Zoekresultaten voor:

Köhn – We Need More Space In The Cosmos

Albumhoezen kunnen soms zoveel zeggen. Wat zegt een kunstwerk uit de Geometrical Abstraction Art Collection van Yves Jeanson op de hoes van een lp? Abstractheid, natuurlijk. De kleuren van de regenboog geven een daarnaast de stemming mee van de trippy jaren zeventig. De ster met acht punten doet behalve denken aan het hemellichaam ook aan eindeloosheid denken, vanwege de draaiende vorm. De zwarte achtergrond biedt een blik in de duisternis. Nog even en ik ga hier dromen lopen uitleggen. Nee, ik wilde het over het laatste wapenfeit van de Belgische ridder Jürgen de Blonde hebben, ook wel bekend als Köhn. De beste dertiger heeft naast zijn al zijn projecten tijd gevonden om op het altijd frisse Kraak platenlabel onder zijn pseudoniem Köhn (West-Vlaams dialect voor konijn) zijn inmiddels vierde album op de wereld los te laten. Het verleden wijst in de richting van frutselelektronica, maar Jürgen heeft duidelijk aangekondigd – en laten horen – dat hij terugpakt naar de oude synthesizer, een jeugdliefde. Dat beloofd wat. We Need More Space In The Cosmos is de naam.

Twee nummers over de acht minuten openen de lp, mits de naald goed geplaatst is. The Ocean That Has No West And No East zal ongetwijfeld een verwijzing zijn naar het immense heelal, en hypnotiserend klanken zijn hier troef. Herhaling, loops, echo’s en een geveinsde gitaar bepalen het klankbeeld. Zelfs met je ogen dicht tollen je oogballen in de kassen van de kosmische trip die ze hier te verduren krijgen. Spacy is natuurlijk een term die dikwijls gebruikt wordt om het stilleggen van bepaalde hersenactiviteiten aan te duiden, maar kan ook aangeven dat iets buitenaards goed is. Dat laatste is ondermeer van toepassing op Space Is No Place, waar dromerige klanken, weggemoffelde rituele zang en kalmerende orgelmelodieën elkaar vinden, uiteindelijk uiteen spattend in een orgie van artificiële geluiden. In plaats van The Beatles had de NASA veel beter dit de ruimte in kunnen sturen. Hoewel Lucy In The Sky With Diamonds net zo hard refereert aan C20H25N3O.

In het derde nummer Goodbye Pluto komen de karakteristieke harde analoge synthklanken je zoemend van een warme deken voorzien. Wel eentje die al veertig jaar niet meer is gewassen. In de eindeloze ruimte is niets lekker warm en vriendelijk, ook Buck Rogers niet. Naargelang het nummer voortkabbelt, waan je het eigen persoon al zwemmend door de “Star Gate”, die aan het einde van 2001: A Space Odyssey al voor een redelijke trip zorgde.

Aan de andere kant van het vinyl vinden we The Aids Of Space, een bewijs voor Köhn’s talent voor spitsvondige titels. We horen voor het eerst beats en weer veel vintage synthesizers die een net zo spooky als spacy sfeer neerzetten. Aan de andere kant is dit intense nummer met de sarcastische titel een treffende verwijzing naar het belachelijke verlangen van de mensheid om het heelal te koloniseren, simpelweg omdat er te weinig ruimte op aarde zou zijn. Ik denk eerlijk gezegd dat het immunodeficiëntiesyndroom buiten de dampkring alleen maar harder te keer zal gaan.

Het korte For About One Minute, It Seemed To Work Just Fine is net als Opinions Are Like Assholes, The Internet Is Full Of Them een rare eend in de bijt. Eerstgenoemde doet denken aan Köhn’s eerdere werk, met ruisende elektronica, bliepjes en kraakjes. Om vervolgens met de navolgende track een intens krautrock nummer neer te plempen, waarbij veel respect wordt getoond voor de meesters van meer dan dertig jaar geleden. Afsluiter Alpha Arietis is niet de felste ster op deze lp, maar brengt wel weer rust en warmte. Niet toevallig is de afkorting LSD afkomstig van een Duits woord; Alpha Arietis grijpt schaamteloos terug naar de Duitse space/kraut scene uit de jaren zeventig.

Een oerknal kan je deze plaat niet noemen, aangezien flink uit het aloude vaatje wordt getapt die Jean-Michel Jarre, Klaus Schulze en zelfs Vangelis al hadden volgegoten. Toch valt er iets van de originaliteit van dit album te zeggen. Een gemiddeld persoon die de genoemde inspiratiebronnen tot z’n muziekcollectie mag rekenen, zal lp’s als Oxygene, Mirage of Heaven And Hell hoogstwaarschijnlijk in een stoffige doos op zolder hebben staan, naast de platenspeler. Er zijn heden ten dage verdomd weinig artiesten die zich aan deze retrofuturistische variant wagen, dus wat dat betreft een pluim voor Köhn. Dat We Need More Space In The Cosmos in de eerste instantie alleen op vinyl verkrijgbaar was (tegenwoordig ook digitaal), maakt het meer dan alleen een muzikale hommage.

Wubbo Ockels met zijn mooie snor (waar is die gebleven? – die snor dan) wordt in mijn beleving qua heldendom ingehaald door een nieuwe astronaut: Jürgen de Blonde. We Need More Space In The Cosmos is de lancering van zijn comeback geweest. Een comeback die van mij net als het heelal nog wel even mag uitdijen, zodat we straks lekker veel “space” in de kosmos hebben.

Klassieke recensies – deel 1

Een aantal jaren schreef ik voor het online muziek magazine MusiqueMachine. Na verloop van tijd voelde ik mij steeds minder verwant met de muziek die op de site werd gerecenseerd en was ik het strontbeu om de gratis CDs die ik ontving te beschrijven, omdat de meeste ervan gewoon bagger waren. Ook begon mijn vrije tijd zich steeds meer in de kroeg af te spelen, dus op een gegeven moment kwam er een einde aan mijn activiteit. Dat betekend allerminst dat ik mijn schrijfsels daar in de ban heb gedaan. Onderstaande van Biosphere is een herpublicatie, nu vertaald naar het Nederlands. Het is één van mijn laatste geweest in 2004 (de originele is hier terug te vinden).

Biosphere. Eén van de grootste namen in muziek die we ambient noemen. Albums die we nog steeds waarderen na 50 jaar. Tijdloos en abstract. Mysterieus en afstandelijk. Koud, maar ook warm. Niet altijd gemakkelijk, maar altijd een verademing om naar te luisteren. Dat is Biosphere. En er is een nieuw album uit…

Geir Jenssen is de man achter deze elektronische act, en zijn muzikale loopbaan omvat nu al meer dan 20 jaar. Jenssen begon in de popmuziek met Belcanto, echter na twee albums besloot hij om zich te gaan concentreren op een solocarrière in de elektronische muziek. In de periode vóór Biosphere en in het vroege begin van deze act waren beats en ritmiek duidelijk aanwezig. Gedurende de jaren ontwikkelde Biosphere zich; de muzikale blauwdrukken gingen overboord en minimalistische ambient kreeg de overhand. De muziek van Biosphere wordt daarom ook veel gebruikt als soundtrack voor films of als ondersteuning voor kunstinstallaties, met als muzikale hoogtepunt het album Substrata, uitgebracht in 1997. Vernoemd naar het wetenschappelijke project in de staat Arizona en sterk geïnspireerd door de natuur; Biosphere weet als geen ander de zintuigen te prikkelen en beelden op te roepen die bij de muziek passen. Dat deze beelden voornamelijk de koude winterlandschappen van Noorwegen bevatten, heeft waarschijnlijk te maken met de invloed van zijn woonplaats Tromsø, 70 graden ten noorden van de poolcirkel. Jenssen is tevens een fervent bergbeklimmer, verslaafd aan grote hoogten en gefascineerd door de effecten ervan. Voor dit nieuwe album klimt hij nog iets verder de lucht in.

Autour De La Lune was in de eerste instantie een opdracht gegeven door Radio France waarbij de uitvoering zou plaatsvinden op een festival in Montpellier. Speciaal voor deze gelegenheid mocht Geir Jenssen in de archieven van dit radiostation duiken, iets wat niet iedereen werd gegund. Jenssen kwam met interessant bronmateriaal op de proppen. Hij selecteerde geluiden van een uitzending uit 1960, waarbij het verhaal De la Terre à la Lune (van de aarde naar de maan) van Jules Verne wordt verteld. Het originele boek verscheen reeds in 1868 en, zoals de titel al aangeeft, gaat het over de reis naar de maan. In aanvulling hierop gebruikte Jenssen geluiden die zijn opgenomen op het ruimtestation MIR, dat samen een treffend contrast vormt tussen het verleden en toekomst. Het festival werd uiteindelijk afgelast, maar de opname werd uitgezonden op Radio France Culture vorig jaar, en was ook beschikbaar als download. De interesse van Jenssen was intussen verder gewekt, en hij besloot verder aan het materiaal te werken totdat er een album tot stand kwam.

Naar muziek luisteren met de koptelefoon geeft aan diverse stijlen een meerwaarde; bij dit album van Biosphere is het een essentie. Het 75-minuten durende stuk is verdeeld in 9 composities, waarbij de opener Translation al 22 minuten op de klok zet. Hier is er nog een glimp van een melodie op te vangen, zich langzaam pulserend aan de luisteren voorbijtrekkend. Een fantastisch stukje muziek, dat aanzienlijk hypnotisch werkt; de ruimtereis is begonnen. Hierna worden de geluiden erg minimaal, concentrerend op diepe, lage bastonen die je het gevoel geven in een omgeving te zijn zonder zwaartekracht, maar ook het eenzame zweven in het zwarte en eindeloze universum. Er is alleen duisternis, en de hoop dat dit allemaal snel voorbij is lijkt ver weg. Dim de lichten, doe je ogen dicht en geef je fantasie de ruimte. Misschien het enige minpuntje van het album; het concept bereikt een ongelooflijke staat van compleetheid (inclusief het waanzinnige artwork, dat toch simplistisch en sober is) dat je verbeelding maar één kant op kan: het heelal in.

De donkere geluiden beginnen nachtmerrie-achtige vormen aan te nemen in Circulaire, nummer 6 op de lijst. Zonder koptelefoon lijkt dit compleet geruisloos voor het menselijke gehoor, toch in de verte… Het komt dichterbij en verdwijnt dan weer, terwijl er in de achtergrond een frequent puls is waar te nemen. Mijn kinderdroom om astronaut te worden valt hier in duigen; het is veel te griezelig in de diepe ruimte. Je krijgt de indruk dat je niets anders meer hoort dan de geluiden van je lichaam en organen (zoals je hart dat klopt), wat overblijft, is een angstige stilte. Gelukkig komt in het daaropvolgende Disparu weer wat melodie terug. Niet lang daarna komen de diepe drones weer terug in Inverse. Het album sluit af met Tombant, een opvolging van de melodie in het openingsnummer en een waardig einde. We keren terug op aarde.

Zelfs Brian Eno’s Apollo album is een vergelijking die niet past bij Autour De La Lune. Dit werk is completer, duisterder en mooier. Wanneer de CD is geëindigd lijkt het ondenkbaar dat zulke minimale tonen zoveel emoties kunnen opwekken. Er is geen enkele beat (in de zin van ritme of percussie) te ontdekken op het album, en het lijkt erop dat de gebruikte samples in zijn geheel zijn geïntegreerd in de elektronische “muziek”. Wat Geir Jenssen hier demonstreert is een tijdloze soundtrack voor een ruimte-expeditie, iets wat onmogelijk lijkt om alleen met muziek te bewerkstelligen. Het pakket rekt zich dermate uit tot een perfecte gesteldheid, dat de beelden, emoties en al het andere de verbeelding direct weten te prikkelen. Misschien is Autour De La Lune wel het beste album van Biosphere tot nu toe, en zeker de meeste minimale. Toch is dit onmiskenbaar Biosphere, door de manier waarop de koude maar vaak natuurlijke en organische geluiden zijn bewerkt en gepresenteerd. Ik blijf sterk onder de indruk van deze eersteklas artiest. Adembenemend, echt.