Zoekresultaten voor:

De achterbuurt van het leven

Regelmatig struin ik door de Middelburgse wijk Dauwendaele. Niet alleen omdat de buitenlucht in de pauze van mijn nabij gelegen werk essentieel is voor de doorbloeding van mijn hersenen, maar ook omdat je als bewoner van een andere wijk in Middelburg jezelf weer even gelukkig prijst. Volgens de gemeente, die wanhopig probeert de wijk in een “gekleurd” daglicht te stellen, is Dauwendaele een wijk met veel voorzieningen. Het winkelcentrum heeft verrassende boodschapfaciliteiten, er zijn scholen, sportvoorzieningen en zelfs seniorencomplexen voor mensen die écht niemand meer hebben. Enkele waterpartijen fleuren de boel verder op. Er zijn zowel koop- als huurwoningen, dus voor elk wat wils. Loopt u met mij mee?

Dauwendaele en andere zuidelijke wijken van de voor de rest redelijk toonbare stad Middelburg worden gescheiden door het kanaal door Walcheren. De stroom immigranten vanuit deze wijken, die maar al te graag naar de andere kant van het kanaal willen komen, wordt regelmatig opgehouden door de Schroebrug en Stationsbrug. Volgens de statistieken van de gemeente gaat de Schroebrug vaker open dan de Stationsbrug, en dat is logisch; de doorgaande weg ligt immers op deze route. Aan de andere kant kan een openstaande Stationsbrug de locals er toe bewegen alsnog zwart te rijden naar Vlissingen, of zichzelf meteen voor de trein te werpen. Over de stationsrestauratie schreef ik al eerder, laten we nu eens het tunneltje onder het spoor door nemen. Zoals elk tunneltje bij een kleinschalig station is het er vochtig van pis en graffiti-verwijderchemicaliën, met bijbehorende geuren. Het licht aan het einde van de tunnel moet de bezoeker een gevoel van hoop geven, maar u raad het vast al, schijn bedriegt.

Rechtdoor lopend komen we uit op het Parelplein, waar we een soort replica van de replica van de Graanbeurs op het wel welgestelde Damplein terugvinden. Deze broedplaats van onveilige jeugdsex, alcoholdrinkende peuters en bejaarden die niets meer te verliezen hebben heeft echter niets van doen met eerlijke handel, of het moet in iets bruins zijn. Vanachter de gelige gordijntjes staren de re-integrerenden je na. Hier en daar wordt openlijk aan gestolen scooters gesleuteld en in de zomer klinkt opzwepende gabberhouse vanaf de balkonnetjes van de drie verdiepingen gestapelde appartementen. Een sarcastische dwaas bij de gemeente, vandaag de dag werkzaam in het archief drie etages onder de begane grond, heeft deze buurt gekscherend de Edelstenenbuurt genoemd. Van enige vorm van rijkdom is echter geen sprake. Sommige woningen zien er dichtgetimmerd nog beter uit. Omdat het te gevaarlijk is om hier lang te blijven staan, lopen we door straten met illustere namen als Saffier en Topaas met een boog om de hokjes heen, die aan Tropa de Elite, een film van José Padilha, doen denken.

Verdomd, als je daar niet de beloofde waterpartij had. Volgestort met vuilnis, dat wel. Tussen de lege blikken Hollandia Bier en opengespatte vuilniszakken horen we licht gepiep van nestje pasgeboren eendjes, die het uitzichtloze leven in deze wijk nog niet hebben opgegeven. Er blijken dan toch nog vogels te leven in Dauwendaele, ondanks dat deze buurt niet is opgenomen in de 40 wijken van Ella Vogelaar (die naar het schijnt na haar aftreden hier haar toevlucht heeft gezocht – tenslotte is de misvormde Ella in Zeeland opgegroeid). De gedachten aan de eendjes eindigt, gelijk met het gepiep, even verderop waar kerkgebouw De Hoeksteen drie dagen per week is ingericht als stiltecentrum. Zachtjes er voorbij sluipen is geboden, om niet te worden aangesproken door oude-aardecreationisten.

Verderop is het gedaan met de stilte, als het architectonische monster genaamd Winkelcentrum Dauwendaele opdoemt. Het winkelcentrum heeft een snackbar, videotheek en een Chinees. Kortom, alles was de gemiddelde Dauwendaeler nodig heeft voor een avondje ontspanning na een lange dag op de bank zitten. Je zou haast vergeten dat er ook een supermarkt is gevestigd: de Em-Té, qua naam en personeel niet te verwarren met LétÉ, dé sociale werkplaats van Walcheren. De halve liter blikken van Hollandia Bier zijn overigens het best verkochte product in deze winkel. Zoals u aan de foto kunt zien raakte ik enigszins in paniek toen ik de uitgang niet meer kon vinden. In dat moment van vertwijfeling dacht ik troost te vinden bij het wijk ondersteuningspunt (ook wel “ontmoetingscentrum”), eveneens gevestigd in het winkelcentrum, maar de ramen zijn afgeplakt met kranten uit 2004 en een politielint versperd de ingang. Ontmoeten doen de wijkbewoners blijkbaar toch, in een vergadering die onder intimi de wijktafel wordt genoemd. Het verslag van 23 oktober spreekt boekdelen. De een vraagt zich af “waarom de prospectus over het hondenpoepbeleid niet huis aan huis wordt verspreid”, een andere bewoner stelt de intelligente vraag “hoe je drugsverslaafden in de leeftijd van 14-15 jaar aantrekt” (en ik citeer).

Na een nachtmerrie van drie uur en twee sixpacks Hollandia bier wordt dan toch één van de drie uitgangen van het winkelcentrum gevonden. Als we opgelucht door de Buitenruststraat weer richting centrum wandelen, komen we langs het complex waarnaar de straat is vernoemd. De geur van sporadisch verschoonde luiers van bejaarden komt je tegemoet. Het “gezellig en stijlvol ingerichte” Grand Café van het verpleegcentrum is vrij toegankelijk, en we schuiven even aan voor een litertje Ketel 1 met opa Boersma. Boersma is aan het einde van zijn bestaan, maar hij wordt angstvallig in leven gehouden door de verpleegsters. Een prettige gedachte. Buitenrust is trouwens één van de meest gebruikte namen voor seniorencomplexen, wist u dat?  Dat de bewoners de rust pas binnen een kist en onder de grond vinden, maakt voor de medewerkers hier helemaal niets uit.

De website van de gemeente Middelburg liegt niet. In de achterbuurt van het leven kun je geboren worden, een uitkering ontvangen, boodschappen doen en het leven verlengen in een verpleegcentrum. Alle voorzieningen binnen handbereik. En dat is toch verdomd handig.

Vlokfest

Ik ga niet vaak naar optredens. Meestal voer ik als reden aan “logistieke problemen”. Nu heb je als inwoner van Zeeland zonder rijbewijs en/of een alcoholverslaving ook veel te klagen. De meeste concerten die de moeite waard zijn vinden minstens anderhalf uur reistijd verder plaats en de laatste trein terug doet je de helft van de hoofdact missen. Om dat te omzeilen wordt een concert al snel een stedentrip bij D-reizen, met alle financiële gevolgen van dien. Gelukkig hebben we sinds een tijdje een aantal gezanten van Middelburg die hun best doen om ook in dit grote dorp artiesten van allure te programmeren. Gezicht van kunst- en cultuurcentrum De Spot, Tonnie Dieleman, is er één van, en Bart Gabriëlse van De Spin CD & LP speciaalzaak is de andere. Afgelopen zaterdag vond er een heus “huiskamer” folkfestival plaats in de eerder genoemde muziekwinkel. Een niet te missen kans.

Voor een kleine bijdrage werd je met open armen ontvangen. Een groepje van ongeveer dertig veganisten en kunstenaars die denken dat je als kunstenaar niet hoeft te douchen (dat heb je met folk muziek) wisten de weg naar het Damplein te vinden. Stipt op tijd begonnen De Mannenbroeders te spelen, de eerste van de vier acts die het podium zouden gaan bevolken. Tot mijn verrassing was het de al ter schrijven gekomen broeder Dieleman zelf die hier een onderhoudend optreden neerzette. Met zijn gevoelige doch grappige folk gezongen in het Zeeuws-Vlaams dialect weet hij menig dichter in het publiek te ontwaken. Hoewel er een echte band bij betrokken is, met gitaren, contrabas, viool en vrouwenzang, blijft Tonnie en zijn akoestische gitaar subtiel op de voorgrond. Zeer vermakelijk. Waarom heb ik zijn demo niet in mijn bezit?

Tweede artiest van de avond was Jan Minnaard, onder vertrouwelingen bekend als Jay Minor. Of andersom. De Zeeuw heeft met zijn optredens toch wel wat opmerkelijks gepresteerd. Met zijn eerste ooit won hij namelijk meteen de Zeeuwse belofte. Nu zegt dat ook wel wat over de aanwas van nieuwe, talentvolle muzikanten uit Zeeland, maar toch. Jay Minor is nauwelijks de pubertijd ontgroeid (16 jaar) en speelt toch een volwassen set van typische singer-songwriter folk, minimaal en breekbaar. Met zijn zachte, wegkwijnende stem en Neil Young-achtige liedjes maakt hij indruk. Ikzelf ben ook nauwelijks de pubertijd ontgroeid, maar aan een akkoordje van Neil Young ben ik nog niet toegekomen. Luisterend naar Jay Minor’s werk op last.fm, blijkt hij thuis enkele elektronische effecten toe te voegen, maar dat is hier niet nodig; de pure set spreekt voor zich. Het zenuwachtige en verlegen voorkomen werkt vertederend. Zijn beheersing van de Engelse taal is uitstekend te noemen, zingt zelfs bijna met een soort van accent. Puntje van kritiek: de teksten zijn nogal clichématig en onsamenhangend. Desondanks een welverdiend applaus.

De aangekondigde Arjen van Wijk had voor dit festivalletje afgezegd, toch is er in het niet onbekende persoon Mark Ritsema een vervanger gevonden. In 50 jaar Nederpop komt hij in de jaren 80 al voor als zanger van Spasmodique, en later ook als bandlid van Cobraz en Raskolnikov. Solo houdt hij het bij een pure vorm van folkblues, al ligt de nadruk meer op blues dan op folk. Hoewel niemand in de winkel hem lijkt te kennen, krijgt hij het publiek wel op zijn hand. Door met zijn voet wat ritmiek in te brengen en wat steviger met zijn gitaar om te gaan is hij de eerste die wat energie in de avond brengt. Ook zijn rauwe stem wijkt lichtelijk af van de optredens ervoor. Net als de toeschouwers is hij dit soort intieme concerten niet gewend, lijkt hij te willen impliceren met een goed gevuld glas whisky. Enkele mensen kijken lijdzaam toe.

Next up in het strakke schema, en tevens afsluiter, is K.C. McKanzie. Ik vroeg mij de hele avond al af wie toch die lui waren die eruit zagen alsof ze in de jaren 70 van de DDR zijn blijven hangen. Dat is dus het duo mevrouw McKanzie en Joe “Budi” Budinsky uit Berlijn, en ze spelen 70er-jaren rootsfolk gestript tot de essentie. Een gitaar, soms een banjo en contrabas is genoeg. McKanzie zelf ziet eruit alsof ze niet genoeg vitaminen binnen krijgt (“Meat Is Murder” – prijkt op Myspace); ik ben daardoor verrast door haar standvastige en heldere stem, die mij meteen doet denken aan Gillian Welch. Haar partner maakt duidelijk waarom deze act de climax van dit festival is. Beweeglijk bespeelt hij de contrabas, onderwijl trekt hij gekke gezichten en weet daarmee de toehoorders uitstekend ook visueel te vermaken. Af en toe grijpt hij naar een ander instrument, zoals een steen en een hamer, en gebruikt de contrabas tevens als percussie met paukenstokken. De akoestiek in De Spin is perfect geschikt voor dit soort onversterkte optredens (de foto is ergens anders genomen). Ik verwacht dat ze afgelopen Nederlandse/Belgische tournee wel weer een aantal zieltjes hebben gewonnen. Die van mij in ieder geval wel.

Ik heb me kostelijk vermaakt die avond. Het smaakte naar meer, maar naast een niet te lessen dorst, had ik daarna toch vooral gebrek aan vlees en stevige gitaren. Op een avondje met wat dirty folkblues van Elliot Brood, 15 februari in de Spot, gaat dat zeker goed komen. Daarover later wellicht meer. Er gebeurt eindelijk wat in Middelburg.

Stationsrestauratie Middelburg

De huidige kredietcrisis doet de tegenwoordige mens besparen op de gekste dingen. Niet alleen worden er minder LSD televisies verkocht, maar ook auto’s, sexartikelen en dure whisky’s. In diezelfde sfeer moeten ook de luxe restaurants het ontgelden. De consumerende Nederlander heeft een hekel aan koken maar zoekt snel een uitweg wanneer een dienstverlenende sector als de horeca een beroep doet op de portemonnee. Vandaag de dag behoren enkele budgettenten dan ook tot de toppers in de Middelburgse horeca. Omdat ik toch overal over mee wil praten, besloot ik de proef op de som te nemen in de stationsrestauratie aldaar, “de ontmoetingsplek bij uitstek” volgens de website.

Op zich heeft de stationsrestauratie in Middelburg een locatie waar Van Der Valk nog van zou dromen. Gemakkelijk bereikbaar met trein, bus en taxi en op een steenworp afstand van het centrum. In de zomer bieden de tafels aan het raam een schitterend uitzicht op de passerende bootjes in het kanaal en eventuele auto-ongelukken. De ligging aan de rand van de wijk Dauwendaele doet echter ook klandizie daarvandaan het etablissement bevolken. Ik ben me terdege van bewust dat we leven in een multiculturele samenleving, maar soms bekruipt hier het beklemmende gevoel dat ik op het station van Tabriz bevind. Nu had ik mij ten doel gesteld om de keuken van een objectief oordeel te voorzien, dus schoof ik enig vooroordelen over buitenlanders voor vandaag aan de kant.

Ik begon maar eens met een bakje koffie, zoals ik wel vaker doe wanneer de dag het middaguur nog niet gepasseerd is. Dit werd gepresenteerd op een hardplastic dienblad en in een kopje die je ook dikwijls in het ziekenhuis voorbij ziet komen. Op de menukaart staat vol trots aangekondigd dat “elk kopje vers gezet wordt van gemalen koffiebonen”. Gelukkig, ze zijn gemalen. Als ik ergens een hekel aan heb is het wel hele koffiebonen in m’n bakkie. Op het moment dat ik het eerste slokje door mijn gevoelige oesophagus liet glijden, zag ik opeens een korte maar felle, witte flits. In paniek peilde ik de reacties van andere klanten en medewerkers, echter gaven die geen sjoege. Het zal wel aan mij liggen, dacht ik nog. Ik wierp nog eens een blik op de kaart om niet te laten voorkomen dat ik zenuwachtig begon te worden. Het zweet brak me alsnog uit toen het woord koffie op de menukaart voor heel even leek te veranderen in Black Tears of Jesus.

Niet benauwd worden, dacht ik bij mezelf, en het stelde me gerust dat de twee uitgangen binnen twee seconden te bereiken waren vanaf de plek waar ik zat. Inschattingsvermogen siert de mens, is mijn mening. Ik liet mij niet uit het veld slaan en besloot waardig mijn opdracht te voltooien. Wederom dook ik met mijn blik in de geplastificeerde menukaart. Andermaal begon het te duizelen. Water veranderde zomaar in wijn en bij melk stond opeens het eeuwige zuigelingenschap vermeld. Ik wreef maar eens goed in mijn ogen. Nu was het weer weg. Vanuit een ooghoek zag ik dat de grijze man met een ongeschoren kin, die zowel de bar bediende alsmede de tijdschriften bijvulde, mij indringend aankeek. Ik keek niet terug, maar bladerde snel door naar lunchgerechten.

Hoewel mijn eetlust inmiddels grotendeels was verdwenen, raapte ik mijn moed bijeen om bij de serveerster de Honki-burger met frites te bestellen. Ik zat nog even te twijfelen over de Restauratiesnack (bestaande uit 2 sneetjes brood, de één belegd met ham en spiegelei, de ander met kroket, en daarbij een bolletje huzarensalade) doch het feit dat de Honki-burger exclusief verkrijgbaar was bij “Het Station” deed mij overstag gaan. De geur van de serveerster deed het kleine beetje honger dat nog over was als sneeuw voor de zon verdwijnen. Ik bestelde dan ook maar een klein flesje wijn, rood of en wit, plus een glaasje jonge jenever, om de maaltijd maar eens goed te kunnen doorspoelen.

In de tijd die ik overhad terwijl mijn Honki-burger werd bereid, kon ik eens goed mijn oordeel vellen over het interieur dat de stationsrestauratie enig aanzien moest geven. Ik concludeerde dat de groene semi-leren stoelen en de zachte vloerbedekking in het patroon van een dambord in de jaren 80 waanzinnig trendy moet zijn geweest. Het is toch jammer dat de drie immigranten die de tafeltjes op dat moment rijk waren, niet beseften dat dit ooit een populaire uitgaansgelegenheid van allure was. Gelukkig, diegene die hier verantwoordelijk was voor het interieur had door dat de jaren 80 weer helemaal terug aan het komen waren. De fancy foto’s van een spiegelei en een broodje kroket, vaal van slijtage, sierde dan ook – echt retro – de muren. De bruine gordijnen en post-moderne plantenbakken (voor de jaren 70 dan) deden daar nog een schepje bovenop.

Wéér iemand anders uit de sociale werkplaats kwam mijn Honki-burger brengen. Het rook naar een verkoolde embryo van een Eskimo, al heb ik geen idee hoe dit in werkelijkheid zou moeten ruiken. Het dunne plakje synthetische rundvlees op het aangebrande doch sappige broodje was dermate veel gekruid dat zelf Hapsalon Cleopatra om het recept zou bellen, zou ze van het bestaan afweten. De rauwkost verzachtte dit enigszins, maar de zogenaamde honkisaus wist ik niet thuis te brengen. Een soort smakeloze whiskysaus, zonder whisky. Na een kwart van mijn broodje gegeten te hebben plantte ik de rest van het gerecht onopvallend in de retro-plantenbak naast mij en dronk de bestelde drankjes op. Op het moment dat ik gedistingeerd de honkisaus van mijn lippen afpoetste,  stond uit het niets de grijze man met de ongeschoren kin voor me, woedend wijzend op de plantenbak. Hij werd groter en groter, alsof hij leek op te stijgen. Zijn kop werd steeds roder en uit het midden van zijn handpalmen leek een eveneens rode vloeistof te komen.

Ik rende in paniek naar buiten richting het spoor, maar de klapdeur gaf iets teveel mee en ik rolde als een bowlingbal van het perron de rails op. Aan het geluid van reizigers kon ik afleiden dat de trein er aan moest komen. Ik durfde niet te kijken en rolde mezelf op als een foetus en hield mijn ogen dicht, net alsof dat zou helpen wanneer je botten door een Intercity uit Amsterdam verbrijzeld gaan worden. Opeens zag ik diezelfde witte flits als bij de koffie eerder; ik tilde voorzichtig mijn oogleden op en zag de grijze man met de ongeschoren kin eensklaps in een witte jurk op het perron staan, zijn beide handen uitgestrekt in mijn richting. Hij leek te zweven en instinctief greep ik zijn polsen. Toen ik weer op beide benen op het perron stond, leek geen enkele andere reiziger zich bewust van het gebeuren. De grijze man was met zijn ongeschoren kin verdwenen. Ik wierp een blik op het bord dat de vertrektijden aankondigde en zag dat de Intercity heel toevallig 2 minuten vertraging had.

Eenmaal thuis stak ik snel een kaarsje aan en opende een fles jonge jenever, die ik diezelfde dag nog tot de bodem opdronk.