Muziek

Ignatz – III


Ignatz: The water from Sami Sänpäkkilä on Vimeo

Brussel. Nou niet bepaald ’s werelds meest opbeurende stad. Geen idee waarom dit het middelpunt van de Europese Unie zou moeten zijn. Ze spreken er vaak Frans, en dat staat bij mij gelijk aan Wallonië. Een braakliggend, , door God in een diarreekramp op de vloer gescheten boerengat. Eigenlijk is België één grote, wegterende vergeetput, waarvan het deksel onmogelijk nog te lichten valt. Ja, m’n  citatenboek van Herman Brusselmans ligt al dermate lang in de wc dat het inmiddels naar stront ruikt. Toch weet het mij nog steeds te inspireren. Je moet ergens beginnen.

Brussel waren we, en België. Inmiddels komen mijn twee favoriete artiesten van dit moment uit België en het platenlabel dat ik het warmste hart toedraag ook. Gent vooral, met Kiss The Anus Of A Black Cat en het Kraak label. Maar ook Brussel. Met Ignatz oftewel meneer Bram Devens. Of hij nou zomaar een woord tegenkwam of dat Bram daadwerkelijk zijn artiestennaam ontleend aan een muizig stripfiguur uit 1910 (uit het verhaal “Krazy Cat”) zullen we waarschijnlijk nooit weten. In het verhaal gooit Ignatz de muis bakstenen op een kat die verliefd op hem/haar is. In Brussel – en ook daarbuiten -, gooit Ignatz bakstenen op de hedendaagse muziek. Mensen die zonder ziel naar muziek luisteren, zullen de muziek naar verwachting kwalificeren als “iets van een geestelijk gehandicapte”. Maar men vergeet dat we eigenlijk allemaal geestelijk gehandicapt zijn. Zoiets moet je niet negeren, maar jezelf bij neerleggen. En daar zul je niet vrolijker van worden.

De herfst, daar wordt je ook al niet vrolijker van. Het waait, je hippe t-shirts verdwijnen bij deze temperaturen achter een trui of iets dergelijks en het is nat. Nat is ook de opener op het nieuwe album van Ignatz. The Water gruist door je oorschelpen, met diepe gitaar akkoorden die vooral een herinnering oproepen aan Hendrix. Zeker wanneer Bram zijn naar hoop snakkende stem in het slagveld gooit. Alle geluiden gaan bij Bram door een vervormer. Surrealistische en afstandelijke klanken zijn het resultaat. Toch heeft III meer liedjes dan de meer onnavolgbare en noisy voorgangers op Kraak.

Blues. Ignatz heeft het, al dan niet in de vorm die je zou verwachten. Maar blues is vooral emotie. En Bram legt hier heel z´n ziel bloot, zo lijkt het. Hoelang kan je jezelf handhaven in een desolate wereld zonder kleur en warmte? Two Nights And A Day. Knarsende gitaren begeleiden je in iets meer dan 7 minuten naar het ritueel klinkende Gazing At The Fire. Het lijkt alsof Mr. Devens zijn opnames bewust met een bijl heeft bewerkt. De wazige elektronische geluidjes en drones die af en toe opdoemen door de folkblues heen, accentueren het gekkenhuis in je hersenpan als rode lippenstift op een bleke huid.

The Trail is een pad door een donker bos dat uiteindelijk leidt tot een afgrond. Schijnbaar willekeurige orgelklanken pijnigen je gedachten, en Ignatz vertelt er geen vrolijk verhaaltje bij. Ondertussen galmen de repetitieve gitaarakkoorden door je hoofd. Het is een depressieve trip die heel wat van de luisteraar vergt, maar wel zorgt voor een persoonlijke – en daardoor unieke – muzikale tragedie. De kapotte melodieën kabbelen voort op Gone, een rustig beekje vol vulkanische, nagloeiende as.

Hij is één van de weinigen die nog materiaal op cassette durft uit te brengen. Vinyl oké, maar iedereen heeft de cassettedeck toch wel al weggedaan? Nu ik erover nadenk, ik heb er ook nog één… Ignatz´ blues heeft echter ook iets moderns, waarmee hij een brug bouwt tussen verleden en heden. De manier waarop moerasblues hier hand in hand gaan met new-school elektronica is uitzonderlijk te noemen. Huilend van verdriet sleept Ignatz je door het nummer They Came And Went. Volledig a-muzikale aanslagen op de snaren van zijn gitaar ontnemen je de adem. Pas in het laatste – en misschien wel beste nummer – Dead By Noon, valt het op dat Ignatz voor het eerst op elk nummer zijn stemt als extra instrument toevoegt aan de muziek. De zware en rauwe klanken penetreren je huid als bloedzuigers in de Amazone. Je leest het goed; metaforen schieten hier opnieuw te kort.

Overigens heeft Sami Sänpäkkilä een prachtige, treffende video gemaakt bij het openingsnummer The Water. Eerder maakte die al een prachtige video bij het opzwepende pop-maar-toch-erg-alternatief Tammen Varjossa van de Finse band Eleanoora Rosenholm. Maar naar zulke vrolijke muziek luisteren we nu even niet…

Kiss The Anus Of A Black Cat – The Nebulous Dreams

Sinds An Interlude To The Outermost vorig jaar – te laat om mijn jaarlijst te halen – mijn gehoor verblijdde heb ik zelden zo uitgekeken naar een nieuwe plaat. Aanstichter hiervan is de Gentse formatie met de mooie naam, Kiss The Anus Of A Black Cat. Ze kregen van mij spontaan de stempel “beste band van België”, al lijk ik in mijn woonplaats de enige te zijn die daar zo over denkt. Nu het label Conspiracy Records uit Antwerpen eindelijk nieuw materiaal uitbrengt is een objectieve recensie inmiddels onmogelijk geworden. Onder de naam The Nebulous Dreams laat bandleider Stef Heeren duidelijk een evolutie horen in het geluid van de band.

De enige reden waarom ik mij tussen de gestoord geklede gothics waagde nog niet zo lang geleden op het Summer Darkness festival in (K)utrecht was de kans om eindelijk Kiss The Anus Of A Black Cat te zien, en mogelijk reeds te kunnen genieten van nieuwe nummers. Dankzij slecht vergaarde informatie en de “handige” werkwijze van armbandjes tijdens dit festival heb ik – met een misantropische bui tot gevolg – het optreden moeten missen. Het wachten op dit album, of eigenlijk een EP gezien de 30 minuten speeltijd, duurde daarom extra lang. Het eerder genoemde en eerste volwaardige album An Interlude To The Outermost is echter verre van een straf om deze tijd uit te zitten. Als er zoiets zou bestaan dat de omschrijving apocalyptische folk zou mogen dragen dan is dit het. Denk nu niet aan de soms vervreemdende muziek van bijvoorbeeld Current 93; dit album is meer luisterbaar dankzij de structuur van echte liedjes en sporadische bombast die het rijk is. Uiteraard moet dit in perspectief worden gezien. De meeste nummers doen een zonnige dag namelijk veranderen in een pikzwarte nacht. Het nieuwe materiaal gaat een stap verder, of eigenlijk een stap terug naar het oudere werk. Lange, wijdlopige en repetitieve akkoorden zonder opsmuk of ook maar het idee van een “liedje”.

De plaat begint met lekker veel gitaarnoise dat er meteen voor zorgt dat de helft van de nieuwsgierige luisteraars afhaakt. Mooi, dan blijft het tenminste iets exclusiefs. Al snel in het kwartier durende epische aanval op de mensheid doemen zware bassen en langzame drums op en verdringen de gitaren in zoverre dat je zou denken dat je naar een doom metalband aan het luisteren bent. Pas na 8 minuten duikt de stem van de bandleider in de arrangementen. Omschreef ik eerder de stem van Stef Heeren als de Belgische Freddy Mercury zonder te leven en ´s ochtends vroeg nadat hij de avond ervoor drie flessen whisky is zijn eigen schedel heeft gegoten, dit maal blijft het bij vlagen schrapende keelgeluid uit en klinkt de zang melodieus (Nick Cave?). De ondersteunende zang van Gudrun Roos doet daar nog een schepje bovenop. Het langzaam rijker wordende geluid met viool, cello en piano is overweldigend, bombastisch en mooi. Een prachtige climax na een bedwelmende en deprimerende sessie waarin de zin “Doubt the rain, but the rain will come. Oh I have seen your storm” vrij gemakkelijk in je afstervende hoofd blijft hangen. De titel Between Skylla And Charybdis is uiteraard uit de Griekse mythologie en bekend van Odyssee van Homerus, en in Heeren´s interpretatie ontkom je geenszins aan de twee monsters.

Het morbide tweede nummer Dyptich wordt wederom gedragen door repetitie. Orgelachtige klanken ondersteunen de na drie en een halve minuut ontpoppende afstandelijke en barbaarse klaagzang, waarbij de zin “Some Of Us Are Bleeding Children” schijnbaar eindeloos wordt herhaald, met wegkwijnend gegil in de achtergrond. Het opzwepende begin, dat klinkt alsof we zeer binnenkort naar een middeleeuwse heksenbrandstapel aan het kijken zullen zijn, heeft ons daarop voorbereid. Overigens verwijst de bandnaam naar een ritueel waarvan de machtige tempeliers door de kerk werden beschuldigd in de 14e eeuw, met als gevolg dat velen op de brandstapel belandden. Wederom gebruik makend van de piano eindigt het stuk hypnotiserend rustig na iets meer dan 9 minuten. Blijkbaar een voorbode voor het afsluitende en redelijk subtiele Miserere. Hier overheerst de akoestische gitaar en de stem van Stef Heeren, in combinatie met samenzang die zelfs op het voorgaande album niet zo goed heeft gewerkt. Deze track heeft nog het meest weg van een nummer met een kop- en staartstuk zoals de popmuziek die voorschrijft en heeft daarom de meeste gelijkenis met het vorige werk van de band, die op het podium vaak als sextet opereert maar vanuit de studio meestal klinkt als het soloproject van Stef Heeren.

De composities voelen aan alsof je al weken op een bedje van stekelige bramenstruiken ligt te slapen. Maar omdat de bramen je van voedsel voorzien en de struiken je geborgenheid bieden, blijf je er op liggen en denk je er niet aan om te verhuizen. The Nebulous Dreams is als een vieze stinkende deken maar het enige wat je warm houdt in de vriezende koude van een apocalyptische wereld. Zwavellucht penetreert je luchtwegen. Je luidsprekers ademen de middeleeuwse martelende misère zonder oudbakken te ruiken. Verslavend, intrigerend en met een klap in het gezicht van maatschappij en mensheid in een muzikale vorm van anarchisme, waarbij de liefde voor punk van Stef Heeren naar voren komt. Net als punk, is het geheel misschien wat zwart/wit in beeld gebracht, voor zover je van beelden kan spreken bij muziek. Geen probleem. Je vindt het goed of slecht. Zwart of wit. KTAOABC neigt bij mij erg naar de zwarte kant. De plaat is dermate nihilistisch en roept vergaande duistere gevoelens op dat ik bij vlagen en met weemoed terug denk aan op een cassettedeck en in de Noorse bossen opgenomen old-school black metal plaat van allure, zorgvuldig weggestopt in de underground.

Ditmaal zal Kiss The Anus Of A Black Cat mijn jaarlijst niet ontlopen.

Bowerbirds optreden in De Spin

Donderdagmiddag 15:00 in een kleine muziekwinkel net buiten het centrum van Middelburg. Niet bepaald een plek en/of tijdstip waarop je een optreden zou verwachten van één van de meest bejubelde folk acts van 2008, Bowerbirds uit North Carolina. Toch heeft eigenaar Bart van De Spin, m’n favoriete winkel voor mijn muziekverslaving, dit trio weten te strikken voor een kort optreden alvorens ze naar Antwerpen reizen voor de volgende.

Ondanks het tijdstip en locatie hebben genoeg muziekliefhebbers zich in de winkel verzameld om de winkel geheel te vullen, een teken dat dit soort muziek qua populariteit ook in Middelburg aan het groeien is. Ik weet zeker dat deze muziekwinkel en zijn enthousiaste eigenaar hier menigeen een duwtje in de goede richting heeft gegeven. De winkel staat vol met nieuwsgierige liefhebbers, wellicht ook nog geïnteresseerd geraakt door een levendig artikel in de lokale krant, de PZC.

Het drietal vraagt om stilte en begint hun intieme set zoals hun muziek hoort te klinken: akoestisch en zonder versterking dus. Phil Moore hanteert de Spaanse gitaar en een zuivere zang, Beth Tacular speelt afwisselend de accordeon en bassdrum en Mark Paulson bedient bij de meeste nummers eveneens de bassdrum, maar kan ook met de viool overweg. Zo nu en dan klinkt er samenzang. Met deze minimale opstelling maken ze ook op hun debuutalbum, “Hymns For A Dark Horse”, zachte nieuwerwetse folkmuziek. Een uitgeklede versie van Beirut dekt de lading niet helemaal, maar de aanwezigheid van de accordeon doet zeker zo’n belletje rinkelen. Bowerbirds roept ook herinneringen op aan The Decemberists, maar ook hierbij geldt de term “uitgekleed”. De breekbare, uitgesponnen nummers hebben sporadisch een ritmische opleving. De twee nieuwe nummers die worden gespeeld lijken op de wat meer up-tempo passages van het album en zijn daardoor aan te merken als muzikaler. Dat zet aan tot voetje bewegen, maar de eerste impressie is toch dat er wat intimiteit en dynamiek gaat verloren.

Na een uurtje is het optreden voorbij. De meeste mensen zijn flink onder de indruk en beseffen wel degelijk dat dit optreden iets speciaals is geweest. Vooral het intieme aspect zal je in een zaal als Paradiso missen. Zanger / gitarist Phil bevestigt dit. Het probleem echter met dit soort muziek is dat het vooral luistermuziek is. Op het podium gebeurt op zich niet zo veel, en dat maakt mensen al snel aan het vervelen. Die moeten eens goed naar de teksten gaan luisteren, want die zijn op z’n minst fascinerend te noemen. Zeker als je bedenkt dat de bandleden eigenlijk een soort milieuhippies zijn, in de beste folktraditie. Ze schijnen in een camper te wonen in een bos en helemaal op te gaan in de natuur. En daar gaan, met een beetje fantasie, de teksten ook over. En dan vooral de (slechte) relatie van de mens met deze natuur. Nu benaderd dit allesbehalve mijn eigen filosofie over het leven, doch luister ik liever hiernaar dan naar Femke Halsema. Overigens zond ook TV Walcheren een kort stukje uit over het optreden (uitzending 19 september).

Check hier en hier enkele Youtube filmpjes.