Tag archieven: Dan Johansson

Leda – Gitarrmusik III-X / Private Arms – Your Words Drip Like Wet Saliva

De leden van het Zweedse Neutral zijn de laatste paar jaar – in tegenstelling tot de schrijver van deze blog – zeer productief en het is nog een hele opgave om alle interessante releases (vaak in gelimiteerde oplages) in huis te halen. De vrouwelijke helft Sofie Herner houdt het nog bescheiden met Leda en haar bijdrage in Enhet För Fri Musik. De aliassen van haar mannelijke evenknie Dan Johansson echter, zijn niet op één hand te tellen. Hoogtepunten in zijn discografie kun je terug vinden bij onder andere Sewer Election, Ättestupa, Heinz Hopf en Amateur Hour. Ondanks die opsomming kunnen we hier spreken van twee kakelverse debuutalbums op vinyl.

Om Gitarrmusik III-X van Leda een debuut te kunnen noemen moet wellicht een oogje dichtgeknepen worden, getuige deze eerdere recensie. Er verscheen daarnaast al eens een cassette en een fantastische 7″ single. Geheel solo op langspeelplaat hoorden wij Sofie Herner evenwel nog niet. Zonder uitzondering worden op Gitarrmusik III-X onverbiddelijke ritmische loops overspoeld door golven van snerpende, galmende, geïmproviseerde riffs op de elektrische gitaar. Onderhuids smeulen de niet ongewenste Velvet Underground en Nieuw-Zeelands experiment. Leda klinkt beter dan ooit tevoren, hoewel er weinig aan het recept is veranderd.

Misschien een seksistisch cliché waar de NRC wel weer over zal vallen, maar de muziek van Leda heeft iets typisch vrouwelijks wat Neutral ontbeert: warmte en een vleugje romantiek. Het kalme tempo en zwoele melodieën zijn niet de eerste karakteristieken die opvallen wanneer het eerste figuurlijke vel schuurpapier vakkundig wordt opgebruikt, doch eigenlijk is Gitarrmusik III-X een heerlijke plaat om bij weg te dromen. Is er behoefte aan een gevoelige versie van Dead C, zoek dan niet verder.

Private Arms is de nieuwste uitlaatklep van Dan Johansson en het klinkt inderdaad alsof hij tot de tanden toe bewapend ten strijde trekt. Alleen de luisteraar met een solide bepantsering tegen een niet-aflatende storm van overstuurde gitaarriffs en hardkorrelige knipsels van tape zit dit half uurtje normaal gesproken uit. Agressief en donker gelijk het snaar-georiënteerde werk van Ramleh lijkt deprimerende sonische terreur in de eerste instantie het enige doel. Toch lukt het Johansson met een gezonde dosis humor te een bepaalde luchtigheid aan het album mee te geven, met bijvoorbeeld de titel Turd Masters.

Niet geheel toevallig neemt Sofie Herner de occasionele vocalen voor haar rekening. De titel van het album – Your Words Drip Like Wet Saliva – geeft een idee in wat voor stemming je de voordracht kunt verwachten. Ook al is de line-up daarmee hetzelfde, Private Arms klinkt niet per se als Neutral. Met een focus op noise is dit een anti-rock statement in het kwadraat, anderzijds klinkt Private Arms hier en daar toegankelijker dan Johansson’s andere projecten. Een paar luisterbeurten later trek ik de conclusie dat dit album geenszins een overbodige uitbreiding van zijn bezigheden betreft.

Beide platen verschijnen in een editie van 100 exemplaren (met handgemaakte hoezen) op het Förlag För Fri Musik label. Voor wie de collectie graag compleet houdt: recent verschenen een 7″ single van Neutral op I Dischi Del Barone, twee cassettes met live opnames op respectievelijk Happiest Place Records en Triangle Records. Bovendien is Leda 2 juni aanstaande op het podium van Les Ateliers Claus in Brussel te aanschouwen, een onderdeel van Soirée Knotwilg II.

Neutral – Neutral

Eén van mijn favoriete bands sinds de laatste Zweedse verkiezingen is het duo Neutral, en heeft daardoor misschien wat last van overbelichting op deze site. Ik stak mijn enthousiasme over het debuutalbum niet onder stoelen of banken en aanverwante projecten (ik noem Sewer Election & Leda) en de Göteborg subcultuur worden op de voet gevolgd. Van neutrale berichtgeving is allang geen sprake meer, helemaal niet wanneer ik het felbegeerde tweede album mag vasthouden. Kan het titelloze vervolg van Dan Johansson en Sofie Herner de hoge verwachting waarmaken?

Voor wie niet genoeg kan krijgen van het unieke geluid die op het debuutalbum werd gecreëerd is er alvast goed nieuws; de formule is nauwelijks gewijzigd (alleen de trompet ontbreekt) en dus worden we opnieuw geconfronteerd met een ijskoud en afstandelijk genre dat raakvlakken heeft met no wave, gitaarnoise en field recordings. Wat wel direct bij de eerste luisterbeurten opvalt is dat de nummers nog meer ondoordringbaar lijken dan op Grå Våg Gamlestaden. Vormen van herkenning zijn van de prioriteitenlijst geschrapt, waardoor album nummer twee luistert als een collage, gesmeed van in elkaar overvloeiende en geïmproviseerde klanken. Al kan dat gevoel ook liggen aan overvloedig draaien van de eerste plaat.

Desondanks zijn er heus nog wel wat hits te vinden om een verjaardagspartij van een grillig sfeertje te voorzien. Op År dwingt een uiterst onheilspellende en minimalistische baslijn de mondhoeken omlaag, tegelijkertijd proberen orgel en ruis er wanhopig bovenuit te stijgen. Noise- en industrial liefhebbers zullen echter van een softe bedoeling spreken en pas opveren totdat het brommende Gaze voorbij komt. Alsof er veel te langzaam een rol prikkeldraad ritmisch de route aflegt tussen het linker- en rechteroor. Meeslepend, deprimerend en een potentiële floorfiller in hipster bdsm clubs. Het korrelige Utsökt Jävla Tråkma sluit nog het best aan bij de meest opvallende nummers van het debuut (Repa en Jalusie), maar met Ingen Rätt maakt Neutral duidelijk dat ze hier niet met die bedoeling zijn gekomen. Lo-fi doom metal en een oude trage stoomlocomotief die piepend, krakend en dreunend een bergpad omhoog tuft zijn de enige associaties die dit loodzware stuk recht aandoen.

De tegenhanger van het lawaai is nog altijd de zalvende poëzie van Sofie. Dat zolang het Zweedse gedeelte van de talenknobbel nog niet is geactiveerd, want de realistische teksten sluiten prima aan op de muziek. “De lucht is koud en helder wanneer je inademt en warm en benauwd wanneer je uitademt” spreekt wat dat betreft boekdelen, en laat het geografische aspect sterk aanwezig op het eerste album niet geheel verwateren. De gesproken passages zijn zeker niet het enige waarop Neutral vooruit is gegaan. Op Samma horen we zelfs iets wat voor zingen zou kunnen doorgaan.

Om weer terug te komen op de vraag aan het einde van de eerste alinea: ja. Neutral klinkt op de tweede plaat nog steeds hetzelfde, al beperken ze zich niet meer tot één wijk in Göteborg. Neutral gaat voor een globale deconstructie, beginnend bij de eigen sound. Abstracter en doeltreffender dan het debuut doet Zweden hier wederom een gooi naar de beste plaat van het jaar.

Neutral – Grå Våg Gamlestaden

Zweden staat nog op mijn verlanglijstje als het gaat om visiteren; er een oordeel over vellen vanuit mijn luie stoel in Nederland zou om die reden niet veel waarde hebben. Toch kan ik mij de laatste tijd een aardig beeld vormen bij een bepaalde wijk in Göteborg, genaamd Gamlestaden (letterlijk: oude stad). Een gedeelte van de stad die gekenmerkt wordt door oude fabrieken (SKF) en eindeloze appartementencomplexen, gesplitst door de Artillerigatan. Het uit dezelfde stad afkomstige duo Neutral gebruikt daarvoor niet veel woorden, maar hun debuutplaat spreekt boekdelen.

Neutral is begin dit jaar opgericht door Sofie Herner en Dan Johansson, een tweetal dat zich met Källarbarnen, Sewer Election, Ättestupa en diverse andere acts reeds hardnekkig heeft gevestigd in de underground van Göteborg. Graven in hun eerdere discografieën leert dat ze een voorliefde hebben voor gitaarnoise, elektronica, drone en duistere, depressieve soundscapes die je zo in de schappen kunt schuiven naast black metal en Cold Meat Industry. Op Grå Våg Gamlestaden lijkt dit alles perfect samen te komen.

De plaat begint in ieder geval zonder waarschuwing met een gehoorbeschadigende noise uitbarsting, wellicht om bij de luisteraars alvast het kaf van de koren te scheiden. Afzwakkend halverwege, wordt er uiteindelijk in Erbjudanden alleen nog maar fluisterend gesproken. Toch is dit nauwelijks een voorbode voor wat komen gaat; de tien nummers zijn waarschijnlijk net zo gevarieerd als het volk dat door de Gamlestaden schuimt.

Neutral schermt namelijk ook met ijskoude no wave, minimalistische tape experimenten, krakende field recordings en melancholische synthesizers. Ook zouden we in twee nummers nog een trompet moeten horen, maar die is nauwelijks als zodanig herkenbaar. Windstoten door een roestige buis is wat ervan overblijft. De nummers die nog ergens lijken op iets met een kop en een staart – Repa en Jalusie – halen stoïcijns vervormde rock van stal, de schroevendraaier stevig tegen de snaren aangedrukt. Het klinkt als de droevige acceptatie van de onvermijdelijke aftakeling.

Hoewel Herner zuinig is met haar gesproken woord-passages, draagt het zeer zeker bij aan de beeldvorming van Gamlestaden. Op semi-poëtische wijze wordt met zachte stem de keiharde realiteit verkondigd, in de moedertaal. Over grijze luchten, vervuilde longen, gebroken glas, vervallen huizen en vergeten parken; Göteborg is niet per se de havenstad met bewonderenswaardige architectuur en gastronomie om van te watertanden. Wat dat betreft is deze plaat een behoorlijk anti-urban statement richting de tweede gemeente van Zweden.

Grå Våg Gamlestaden is een plaat als een verloederd kraakpand: vuil, vijandig en te betreden op eigen risico. Een oprechte getuigenis van de donkere kant van een stad en haar inwoners. Het album is uitgebracht door Omlott – een label in het leven geroepen door de platenwinkel Musiclovers Records in Göteborg –  op vinyl (tweehonderd exemplaren) en op cassette (honderd exemplaren). Enige haast is dus geboden wil je het debuutalbum van het jaar in huis halen.