Jaar: 2012

Al Doum & The Faryds – Positive Force

Het Milanese Al Doum & The Faryds laat er geen gras over groeien: de opener Sinai van hun tweede lp Positive Force is alsof de band tien minuten heeft gekregen om een jury te overtuigen van hun kunnen. Deze wereldwijde talentenjacht zouden ze op basis van veelzijdigheid alvast hebben gewonnen. Ze laten in deze tien minuten een mengeling van Afrikaanse ritmes, psychedelica, kraut, blues, funk, freejazz en invloeden uit India en Arabische landen horen.

In het navolgende half uur, dat slechts één keer onderbroken wordt (dat heb je nu eenmaal met vinyl), geven de Italianen een bijzonder geciviliseerd vervolg aan de wilde openingstrack. De explosieve uithalen op de saxofoon maken plaats voor rustige kosmische gitaarpsych. De dreiging uit het Midden-Oosten sluimert in de akkoorden, licht explosieve Afrikaanse ritmes blijven op veilige afstand en volume. Juist daar is de band op z’n best: nummers als het dromerige Earth, Ship Of Joy of het overduidelijk door India geïnspireerde Rahjan Creek zijn een lust voor het oor en brengen een gezonde dosis spanning met zich mee. Alleen in Lava komt de saxofoon nog even opzichtig terug.

Als hier referenties genoemd moeten worden, krijgen we een gemêleerd gezelschap voorgeschoteld: Sun Ra, Pharoah Sanders, Sunburned Hand Of The Man, Amon Düül II, Embryo en Ash Ra Tempel, bijvoorbeeld. Niet de minste vergelijkingen, maar het geeft terecht aan op welk niveau de heren opereren. Positive Force is namelijk een grote stap voorwaarts ten opzichte van het gelijknamige debuutalbum van vorig jaar. Vooral in opnamekwaliteit tillen ze hun ruimtelijke  en zweverige sound naar een hoger plan, wat van Al Doum & The Faryds één van de meest gelukte improvisatiebands van dit jaar maakt.

Positive Force wordt gezamenlijk uitgebracht door Black Sweat Records (label van de band) en Julia Dream Recordings (label van Andrew Ross, die liefhebbers wellicht kennen van de Volcanic Tongue shop). Vijftig vroege vogels hebben natuurlijk de gelimiteerde art-edition op bloedrood vinyl. De andere 250 moeten het doen met normaal zwart vinyl, maar dat maakt dit geweldige album niet minder kleurrijk!

Mind Over Mirrors – Check Your Swing

Na het uitstekende The Voice Rolling, dat vorig jaar bij Digitalis verscheen, komt Jaime Fennelly uit Chicago nu met een swingend vervolg: Check Your Swing. Neem dat “swingend” maar met een korreltje zout, want het is geen funk dat zijn alter ego Mind Over Mirrors laat horen. Dit album heeft meer weg van een eerbetoon aan het harmonium, het instrument dat dit jaar zijn 170ste verjaardag viert en vandaag de dag een belangrijk onderdeel is van drone muziek.

Mind Over Mirrors weet twee essentiële elementen voor een goed drone album te isoleren en ten volle te benutten: monotonie en minimalisme. Aan de andere kant is Check Your Swing rijk aan details, voldoende variatie biedend om niet naast Soothing Sounds For Baby van Raymond Scott in de kast te belanden. Fennelly heeft er duidelijk voor gekozen om geen eindeloze hypnoseopwekkende ambient te maken, maar om zijn pedaalharmonium uit India te laten ondersteunen door een synthesizer, tape en elektronica.

De mistige tonen uit het aloude instrument vormen absoluut de hoofdmoot, zoveel is wel duidelijk. Openingstrack Breaking The Jam maakt het met borrelende effecten echter toch net wat pittiger. Een ander wapen van Fennelly tegen de eentonigheid is ritmiek. Door de klanken in zwaar pulserende bewegingen over de luisteraar uit te storten, lijkt de muziek van Mind Over Mirrors soms wel een vertraagde excentrieke techno. Mound Building bevat zelfs percussie, mochten we twijfelen welk trage tempo we moeten aanhouden voor een danspasje.

Eén van de hoogtepunten is Pass Into The Driftless, het middenstuk van de lp. Hier haalt hij de flikkerende ambient geluiden uit een positief pijporgel, opgenomen in AIR te Antwerpen. Het is niet alleen om het gebruik van dit instrument dat dit nummer herinneringen oproept aan Ravedeath, 1972 van Tim Hecker, uit 2011. Abstract en claustrofobisch brengt hij donkere klanken ten gehore, resonerend in de achtergrond van een hazenslaap. Ondanks dat hij het harmonium hier even links laat liggen, haalt het op geen enkele wijze de coherentie uit het album.

Dit nieuwe album van Mind Over Mirrors is onmiskenbaar een drone album, maar ook zoveel meer dan dat. Fennelly bewijst hiermee dat dit genre ook beweeglijk en avontuurlijk kan zijn, zonder dat dit ten koste gaat van de mediterende werking van de muziek. Het harmonium zal daarom ook de komende 170 jaar nog niet verdwijnen.

Check Your Swing verschijnt op vinyl bij Hands In The Dark Records, voorzien van prachtig artwork om eenzaam bij weg te dromen in de natuur.

Pelt – Effigy

De Amerikaanse band Pelt, bestaande uit Mike Gangloff, Nathan Bowles (beide ook in The Black Twig Pickers en Spiral Joy Band), Mikel Dimmick en Patrick Best (alle twee Spiral Joy Band), kreeg in 2009 een flinke dreun te verwerken. Op 5 december dat jaar overleed oprichter – en dankzij zijn fabuleuze gitaarspel ook het gezicht van de band – Jack Rose aan de gevolgen van een hartaanval. Hij was toen, 38 jaar, zich al volledig aan het richten op een solocarrière, maar de ziel van Rose blijft ronddwalen in de muziek van Pelt. Dat maakt luisteren naar het massieve nieuwe album Effigy, de eerste release na zijn dood, wel duidelijk.

Al meteen bij de openingstrack, Of Jack’s Darbari, refereren de overgebleven bandleden aan Rose. Niet alleen in de titel, maar ook in de droevige en donkere stemming die er heerst. Met huilend fiddlespel, piano en percussie creëert Pelt een verontrustend klankenpalet, sterk geworteld in traditie maar met de effectiviteit van een hedendaags drone album. Op deze wijze proberen ze in iets meer dan een uur geesten van vroeger op te roepen, misschien wel van langer geleden dan je in de eerste instantie zou verwachten. Zo verwijzen de titel en de hoes naar de heilige effigy mounds in Wisconsin: terpen van aarde in de vorm van dieren, die door de oorspronkelijke bewoners van Amerika veelal als begraafplaats werden gebruikt.

Ze maken het zichzelf niet makkelijk door voor een volledige akoestische setting te kiezen, en tevens de grenzen te willen opzoeken van vrije compositie in combinatie met folktraditie. Elementen uit alle werelddelen worden erbij gehaald, waarvan die uit de Amerikaanse Appalachen misschien wel de meest herkenbare is. In ieder geval op Wings Of Dirt, dat van start gaat met het typische banjogetokkel dat we pas geleden nog tegenkwamen op het soloalbum van Nathan Bowles. Toch ebt het Black Twig Pickers-geluid vrij snel weg, om uiteindelijke te transformeren in uitgestrekte passages van gestreken instrumenten.

Op Spikes & Ties gaat Pelt met harmonium en echoënde klankschalen aan de slag, dat ze duidelijk een richting opstuurt richting Oost-Azië. Het doet hier en daar denken aan Indische gamelan of Indiase ragas: prachtige esoterische improvisaties, die een unieke drone behandeling krijgen. Ook Last Toast For Capsizing focust op slaginstrumenten met botsende cimbalen, freejazzritmes en asynchroon spel op de piano.

Het hoogtepunt moet dan nog komen, met het meer dan twintig minuten durende Ashes Of A Photograph. Volgens een recent interview in The Wire heeft ook deze titel met het overlijden van Jack Rose te maken, of meer specifiek het ritueel verbranden van zijn foto door de overgebleven bandleden. Een emotioneel moment, dat van dit nummer een intense ervaring maakt. Een krassende viool en mondharp leiden woordloos gezang in, dat als de spreker van een séance probeert te communiceren met onze voorvaderen. Pas na een minuut of tien lijken alle instrumenten volledig te zijn uitgerold, om vervolgens met aanhoudende tonen langzaam het geluid te verzwakken totdat er stilte overblijft. Het is Pelt’s meest aansprekende voorbeeld tot nu toe in het toepassen van hun talent om spaarzame en trage akoestische klanken toch heel heftig te laten klinken.

Effigy werd opgenomen in een oude yogastudio en de niet meer gebruikte synagoge Gates Of Heaven in Madison, Wisconsin. In deze serene ruimtes kwam het viertal tot hun meest natuurlijke en ongedwongen opnameproces. De constant van vorm veranderende belletjes, gongs en klankschalen op de D-kant van de dubbel lp, From The Lakebed, laten dat nog eens horen. Ze sluiten af met The Doctor’s Nightcap, een onmiskenbaar geïmproviseerd psychedelisch dronenummer met spanning gecreëerd door stiltes en meeslepende strijkers.

Met de uitgebreide discografie van Pelt in het achterhoofd, weet je inmiddels wel wat je kan verwachten van deze band. Desalniettemin is Effigy niet alleen maar een mijlpaal vanwege het voor de eerste maal ontbreken van Jack Rose: het is een album waarop Pelt laat horen – met alle eerbied –  troost en harmonie gevonden te hebben, resulterend in misschien wel hun beste werk tot nu toe. Effigy is een album van het jaar dat vooralsnog met kop en schouders boven alle andere uitsteekt. Met een beetje geluk weet je nog één van de vijfhonderd dubbel lp’s, al dan niet via het label Mie Music, op de kop te tikken.