Tag archieven: fiddle

Pelt – Effigy

De Amerikaanse band Pelt, bestaande uit Mike Gangloff, Nathan Bowles (beide ook in The Black Twig Pickers en Spiral Joy Band), Mikel Dimmick en Patrick Best (alle twee Spiral Joy Band), kreeg in 2009 een flinke dreun te verwerken. Op 5 december dat jaar overleed oprichter – en dankzij zijn fabuleuze gitaarspel ook het gezicht van de band – Jack Rose aan de gevolgen van een hartaanval. Hij was toen, 38 jaar, zich al volledig aan het richten op een solocarrière, maar de ziel van Rose blijft ronddwalen in de muziek van Pelt. Dat maakt luisteren naar het massieve nieuwe album Effigy, de eerste release na zijn dood, wel duidelijk.

Al meteen bij de openingstrack, Of Jack’s Darbari, refereren de overgebleven bandleden aan Rose. Niet alleen in de titel, maar ook in de droevige en donkere stemming die er heerst. Met huilend fiddlespel, piano en percussie creëert Pelt een verontrustend klankenpalet, sterk geworteld in traditie maar met de effectiviteit van een hedendaags drone album. Op deze wijze proberen ze in iets meer dan een uur geesten van vroeger op te roepen, misschien wel van langer geleden dan je in de eerste instantie zou verwachten. Zo verwijzen de titel en de hoes naar de heilige effigy mounds in Wisconsin: terpen van aarde in de vorm van dieren, die door de oorspronkelijke bewoners van Amerika veelal als begraafplaats werden gebruikt.

Ze maken het zichzelf niet makkelijk door voor een volledige akoestische setting te kiezen, en tevens de grenzen te willen opzoeken van vrije compositie in combinatie met folktraditie. Elementen uit alle werelddelen worden erbij gehaald, waarvan die uit de Amerikaanse Appalachen misschien wel de meest herkenbare is. In ieder geval op Wings Of Dirt, dat van start gaat met het typische banjogetokkel dat we pas geleden nog tegenkwamen op het soloalbum van Nathan Bowles. Toch ebt het Black Twig Pickers-geluid vrij snel weg, om uiteindelijke te transformeren in uitgestrekte passages van gestreken instrumenten.

Op Spikes & Ties gaat Pelt met harmonium en echoënde klankschalen aan de slag, dat ze duidelijk een richting opstuurt richting Oost-Azië. Het doet hier en daar denken aan Indische gamelan of Indiase ragas: prachtige esoterische improvisaties, die een unieke drone behandeling krijgen. Ook Last Toast For Capsizing focust op slaginstrumenten met botsende cimbalen, freejazzritmes en asynchroon spel op de piano.

Het hoogtepunt moet dan nog komen, met het meer dan twintig minuten durende Ashes Of A Photograph. Volgens een recent interview in The Wire heeft ook deze titel met het overlijden van Jack Rose te maken, of meer specifiek het ritueel verbranden van zijn foto door de overgebleven bandleden. Een emotioneel moment, dat van dit nummer een intense ervaring maakt. Een krassende viool en mondharp leiden woordloos gezang in, dat als de spreker van een séance probeert te communiceren met onze voorvaderen. Pas na een minuut of tien lijken alle instrumenten volledig te zijn uitgerold, om vervolgens met aanhoudende tonen langzaam het geluid te verzwakken totdat er stilte overblijft. Het is Pelt’s meest aansprekende voorbeeld tot nu toe in het toepassen van hun talent om spaarzame en trage akoestische klanken toch heel heftig te laten klinken.

Effigy werd opgenomen in een oude yogastudio en de niet meer gebruikte synagoge Gates Of Heaven in Madison, Wisconsin. In deze serene ruimtes kwam het viertal tot hun meest natuurlijke en ongedwongen opnameproces. De constant van vorm veranderende belletjes, gongs en klankschalen op de D-kant van de dubbel lp, From The Lakebed, laten dat nog eens horen. Ze sluiten af met The Doctor’s Nightcap, een onmiskenbaar geïmproviseerd psychedelisch dronenummer met spanning gecreëerd door stiltes en meeslepende strijkers.

Met de uitgebreide discografie van Pelt in het achterhoofd, weet je inmiddels wel wat je kan verwachten van deze band. Desalniettemin is Effigy niet alleen maar een mijlpaal vanwege het voor de eerste maal ontbreken van Jack Rose: het is een album waarop Pelt laat horen – met alle eerbied –  troost en harmonie gevonden te hebben, resulterend in misschien wel hun beste werk tot nu toe. Effigy is een album van het jaar dat vooralsnog met kop en schouders boven alle andere uitsteekt. Met een beetje geluk weet je nog één van de vijfhonderd dubbel lp’s, al dan niet via het label Mie Music, op de kop te tikken.

The Black Twig Pickers – Whompyjawed

Het trio The Black Twig Pickers, gevormd door Mike Gangloff, Nathan Bowles and Isak Howell, heeft een opmerkelijke status. Als voorvechters van muzikale tradities uit de Appalachen en het boerenleven in Virginia, zijn ze verrassend geliefd onder een “alternatief” hedendaags publiek, een publiek dat niet terugdeinst bij experimentele en avant-garde muziek. Ze zijn dan ook de spreekwoordelijke vreemde eend op het Thrill Jockey label, maar daar trekken ze zich niets van aan. Sterker nog, op de 12” EP Whompyjawed gaan ze nog een stap verder. Of moet ik zeggen, een stap terug?

Aan het begin van Merry Mountain Hoedown wordt meteen duidelijk dat The Black Twig Pickers zich richten op het platteland, ouderwetse bluegrass festivals en kleine plaatselijke barretjes, waar tuinbroeken en strohoeden nog in de mode zijn. Net als buck dancing en flat footing. In een moordend tempo gaat fiddler Gangloff van start, geholpen door de uit de square dance scene opgedoken Sally Morgan. Als niet veel later de banjo in zet, is er geen houden meer aan. Dit is muziek om op te dansen, te feesten. Sam Linkous en Joe Dejarnette op gitaar and bas maken de party compleet. In de dertien minuten dat het nummer duurt kan men de “yeehaa’s” dan ook niet onderdrukken.

Hoe ongedwongen de sfeer op deze EP ook mogen zijn, The Black Twig Pickers nemen hun werk zeer serieus. Dat blijkt ook weer uit de andere zijde van het vinyl, Brushy Fork Of John’s Creek. Opnieuw is dit een bewerking van een klassiek fiddle nummer, uit lang vervlogen doch niet vergeten tijden. De Twig Pickers houden de traditionele speltechnieken in ere, zonder ook maar een steekje te laten vallen. Met Nathan Bowles (in oktober komt zijn soloplaat uit bij Soft Abuse) op zijn fantastische wasbord en Isak Howell op gitaar en mondharp, is het nummer ook knap gelaagd. Maar het is natuurlijk vooral het ritmische stampvoeten dat de aandacht trekt.

Met Whompyjawed hebben The Black Twig Pickers een enorm aanstekelijk en vermakelijk mini-album neergezet, waarbij veel respect wordt getoond voor de oorsprong en tradities van dit soort muziek. Van een “frisse wind” wil ik niet spreken, omdat deze plaat net zo goed voor de Eerste Wereldoorlog gemaakt zou kunnen zijn. Toch schreeuwt Whompyjawed om meer, het liefst in een live uitvoering natuurlijk. In een boerenschuur.