Zoekresultaten voor:

Lieven Martens Moana – Music From The Guardhouse

Verandering van spijs doet eten; het zou de achterliggende gedachte kunnen zijn dat Lieven Martens zich ertoe heeft bewogen zijn muziek dit keer niet als Dolphins Into The Future uit te brengen, maar onder zijn doopnaam. De typografie van de titel Music From The Guardhouse op de binnenhoes impliceert een meer romantische benadering, de ondertitel A play for magnetic tape recorder één zwelgend in nostalgie. Ook gaat de lp vergezeld van opvallend veel tekst. Maar is er eigenlijk wel zoveel veranderd?

In elk geval staat er ook weer een idyllisch eiland centraal, zoals eerder op Ke Ala Ke Kua en Canto Arquipélago. Isola Di Zannone behoort tot de Pontijnse archipel, niet ver van de kustplaats Sabaudia waar volgens de notities enige field recordings vandaan komen. Geluiden uit de natuur zijn eveneens een belangrijk terugkerend element in zijn muziek. Het ruisen van de zee, exotische vogels, de wind die zijn kracht laat gelden; het zijn de bouwstenen waarop de wereld van Dolphins Into The Future is gebouwd, en die we nu ook weer regelmatig terughoren.

Act One, Under The Stone Pine bijvoorbeeld, is een muzikaal schilderij dat een fascinerende blik geeft vanonder de enige boom op het eiland en de fauna die ze omringt. Het vertaalt zich naar een levendige dialoog tussen de elektronische effecten en de midi-synthesizer, zoekend, plagend en vragend naar elkander, dichtbij het geluid dat we van vorige platen kennen. Verder op zee vinden we Kuhls pijlstormvogels, die tijdens het broedseizoen ook beschutting zoeken op het eiland. Deze vogels  – en dan met name opnames van hun bizar luide klaagzang – spelen de hoofdrol in Act Two, The Cory’s Shearwater, het intermezzo dat de B-kant van het vinyl annonceert.

Toch klinkt Music For The Guardhouse wel degelijk anders dan het voorgaande werk. Voordat de eerder genoemden stukken passeerden luisterden we namelijk naar het verassende Aria, The Cloud. Zoals de naam aangeeft is hier voor het eerst een stem in het spel, een soort aankondiging die de luisteraar door middel van Percy Bysshe Shelley‘s gedicht meevoert naar romantische gedachten aan een eiland: volmaakte plaatjes van een paradijs uit dromen.

Martens laat de midi-synth dansen op een onzichtbaar koord, als een klassiek geïmproviseerd stuk op piano. Op het eerste gehoor lijkt de melodie uit balans, maar waar we werkelijk naar luisteren zijn gedigitaliseerde vogelgeluiden, die elkaars oproep met tussenpozen beantwoorden. Het is tot nu toe de meest ambitieuze en tevens geslaagde poging van deze artiest natuurlijke geluiden met elektronica en poëzie te verenigen.

Op kant B worden alle register open getrokken om in een bijna twintig minuten durend stuk  een soort neo-klassiek af te wisselen met spookachtige en nostalgische analoge klanken, slechts kortstondig onderbroken door eenzaam klokgelui. Het is een aaneengesloten tweeluik genaamd As Falésias, dat de niet altijd vriendelijke grillen en dramatische vormen van de kliffen voorziet van een fascinerende soundtrack.

Voor wie Martens’ muzikale alter ego Dolphins Into The Future heeft gevolgd sinds de geboorte, wordt met Music From The Guardhouse plotseling een evenwichtige lijn zichtbaar in de ontwikkeling van zijn geluid. De verlichtende new age muziek, waterige ambient en de auditieve ansichtkaarten van eilandgroepen als Hawaï en de Azoren zijn slechts treden geweest op Martens’ spirituele ladder. De verandering van naam op zijn lp betekent niet dat hij het einde van de ladder heeft bereikt, slechts dat hij een nieuwe verdieping heeft gevonden vanuit waar hij opnieuw op zoek gaat naar het experiment.

Met Music From The Guardhouse toont Lieven Martens grote klasse in compositie. Bovenal weet hij de geest dubbel te prikkelen doordat de woorden die met deze plaat gepaard gaan voor velen een uitbreiding van het concept luisterervaring betekenen. Het is de kunst van Dolphins Into The Future in het kwadraat, en zoveel meer dan alleen muziek.

Op 1 september aanstaande zal Lieven Martens zijn nieuwe lp presenteren in Museum Dhondt-Dhaenens in Deurle. Niet met een plichtmatig optreden van zijn kant; juist andere kunstenaars en muzikanten, waaronder Floris Vanhoof, Spencer Clark en Ada van Hoorebeke, zullen hun creaties tonen en laten horen. Ze zijn door Lieven uitgenodigd vanwege muzikale verwantschap, visie op kunst en poëzie, connectie met natuur of landschap, in welke vorm dan ook.

Éliane Radigue – Ψ 847

Éliane Radigue (24 januari 1932), geboren en getogen in Parijs, mag gezien worden als één van de belangrijkste componisten van minimalistische elektronische muziek. Als student en assistent van Franse musique concrète-meesters Pierre Schaeffer en Pierre Henry genoot ze een voorbeeldige opleiding, om daarna onder andere geïnspireerd door Amerikaans minimalisme en Tibetaanse boeddhisme haar eigen stijl te creëren. Na het geprobeerd te hebben met de Buchla en Moog, werden haar vaste instrumenten in het begin van de jaren zeventig de ARP 2500 synthesizer (een arbeidsintensieve manier van bespelen zonder de toetsen zelf te gebruiken), feedback via microfoons en loops met tape.

Haar composities kenmerken zich door lange, uitgerekte tonen die door de feedback eigenlijk constant in beweging zijn. Er vind een evolutie plaats in de analoge klanken naarmate de tijd verstrijkt. De dynamiek is verkleind tot een speldenprik; bij enige concentratie zijn de veranderingen merkbaar, doch vaak niet hoorbaar. Voor het grote deel van haar werken – voordat ze zich aan het begin van deze eeuw volledig ging toeleggen op composities voor akoestische instrumenten – geldt dat zodra je deze op je in laat werken, het besef van tijd al snel verdwijnt. Het materiaal leunt op herhaling,  speelt ondertussen met je geest en verwondert na afloop.

Luisteren naar Radigue’s werken is niet iets wat je luchtig op moet nemen. Wil je de klanken en de uitwerkingen ervan volledig kunnen ervaren dan moet je jezelf kunnen afsluiten voor alles wat er niet bij hoort. Zelfs het lichte gezoem van een computer of kan al storend zijn. Althans, zo werkt het bij mij. Ik luister Radigue dan ook steevast met koptelefoon. Het lijkt daarom onmogelijk eenzelfde effect te bereiken in een live setting. Toch worden haar composities regelmatig live ten gehore gebracht. In de winter van 2012 werd ze uitgenodigd voor het CTM festival in Berlijn, waar Lionel Marchetti het stuk Ψ 847 zou laten horen.

Ondanks haar 81 jaar nam ze haar uitnodiging behoorlijk serieus. Radigue was dagen van te voren aanwezig met de originele tapes, ze overlegde met de muzikanten, bestudeerde de concertzaal. Voordat Ψ 847 van start zou gaan draaide Radigue de richting van de luidsprekers naar de muren toe, zodat de geluiden zouden weerkaatsen via het gebouw. Ik stel mij voor dat het donker was, zonder enige visuele distractie, en zonder dat het publiek beseft waar het geluid vandaan komt. Dat is hoe ruim zevenhonderd man zich fysiek kan overgeven aan de langzaam bewegende tonen van Radigue.

De meeste van Radigue’s oude werken zijn vandaag de dag uitgebracht; wat dat betreft is de bodem wel min of meer bereikt. Er was tot voor kort nog een bijzondere uitzondering: Ψ 847, veertig jaar geleden in New York haar doorbraak. De onafgebroken duur van tachtig minuten van dit stuk uit 1973 was het grootste struikelblok voor het uitbrengen op cd. Uiteindelijk ging Éliane Radigue dan toch overstag en heeft ze ze Ψ 847 zo aangepast dat de tijdsduur geen obstakel meer zou zijn voor een uitgave op een cd. Recentelijk verscheen Ψ 847 dan eindelijk bij het Canadese Oral, in een prachtig vormgegeven verpakking. Naast twee cd’s met zowel een live- als studioversie, wordt de koper getrakteerd op een uitgebreid boekje met oude foto’s en notities van Marchetti en Thibaut de Ruyter, die met veel passie over Radigue en haar muziek vertellen.

Deze dubbele cd set biedt ook de mogelijkheid de live opname te vergelijken met de digitale transfer van de oorspronkelijk studioversie. Hierin de verschillen ontdekken is wellicht een uitdaging teveel: een uitgesproken voorkeur kun je bijna niet hebben, of het moet zijn vanwege de anderhalve minuut extra die je bij de concert versie voorgeschoteld krijgt. Ψ 847 is juist om reden van de lengte de perfecte muziek om te ondergaan zonder er veel bij na te denken.

De Griekse letter Ψ (psi) wordt algemeen gebruikt als symbool voor de golffunctie in de kwantummechanica. Het zegt misschien wel iets over de mate waarin we de veranderingen in toon en klank in dit stuk kunnen waarnemen, of over de relatie tussen geluid en tijd. De werkelijke totstandkoming van de titel is iets minder geleerd, zo valt in het boekje te lezen. Het maakt de kracht van Ψ 847, veertig jaar naar dato vereeuwigd, er niet minder om.

Expo ’70 – Beguiled Entropy

De laatste paar jaar duikt de naam Justin Wright en zijn naam Expo ’70 steeds vaker op in muziekgenres die we simpel gezegd kunnen indelen onder de bijvoeglijke naamwoorden psychedelisch, experimenteel, analoog en kosmisch. De discografie van de in Kansas City wonende Wright uitspitten is inmiddels een heel werk, waardoor soms de kleinere (live)opnames er heruitgaven op cassette en cdr verdwijnen in de massa. Eens in de zoveel tijd verschijnt er echter een ijkpunt: een solo studio album op een wat groter label dan zijn eigen Sonic Meditations. Beguiled Entropy is er zo één.

Deze lp op Blackest Rainbow bevat nummers uit een twee dagen durende opnamesessie in zijn eigen – waarschijnlijk donkere – kelder, die plaatsvond nadat hij op diverse podia zijn thuisland uitvoerig had laten kennismaken met zijn spacy drones. Ruimtelijk zijn de vijf nummers zeker van opzet, en het feit dat deze in een studio zijn opgenomen biedt ook de mogelijkheid het geluid wat warmer en gevarieerder aan te kleden.

De openingstrack Mark Of The Rising Mantis bijvoorbeeld, heeft naast de melodische gitaartexturen een laag met analoge bliepjes en andere effecten die de aandacht probeert af te leiden, totdat een loodzware proggy riff de inleiding vormt voor het volgende nummer. De tot dikke mistige ambient uitdijende drones krijgen een behandeling met subtiel jammend gitaarspel en echoënde synthesizers, wat voor een meesterlijke trip zorgt.

Toch is Beguiled Entropy duidelijk opgewekter dan een hoop voorgaande releases, met meer beweging en verandering in de soundscapes. Vooral de twee nummers op kant B lijken meer om pulsatie en ritmes te draaien. Hard afgespeeld is Backmasking Deeper Than Darkness alsof er een gigantische donkerbruine modderstroom op je af komt, terwijl Pulsing Rings Of Ice zelfs een drumcomputer meebrengt, als een soort vertraagde dronetechno. Dat genre bestond vast nog niet.

Met zo’n vruchtbare output is het gemakkelijk kritiek leveren; drones hebben namelijk nog al eens de neiging om aan de oppervlakte allemaal hetzelfde te klinken. Hoewel ik sommige releases van Expo ’70 ook echt niet uit elkaar kan houden, hoor je mij niet klagen. Het niveau is namelijk constant hoog, waardoor albums als deze er nog meer uitspringen.