Tag archieven: Zweden

Neutral – Grå Våg Gamlestaden

Zweden staat nog op mijn verlanglijstje als het gaat om visiteren; er een oordeel over vellen vanuit mijn luie stoel in Nederland zou om die reden niet veel waarde hebben. Toch kan ik mij de laatste tijd een aardig beeld vormen bij een bepaalde wijk in Göteborg, genaamd Gamlestaden (letterlijk: oude stad). Een gedeelte van de stad die gekenmerkt wordt door oude fabrieken (SKF) en eindeloze appartementencomplexen, gesplitst door de Artillerigatan. Het uit dezelfde stad afkomstige duo Neutral gebruikt daarvoor niet veel woorden, maar hun debuutplaat spreekt boekdelen.

Neutral is begin dit jaar opgericht door Sofie Herner en Dan Johansson, een tweetal dat zich met Källarbarnen, Sewer Election, Ättestupa en diverse andere acts reeds hardnekkig heeft gevestigd in de underground van Göteborg. Graven in hun eerdere discografieën leert dat ze een voorliefde hebben voor gitaarnoise, elektronica, drone en duistere, depressieve soundscapes die je zo in de schappen kunt schuiven naast black metal en Cold Meat Industry. Op Grå Våg Gamlestaden lijkt dit alles perfect samen te komen.

De plaat begint in ieder geval zonder waarschuwing met een gehoorbeschadigende noise uitbarsting, wellicht om bij de luisteraars alvast het kaf van de koren te scheiden. Afzwakkend halverwege, wordt er uiteindelijk in Erbjudanden alleen nog maar fluisterend gesproken. Toch is dit nauwelijks een voorbode voor wat komen gaat; de tien nummers zijn waarschijnlijk net zo gevarieerd als het volk dat door de Gamlestaden schuimt.

Neutral schermt namelijk ook met ijskoude no wave, minimalistische tape experimenten, krakende field recordings en melancholische synthesizers. Ook zouden we in twee nummers nog een trompet moeten horen, maar die is nauwelijks als zodanig herkenbaar. Windstoten door een roestige buis is wat ervan overblijft. De nummers die nog ergens lijken op iets met een kop en een staart – Repa en Jalusie – halen stoïcijns vervormde rock van stal, de schroevendraaier stevig tegen de snaren aangedrukt. Het klinkt als de droevige acceptatie van de onvermijdelijke aftakeling.

Hoewel Herner zuinig is met haar gesproken woord-passages, draagt het zeer zeker bij aan de beeldvorming van Gamlestaden. Op semi-poëtische wijze wordt met zachte stem de keiharde realiteit verkondigd, in de moedertaal. Over grijze luchten, vervuilde longen, gebroken glas, vervallen huizen en vergeten parken; Göteborg is niet per se de havenstad met bewonderenswaardige architectuur en gastronomie om van te watertanden. Wat dat betreft is deze plaat een behoorlijk anti-urban statement richting de tweede gemeente van Zweden.

Grå Våg Gamlestaden is een plaat als een verloederd kraakpand: vuil, vijandig en te betreden op eigen risico. Een oprechte getuigenis van de donkere kant van een stad en haar inwoners. Het album is uitgebracht door Omlott – een label in het leven geroepen door de platenwinkel Musiclovers Records in Göteborg –  op vinyl (tweehonderd exemplaren) en op cassette (honderd exemplaren). Enige haast is dus geboden wil je het debuutalbum van het jaar in huis halen.

Goat – World Music

Wereldmuziek. Een afgrijselijke term, vooral vanwege verkeerd gebruik, en derhalve verboden in huize mrbungle sinds de release van Umoja van het Zeeuwse Bløf. Uitgerekend in de periode dat diezelfde provincie overspoelt wordt met andere culturen verschijnt er een plaat op mijn speler met de titel World Music. De bandnaam hebben ze dan wel weer mee: Goat.

Het is snel gegaan met het drietal uit Korpilombolo, Noord-Zweden. De BBC heeft het al over één van de beste albums van het jaar, de grote alternatieve muzieksites duiken erop al was het een pot goud, en nog voordat het debuutalbum uit kwam werd Goat toegevoegd aan de lineup van Roadburn 2013. Hypes laat ik doorgaans aan mij voorbij gaan, doch World Music is een te lekkere plaat om er geen aandacht aan te besteden.

Goat combineert typische psychedelische elementen uit de krautrock met funky Afrikaanse ritmes en exotische zang en smelt dit samen tot een energieke hallucinerende trip, waarbij gedanst mag worden. Alsof Can op reis is geweest en onderweg een vloek van een Benins voodoopriester over zich heen kreeg. Geen boze vloek overigens, want waar Goat duister klinkt, lossen de zang en percussie dit weer op. Nummers als Let It Bleed of het met orgel geïnfecteerde Disco Fever vind ik iets te gemakkelijk, maar verder slaagt het Zweedse trio met vlag en wimpel in zijn opzet de heidens gierende gitaren te combineren met religieuze elementen uit diverse zuidelijk gelegen landen.

World Music dus. Een terecht gekozen titel voor het debuutalbum van Goat? Ach nee, dat is wellicht wat overdreven; er ontbreken duidelijk een aantal werelddelen om de gehele planeet te omvatten. Daarnaast is het alles behalve origineel wat de band hier laat horen. Maar de kracht van Goat schuilt er ook in dat we dit alles niet te serieus hoeven te nemen. Het maakt van World Music een plaat die de zomer net nog even wat langer laat duren.

Jaarlijst 2008: #5

Tegenwoordig is iedere singer-songwriter Robert Allen Zimmerman. Of wil als hem klinken. Hoewel hij waarschijnlijk met zijn lengte zijn naam geen eer aandoet, is er in dit jaar één iemand geweest die met kop en schouders boven de Bob Dylan-navolgers uitstak. Zijn naam is Kristian Matsson, ook wel bekend als The Tallest Man On Earth. Zijn afkomst is Zweeds net als het label Gravitation dat eerder al een EP uitbracht gelijknamig de artiest. Scandinavische labels staan jammer genoeg niet bekend om hun uitstekende distributie daarbuiten. Het is dan ook voor de gemiddelde muziekliefhebber een hel om The Tallest Man On Earth te pakken te krijgen.

Toch weet zijn debuutalbum Shallow Grave zijn weg aardig te vinden naar de internationale pers. Dat wil toch wat zeggen. De langste man is dan ook wel iets meer dan alleen maar een Bob Dylan imitator. Het Spartaanse, frugale vingergepluk aan de akoestische gitaar of banjo is volledig om Matsson’s stem en teksten heen gebouwd en lijkt slechts te fungeren als achtergrond. De enorme lo-fi productie, alsof op het op een willekeurige walkman uit de jaren 90 is opgenomen, versterkt dit idee. Heeft dit ook niet de charme van een oude troubadour die de middeleeuwse dorpjes langsgaat om de bewoners te vermaken met zijn muziek? De muziek van The Tallest Man On Earth heeft meer onderhuids. Zijn simpele folk is springerig en bij vlagen zelfs vrolijk van melodie (Pistol Dream, Honey Won’t You Let Me In). Middelburgers moeten nu niet denken aan de eveneens springerige neger die weleens op zaterdagmiddag in de binnenstad staat te dansen en één gitaarakkoord maar liefst zes uur achter elkaar kan herhalen.

Wat Bob Dylan’s ongecompliceerde muziek zo bijzonder maakt, is de stem en het poëtische talent van de zanger. Kristian Matsson verdient ook op dit gebied lof. Zijn raspende, door de neus klinkende vocalen hebben veel melodie en variatie en doen daarmee ook denken aan Deer Tick. Wat vooral doet verwonderen is het dichterschap van de beste man. Een ruwe bolster met een blanke pit. Zijn metaforen zijn goed gekozen en fantasievolle rijmen passen goed bij het beeld van de essentie van de natuur ten opzichte van de mens. Blijkbaar rent hij graag terug naar die natuur om zich in stilte te verbergen, lijkt hij in de ijzersterke opener I Won’t Be Found te willen zeggen. Geen tranentrekkend treurspel, maar welgemeende misantropie. Natuurlijk moeten er ook – in de beste Dylan traditie – sociaalkritische teksten voorkomen. Kristian Matsson bewijst eveneens op dit gebied geen lachertje te zijn.

The Tallest Man On Earth mag hij dan wel niet helemaal zijn, Kristian Matsson is als muzikant volgroeid. Het gitaarspel en teksten klinken volwassen alsof Shallow Grave veertig jaren geleden is opgenomen. Een prachtige, minimalistische kampvuurplaat.

#05. The Tallest Man On Earth – Shallow Grave (Gravitation)
#06. Kiss The Anus Of A Black Cat – The Nebulous Dreams (Conspiracy)
#07. Bowerbirds – Hymns For A Dark Horse (Dead Oceans)
#08. Bon Iver – For Emma, Forever Ago (Jagjaguar)
#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)