Zoekresultaten voor: kraak festival

Thomas Ankersmit

De zondagmiddag op het Incubate festival. Nog een beetje dizzy van de vorige dag ben ik na het overigens prachtige en – met alle respect – rustieke optreden van Jozef van Wissem en Stephan Mathieu in de Pauluskerk toe aan wat meer power. Een optreden van Kevin Drumm, een black metal liefhebber die noise maakt, lijkt mij op het lijf geschreven. Terwijl het steeds harder begint te regenen druppelen de bezoekers langzaam maar zeker de centrale ruimte van het atelier NS16 binnen. Ah, meer nieuwsgierigen dan ik had durven hopen. Ik duim voor piepende oren, trillende ruiten en wegrennend publiek.

Kevin Drumm kijkt boos. Een goed teken, denk ik in de eerste instantie. Maar zelden heb ik iemand zo ongeïnteresseerd aan knopjes zien draaien als die dag. Alsof hij vijftien jaar in een fabriek aan het werk is geweest, met als werk draaien aan diezelfde knopjes. Het piept en kraakt wel, maar zelfs bij dit soort musique concrète, elektronica en noise, ogenschijnlijk simpel om live te produceren, mag wel wat meer passie getoond worden. Nee, de show werd die middag gestolen door zijn compagnon tijdens datzelfde optreden, Thomas Ankersmit.

Ankersmit (van mijn leeftijd, maar duidelijk verder) steelt bij het begin al direct de show door wild draaiend aan de knopjes van zijn Serge modulaire synthesizer allerlei minimale geluidslagen toe te voegen aan de frequenties van Drumm. Het is in dit soort situaties altijd lastig te beoordelen van wie welke geluiden komen, maar gezien de activiteit dicht ik het grootste gedeelte aan de in Leiden geboren Ankersmit toe. Helemaal natuurlijk wanneer hij zijn alto sax oppakt en deze op niet geheel traditionele wijze een soort van drones laat produceren. Nu ik de katers en vermoeidheid weer te boven ben en met een helder zicht kan terugblikken op Incubate moet ik zeggen dat dit uiteindelijk één van de hoogtepunten is geweest op de zondag, en misschien wel de verrassing van het festival.

Ik kocht direct na het optreden de eerder dit jaar uitgebrachte cd Forma II, een samenwerking met Valerio Tricoli, ook al een liefhebber van een analoog instrumentarium en improvisatie op het gebied van elektro-akoestische composities. De samenwerking is op zijn minst intrigerend, misschien zelfs spannend te noemen. De vijf composities en bijna zestig minuten aan sensitieve elektronica en resonerende, niet te identificeren geluiden, bieden veel details. Soms uit dat zich in knisperende bliepjes in de fluisterstilte en fragiele hoge tonen maar af en toe ook in brommende drones en diepe, mechanische synthklanken. Forma II is een gepassioneerde zoektocht naar uitersten in controleerbaar minimalisme, de mogelijkheden van de instrumenten verkennend, waarbij de saxofoon nauwelijks herkenbaar de rode draad vormt. Alleen in afsluiter Takht-e Tâvus (tevens het langste nummer) komt het blaasinstrument als een aanhoudende misthoorn prominent in de schijnwerper te staan.

Thomas Ankersmit & Valerio Tricoli – Takht-e Tâvus

Forma II is uitgebracht op het Pan label van Bill Kouligas – geen onbekende in de Europese noisescene – en is prachtig verpakt in een plastic hoes versierd met geometrische lijnen. Wat mij betreft een aanrader.

Over kunst en vooroordelen

Ik ben geen kunstkenner, zou mezelf zelfs geen liefhebber willen noemen. Om de soms absurdistische tekeningen van ene Gerard Herman, die regelmatig in het Ruis magazine te zien zijn, moet ik weliswaar gniffelen, maar pas wanneer er muziek bij wordt gemaakt spits ik mijn oren. Als de lp van Vlaamse oorsprong blijkt te opereren in een wirwar van antimuzikale genres en ook nog eens verschijnt op het door mij zo goed als aanbeden KRAAK platenlabel duiken er verschillende vooroordelen de kop op: Fêta Justice draagt bij voorbaat mijn goedkeuring weg. Terecht?

Eerst maar eens wat verdieping voordat er een objectieve mening – taalkundig al een gruwel – gevormd kan worden. Gerard Herman dus. Twee voornamen. Er moet haast wel iets aan de hand zijn. En jawel, volgens de biografie heeft hij de dagen zielig huilend op zijn zolderkamer doorgebracht toen niemand zijn noise cd-r wilde luisteren. Primordia cuncta pavida sunt, ook voor muzikanten. Hij vond onderdak bij de eveneens Vlaamse freejazzmaniakken van Sheldon Siegel, waar hij met zijn fietswiel, gevonden voorwerpen en krijsende saxofoon niet eens opvalt.

Op Fêta Justice doet hij het allemaal alleen. Het is immers onderdeel van zijn afstudeerproject aan de kunstacademie in Gent. Over de term “kunst” valt wederom te twisten. De twee nummers Prostitute’s Permit en Cage Fighters With Dental Insurance zijn rommelige collages van geluiden uit al dan niet zelfgemaakte instrumenten, field recordings, fragmenten uit zijn radioshow (De Vogelen Des Velds), musique concrète, poëzie en ander richtingloos knip- en plakwerk. Er is geen touw aan vast te knopen. Toch intrigeert Fêta Justice wel degelijk: als uniek individualistisch document van iemand met een hoop durf, toewijding en creativiteit, van iemand die weigert paden, laat staan gebaande, te volgen. En ik moet er ook weer om gniffelen. Nee, sterker nog, ik ga er breeduit van lachen.

Gerard Herman – Comeondear

De kunst van Ada van Hoorebeke is van een ander type, het kleurrijke en meer abstracte. Althans, die conclusie trek ik bij het aanschouwen van het artwork van Eternal Landscapes, een lp die het geluid draagt die speciaal voor twee van haar exposities is gemaakt. En wel door Lieven Martens, beter bekend als Dolphins Into The Future en tevens vriendjes met het KRAAK label. En zo is het oordeel weer reeds geveld.

Muziek maken dat bij ondefinieerbare visuele kunst past, is misschien nog wel lastiger dan andersom. Martens doet er niet moeilijk over en blijft redelijk dicht bij zijn tropische new age die we van zijn alter ego gewend zijn. Borrelende keyboardklanken, allerlei natuurgeluiden en uitheemse ritmes doen de luisteraar wegdoezelen maar nooit helemaal in slaap vallen. Alsof je naar een ongrijpbaar schilderij zit te kijken. In die zin past het perfect bij de kunst van Ada van Hoorebeke. Zij zal in september overigens ook exposeren op het Incubate festival in Tilburg, onderdeel van het programma in de NS16, dat gecureerd wordt door KRAAK. Ook Gerard Herman zal er een performance verzorgen, op zaterdag 17 september. Ondanks mijn misschien gebrekkige kunstzinnige vorming zal men daar ondergetekende zonder twijfel tegenkomen.

Bridget Hayden

We blijven nog even in de sfeer van het KRAAK label. Op het festival vorige week schafte ik namelijk de LP A Siren Blares In An Indifferent Ocean aan, de debuutplaat van Bridget Hayden. De Britse maakte in het verleden op onder meer gitaar en als violiste furore bij het dronegezelschap Vibracathedral Orchestra. Vijf jaar geleden alweer ging ze haar eigen weg en besloot ze haar creativiteit behalve in de muziek ook te ontplooien in de schilderkunst, poëzie, fotografie et cetera. Intussen heeft ze zich dus aangesloten bij de KRAAK familie, die haar plaat uitbrengt en haar afgelopen zondag een podium bood.

Haar optreden was wat mij betreft een succes. Zittend op een stoel speelt ze kale bluesliedjes, geaccompagneerd door een flinterdunne maar tedere stem, die ergens uit de verte lijkt te komen. Haar getokkel wordt ter plekke bewerkt met pedalen en een portastudio, die ze bediend met haar schoenloze voeten. Dat geeft haar “fucked up blues”, zoals ze het zelf omschrijft, een lekker groezelig geluid mee. Tijdens de show flitsten al de namen van Ignatz en Grouper door mijn hoofd, geen misselijke vergelijking al zeg ik het zelf.

Toen ik bij thuiskomst de naald voorzichtig liet zakken, dacht ik even dat er een draaiende boormachine zich tegoed deed aan het vinyl. Ik keek nog eens. Een stofje aan de naald? Een dood insect soms? Nee, niets van dat al. Nog een poging dan maar. Toch hoor ik geen lieftallige bluessongs, maar snoeiharde gitaardrones – ontdaan van elke vorm van subtiliteit – die zich meedogenloos een weg banen door de speakers. Nietsontziend dreinen de halfvalse bromtonen om de luisteraar heen, piepend, krakend en zoemend. Natuurlijk heeft Hayden een verleden in de drones en ook noisemuziek, maar na het optreden had ik eerlijk gezegd niet zo’n vijandige manier van uiten verwacht. In plaats van Ignatz en Grouper denk ik nu eerder aan Richard Youngs’ rauwe en boze Inceptor plaat.

Maar er zal toch niet voor niets een vredelievende witte vogel op de hoes worden afgebeeld? Of is dit een manier om potentiële kopers van de LP op het verkeerde been te zetten? Aan het einde van de A-zijde vinden we het relatief korte Lost Chart. Dat lijkt meer op wat ik live heb gehoord. Rustige en zweverige lo-fi ambient, dat eigenlijk niet meer eens als gitaarmuziek is te herkennen. Draaien we de plaat om dan landen we met Trash Momentoes meteen weer met beide benen op de grond. Bijna negen minuten agressieve gitaarnoise splijten je oren. De navolgende improvisatiejam Morning Hearts is dan weer een kalm aandoende, maar constant dreigende track waar blues en ambient hand in hand gaan. Echt lief wordt Bridget Hayden pas in afsluiter Waste. Afgezien van wat lichte effecten is de gitaar hier als akoestisch instrument hoorbaar, en wordt prachtig aangevuld met nauwelijks verstaanbare zang.

De reden dat A Siren Blares In An Indifferent Ocean aan beide kanten de extremen op zoekt, is mij niet duidelijk. Wel moet ik bekennen dat Bridget Hayden mij behoorlijk heeft verrast met deze over het algemeen woeste plaat. De enkele keer dat ze bedaart zie ik als een mogelijkheid om de wonden te likken van het er voorafgaande. Luisteren brengt zeker geen ontspanning, maar dit debuutalbum is daarom niet minder fascinerend of indrukwekkend.