Tag archieven: Touch Music

Fennesz – Seven Stars

Tien jaar geleden is het alweer, dat Endless Summer van all-time favourite Christian Fennesz het levenslicht zag. Het album wordt door velen gezien als een mijlpaal in de glitchy elektronica, vooral omdat het doorgaans kille geluid van computers opeens ook heel warm bleek te kunnen klinken. Een zomers popalbum met een jaren zeventig vibe, gecreëerd in een moderne, digitale wereld. Het album opende ogen, maar werd slechts geëvenaard door zijn eigen werk, met name door Venice.

Inmiddels zijn we dus alweer wat jaartjes verder. Het laatste eigenhandige wapenfeit van de Oostenrijker dateert van 2008, en goede beachy en/of surfelektronica vinden we tegenwoordig steeds vaker terug in de schappen van hippe labels. Gelukkig maakt Fennesz met de 10” ep Seven Stars meteen duidelijk dat de tijd zijn talent alles behalve heeft ingehaald.

Een nummer als Liminal ligt onmiskenbaar in de lijn van Venice, met dat gevoelige en meeslepende gitaarspel, gemanipuleerd op de laptop en aangekleed met subtiel gekraak, tot zachte soundscapes omgevormde feedback en dromerige echo’s. July en Shift zijn wel duidelijk wat donkerder van aard; hier zoekt hij eerder het kille heelal op in plaats van het vrolijke strand. Ver weg van zijn herkenbare geluid geraakt hij echter niet. Wat wel nieuw is zijn de drums in het titelnummer. Dat was wel even schrikken, Fennesz met drums. Het subtiele spel van Steven Hess geeft een licht jazzy element mee aan het nummer, zonder de diepgaande structuren van de gitaar te verstoren. De schrik voorbij, blijkt het een uitstekend gelukt probeersel.

Na bijna drie jaar wachten mag de korte speelduur van Seven Stars een minpuntje heten. Dat kunnen liefhebbers enigszins compenseren door het vinyl in de Touch shop te bestellen, waardoor je er nog een remix van Shift bij krijgt. Verder zullen we ons voorlopig moeten troosten met het feit dat deze zomer nog de derde samenwerking met Ryuichi Sakamoto in de schappen moet liggen, genaamd Flumina. Ik verwacht minstens zoveel pracht als op deze ep.

Fennesz – seven stars (album preview)

Biosphere – N-Plants

Als je mij vraagt naar mijn favoriete albums aller tijden, dan is de kans groot dat je namen als Microgravity, Patashnik of Substrata tegenkomt. Platen die op naam staan van de Noor Geir Jenssen, die vooral onder de artiestennaam Biosphere actief is. Als geen ander wist hij met minimale ambient muziek een eigen geluid te creëren, hoe moeilijk dat ook mag klinken, opererend in het genoemde genre. Dropsonde was – een live album uitgezonderd – zijn laatste wapenfeit, nu meer dan vijf jaar geleden.  Hij zal wel weer wat bergen zijn wezen beklimmen. Fileunder “oude glorie” dus? Voorlopig niet. Het gloednieuwe N-Plants laat zien dat Jenssen nog genoeg creativiteit bezit voor een waardige aanvulling op zijn discografie.

In de loop van de jaren is de muziek van Biosphere steeds minimaler geworden, kosmische leegtes verkennend, en zijn de ritmes naar de achtergrond verdrongen en later zelfs helemaal verdwenen. Het is daarom een grote verrassing te horen dat N-Plants een terugkeer betekent naar beatgeoriënteerde ambient en elektronica.  Lichtvoetige, vertraagde dansmuziek, uitgevoerd met de precisie van een virtuoos. Daar waar Microgravity nog de erfenis van mokkelige acid met zich meedroeg, weet Jenssen nu verleden en heden op een mooie en dynamische wijze samen te voegen. Waarmee hij overigens wel wat van zijn typerende geluid opgeeft.

Het verhaal achter deze plaat is minstens zo bijzonder als de verandering die Biosphere ermee doormaakt. Gebiologeerd en geïnspireerd door de snelle opkomst van de Japanse economie na de Tweede Wereldoorlog voltooide Jenssen in februari van dit jaar N-Plants, met uiteindelijk de vele kerncentrales als symbool voor de technologische bloei. Ongeveer een maand later keek de wereld opeens met heel andere ogen naar één van de belangrijkste uitvindingen van de 20e eeuw, wat dit tot een mooi tijdsdocument maakt. Jenssen zag in de bouwwerken iets futuristisch in de soms tijdloze omgeving, maar ook iets onnatuurlijks, afstandelijks en onheilspellends. Althans, dat zijn mijn gevoelens luisterend naar nummers als Joyo-1 en Ikata-1 (alle nummers verwijzen naar diverse reactoren). Maar ook zorgen deze fabrieken voor energie en warmte, genoeg voor één derde van alle Japanse huishoudens. Die fascinatie, genegenheid en medelijden misschien zelfs, horen we verderop terug in bijvoorbeeld Monju-1 en het heerlijk voortkabbelende Genkai-1.

Zoals ik al zei, betaalt Biosphere een prijs voor een terugkeer naar ritmes uit het verleden: op N-Plants lijken de vingerafdrukken van andere muzikanten te zitten. Gelukkig hoeft dat niet altijd een nadeel te zijn. N-Plants is namelijk het meest luisterbare album van Biosphere sinds tijden, wellicht weggehoond door puristen, maar toegejuicht door types die een uur lang naar muzikale stipjes luisteren toch iets teveel gevraagd vinden. Zelfs wanneer het ietwat geforceerd klinkende concept wordt genegeerd, is dit zonder meer een indrukwekkend album te noemen. Ik kan weer even vooruit, wat Biosphere betreft.

Jaarlijst 2008: #1

Ondanks alle waanzinnige folk en country uitgebracht dit jaar, overwint er – voor het eerst sinds 2004 – weer een elektronisch album. Mijn muzieksmaak heeft zich sinds dat jaar nog steeds weten te ontwikkelen. Gelukkig maar, want stilstand is achteruitgang, wat mij betreft. Dat betekent niet dat je geen oude muziek mag goedvinden, of je jeugd moet verloochenen. Mijn klassiekers uit de black metal begin jaren 90 koester ik nog steeds, hoewel ze de Cd-speler weinig meer weten te vinden. Maar het is gek genoeg ook de metal geweest die mij in contact bracht met elektronische muziek. Experimentele noise, ambient, dark wave en power electronics was tenslotte ook iets voor outcasts, een logische stap voorwaarts uit de soms puberale metalscene.

Ik hoorde Endless Summer denk ik voor het eerst in 2002. Toen vond ik het net als het overgrote deel van de wereldbevolking niet meer dan een beetje ruis. Niet veel later werd mijn muziekvoorstelling flink uitgebreid en wist ik de zorgvuldig in elkaar stekende lagen van op de laptop gemanipuleerde geluiden te waarderen. Het navolgende, monumentale Venice eindigde op 1 in mijn jaarlijst in 2004, en beschouw ik nog steeds – ook al is de eeuw nog kort – als de beste plaat van het millennium tot nu toe. Hoe schijnbaar willekeurige computergeluidjes zoveel gevoel en emotie kunnen voortbrengen, is verbazingwekkend te noemen.

Christian Fennesz heeft zijn Touch nog niet verloren. Ook Black Sea is een perfect voorbeeld van hoe moderne elektronica ook (relatief) toegankelijk kan zijn. Dat relatief had ik makkelijk buiten de haakjes kunnen laten. Want écht toegankelijk is het niet. Het rommelt met zware artificiële tonen, noisy en ruisende achtergronden en minimale composities die soms alleen met koptelefoon te horen zijn. Ik merk echter in de popmuziek dat er steeds meer van dit soort elektronica wordt gebruikt. Samples en zogenaamde “field recordings” waren eerst alleen voorbehouden aan hiphop producers en artiesten opererend in de obscuriteit. Neem eens een kritische kijk op de hedendaagse hitlijsten (haal de Nederlandse volkszangers eruit) en je zult zien dan dit steeds meer algemeen wordt geaccepteerd.

Fennesz zal nooit in de commerciële top 40’s belanden, maar voor mijn gevoel is hij de wereld ver vooruit. Ondanks dat ik allesbehalve een ziener ben, durf ik te voorspellen dat Fennesz nog veel artiesten in de toekomst gaat beïnvloeden. Buitenom dat maakt hij prachtige muziek. Ik heb ‘m al vaker op deze site in de spotlight gezet, en toen wist ik eigenlijk al dat Black Sea een #1 positie verdiende. Luisteren of achter de feiten aanlopen.

#01. Fennesz – Black Sea (Touch)
#02. Deer Tick – War Elephant (Partisan)
#03. Fleet Foxes – Fleet Foxes (Sub Pop / Bella Union)
#04. Jacob Golden – Revenge Songs (Echo)
#05. The Tallest Man On Earth – Shallow Grave (Gravitation)
#06. Kiss The Anus Of A Black Cat – The Nebulous Dreams (Conspiracy)
#07. Bowerbirds – Hymns For A Dark Horse (Dead Oceans)
#08. Bon Iver – For Emma, Forever Ago (Jagjaguar)
#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)