Muziek

Jaarlijst 2008: #3

De Fleet Foxes zijn in heel veel jaarlijsten ver bovenin te vinden. Met heeft het over de Pet Sounds van het nieuwe millennium, en da’s niet niks. Het is dan ook een prachtig, warm, harmonieus album vol aanstekelijke liedjes. Eigenlijk doen ze precies waar muziek maken om draait, zonder dat er gezichtsverlies geleden wordt vanwege té commerciële bedoelingen. Waarom dan niet op de hoogste positie?

Het eerder genoemde, misschien wel invloedrijkste album in de hedendaagse popmuziek stond in 1966 ook niet op nummer 1 in de meeste jaaroverzichten. 1966 was ook het jaar van Revolver van The Beatles, en Blonde on Blonde van Bob Dylan. Dat Pet Sounds daar niet boven stond, had volgens Brian Wilson vooral te maken met de slechte promotie van Capitol. Vanuit een ander oogpunt kun je ook afvragen of albums in die klasse gewoon meer tijd nodig hebben om uit te groeien tot het beste album aller tijden. In 1966 wist niemand hoe de moderne muziek zich zou gaan ontwikkelen. Nu weten we dat ook niet. En wat dat betreft is de positie van Fleet Foxes niet anders in 2008.

Het is allemaal erg hard gegaan met de Fleet Foxes. De schoolvrienden Robin Pecknold en Skyler Skjelset uit Seattle begonnen een band en namen met een aantal extra muzikanten een demo op in 2006 dankzij producer Phil Ek. In 2007 werd er begonnen met de opnamen van een volledig album. De populariteit van de band op internet begon inmiddels naar eenzame hoogten te stijgen. Dat hadden de Beach Boys nog niet in 1966… Dat resulteerde in een contract bij het eveneens – hoe kan het ook anders – in Seattle residerende Sub Pop, bekend geworden dankzij Nirvana. Dankzij de vele nummers die ze in die tijd hadden geschreven, kwam er in het voorjaar van 2008 al een EP uit, genaamd Sun Giant. Deze vijf nummers alleen al deed menig muziekjournalist van z’n stoel vallen. Luister maar eens naar het briljante Mykonos. Speel op een paar grote festivals, breng een volledig album uit dat nóg beter is dan de EP en het feest is compleet.

De sterke punten van Pet Sounds zijn de eenvoud en de samenzang, en Fleet Foxes weten deze perfect te combineren. Zelf noemen ze het “baroque pop”, en de combinatie van folk-rock, jaren 60 west-coast pop en Americana  is zo rijk als die omschrijving lijkt te willen zeggen. De vaak akoestische muziek wordt verder ondersteund door bescheiden ritmiek vanaf het drumstel (overigens sinds kort bespeeld door Josh Tillman, ook als solist een aanrader!). Dat doet de schijn ophouden dat de muziek van de Fleet Foxes simpel is. Maar net als bij Pet Sounds zijn de onderlagen complex. De bij vlagen vijfkoppige samenzang, niet zelden acapella, is in perfecte harmonie en doet verder denken aan Crosby, Stills & Nash, The Byrds en Love. Het schilderij van Pieter Breughel uit 1559 genaamd De Blauwe Huik ofwel De Spreekwoorden, waarop 78 spreekwoorden en uitdrukkingen zijn uitgebeeld, siert de cover en symboliseert zowel de variatie als de cohesie.

Nu lijkt deze recensie – voor de mensen die Fleet Foxes nog niet gehoord hebben – alsof de band uit Seattle klakkeloos de Beach Boys nadoen. Hoewel de invloeden goed zijn terug te horen, hebben de Fleet Foxes toch iets unieks. Ten eerste zijn de Fleet Foxes verre van een surf band; de oorsprong zit meer in het platteland, het boerse. Dat maakt ook de sfeer wellicht wat meer neerslachtig, hoewel de jongens uit Californië toch ook aardig depressieve nummers konden schrijven, vooral tekstueel. Brian Wilson was 24 toen Pet Sounds geschreven werd, en liedjesschrijver en zanger Robin Pecknold scheelt niet veel. Misschien loop ik te hard van stapel. Misschien is dit een album dat men dertig jaar later probeert te coveren.

Ik zei al dat deze band aardig de hemel in word geprezen door alle grote magazines. Die zijn altijd goed in een hype te creëren om vervolgens het tweede album de grond in te boren. Ik denk niet dat dit met de Fleet Foxes gaat gebeuren. Dit album is er één gemaakt om trends te overleven. Dit is een album die ik, hoop ik dan althans, nog regelmatig opzet. En het belooft wat voor een volgend werk. Een vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken, namelijk.

#03. Fleet Foxes – Fleet Foxes (Sub Pop / Bella Union)
#04. Jacob Golden – Revenge Songs (Echo)
#05. The Tallest Man On Earth – Shallow Grave (Gravitation)
#06. Kiss The Anus Of A Black Cat – The Nebulous Dreams (Conspiracy)
#07. Bowerbirds – Hymns For A Dark Horse (Dead Oceans)
#08. Bon Iver – For Emma, Forever Ago (Jagjaguar)
#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)

Jaarlijst 2008: #4


Jacob Golden – Out Come The Wolves video from Jacob golden on Vimeo

Een beetje spelen met releasedata mag toch wel voor een jaarlijst? Ik ben wel een purist op dat gebied, dus schuif ik een beetje met de vaak verschillende schema’s die platenmaatschappijen hanteren voor het uitgeven van albums in Europa en in Amerika. Jacob Golden’s Revenge Songs is eigenlijk ook een 2007 album die mij pas ten gehore kwam in het navolgende jaar. In de V.S. kwam die (volgens mijn gegevens) pas in februari 2008 op de markt. Dan mag het toch? Schijt anders, want Jacob Golden verdient gewoon een plek in wat voor jaarlijst dan ook.

Je kent ze wel, die reclames van de Gamma. Amsterdam heeft ’t, Rotterdam heeft het niet nodig, staat er op het T-shirt van de doe-het-zelver Freek-Willem, zijn buurman Jacques tartend. Jacob Golden is zeker geen Jacques, maar meer de klusjesman. Hij schrijft en speelt niet alleen zijn nummers zelf, hij neemt deze ook zelf op, regelt z’n eigen optredens en filmt dan wel monteert de videoclips die erbij horen. De meeste nummers zijn opgenomen in huis, in de garage ernaast, in de tuin, keuken, badkamer, parkeerterreinen… De meeste opnamen laat hij intact. Zo is er op het afsluitende Zero Integrity een ziekenwagen te horen die langs zijn huis reed op het moment van de registratie. Eerlijke muziek.

Jacob verloor op zijn zevende zijn moeder aan kanker en op de zestiende leeftijd zijn vader, die hij eigenlijk nauwelijks kende, aan diabetes. Dit soort tragische verhalen wens je niemand toe, maar levert gevoelige, emotionele songs op die wellicht nooit zo tot wasdom waren gekomen wanneer de jeugd wat gelukkiger was geweest. My Mama left me with a broken hearted souvenir and that’s exactly why I’m here, staat er te lezen als introductie op zijn tekstboekje. Zijn teksten vertellen dan ook voorspelbaar het verhaal van verlies, verdriet, machteloosheid, liefde en de hoop dat de melancholie omslaat in geluk. Wat dat betreft is Jacob Golden niet veel anders dan vele singer-songwriters, maar zijn sentiment wordt wel met veel overtuiging gebracht.

Ook muzikaal gezien heeft de moeder van Jacob zijn stijl beïnvloed. Haar liefde voor de hippie generatie met de typische jaren 60 pop als Simon & Garfunkel en The Mamas And The Papas is goed terug te horen. Andere referenties zijn natuurlijk Jeff Buckley, Elliot Smith en Ray Lamontagne, waarvan de laatstgenoemde ook een mooi plaatje heeft voortgebracht in 2008. Je moet ervan houden, een bijna gayisch, falsetto stemgeluid waar niks stoers aan is. Revenge Songs is dan ook meer een plaat die je opzet op een donkere avond wanneer je de kaarsjes hebt aangestoken en je “gevoelige” kant laat zien aan het vrouwtje. Wat dat betreft is er geen betere plaat dan deze. De wraaknummers van Jacob Golden raken je diep.

Ik weet het, er staan nu wel erg veel folky singer-songwriter albums in mijn top 10. Ik beloof dat de volgende een wat rijker en vrolijker geluid bezit.

#04. Jacob Golden – Revenge Songs (Echo)
#05. The Tallest Man On Earth – Shallow Grave (Gravitation)
#06. Kiss The Anus Of A Black Cat – The Nebulous Dreams (Conspiracy)
#07. Bowerbirds – Hymns For A Dark Horse (Dead Oceans)
#08. Bon Iver – For Emma, Forever Ago (Jagjaguar)
#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)

Jaarlijst 2008: #5

Tegenwoordig is iedere singer-songwriter Robert Allen Zimmerman. Of wil als hem klinken. Hoewel hij waarschijnlijk met zijn lengte zijn naam geen eer aandoet, is er in dit jaar één iemand geweest die met kop en schouders boven de Bob Dylan-navolgers uitstak. Zijn naam is Kristian Matsson, ook wel bekend als The Tallest Man On Earth. Zijn afkomst is Zweeds net als het label Gravitation dat eerder al een EP uitbracht gelijknamig de artiest. Scandinavische labels staan jammer genoeg niet bekend om hun uitstekende distributie daarbuiten. Het is dan ook voor de gemiddelde muziekliefhebber een hel om The Tallest Man On Earth te pakken te krijgen.

Toch weet zijn debuutalbum Shallow Grave zijn weg aardig te vinden naar de internationale pers. Dat wil toch wat zeggen. De langste man is dan ook wel iets meer dan alleen maar een Bob Dylan imitator. Het Spartaanse, frugale vingergepluk aan de akoestische gitaar of banjo is volledig om Matsson’s stem en teksten heen gebouwd en lijkt slechts te fungeren als achtergrond. De enorme lo-fi productie, alsof op het op een willekeurige walkman uit de jaren 90 is opgenomen, versterkt dit idee. Heeft dit ook niet de charme van een oude troubadour die de middeleeuwse dorpjes langsgaat om de bewoners te vermaken met zijn muziek? De muziek van The Tallest Man On Earth heeft meer onderhuids. Zijn simpele folk is springerig en bij vlagen zelfs vrolijk van melodie (Pistol Dream, Honey Won’t You Let Me In). Middelburgers moeten nu niet denken aan de eveneens springerige neger die weleens op zaterdagmiddag in de binnenstad staat te dansen en één gitaarakkoord maar liefst zes uur achter elkaar kan herhalen.

Wat Bob Dylan’s ongecompliceerde muziek zo bijzonder maakt, is de stem en het poëtische talent van de zanger. Kristian Matsson verdient ook op dit gebied lof. Zijn raspende, door de neus klinkende vocalen hebben veel melodie en variatie en doen daarmee ook denken aan Deer Tick. Wat vooral doet verwonderen is het dichterschap van de beste man. Een ruwe bolster met een blanke pit. Zijn metaforen zijn goed gekozen en fantasievolle rijmen passen goed bij het beeld van de essentie van de natuur ten opzichte van de mens. Blijkbaar rent hij graag terug naar die natuur om zich in stilte te verbergen, lijkt hij in de ijzersterke opener I Won’t Be Found te willen zeggen. Geen tranentrekkend treurspel, maar welgemeende misantropie. Natuurlijk moeten er ook – in de beste Dylan traditie – sociaalkritische teksten voorkomen. Kristian Matsson bewijst eveneens op dit gebied geen lachertje te zijn.

The Tallest Man On Earth mag hij dan wel niet helemaal zijn, Kristian Matsson is als muzikant volgroeid. Het gitaarspel en teksten klinken volwassen alsof Shallow Grave veertig jaren geleden is opgenomen. Een prachtige, minimalistische kampvuurplaat.

#05. The Tallest Man On Earth – Shallow Grave (Gravitation)
#06. Kiss The Anus Of A Black Cat – The Nebulous Dreams (Conspiracy)
#07. Bowerbirds – Hymns For A Dark Horse (Dead Oceans)
#08. Bon Iver – For Emma, Forever Ago (Jagjaguar)
#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)