Maand: mei 2012

Charlemagne Palestine & Janek Schaefer

Ja, zo ziet dat er dan uit: een beetje lullig. Het demonenmasker dat geleverd wordt bij de lp Day Of The Demons van Charlemagne Palestine en Janek Schaefer is een leuk grapje van Desire Path Recordings maar de buren ermee angst aanjagen zit er niet in. Misschien moet dat dan maar met de muziek, al is dat op papier lastig met twee artiesten die hun sporen hebben verdiend in de minimalistische muziek.

Charlemagne Palestine heeft inmiddels de pensioenleeftijd bereikt, doch stoppen zie ik hem nog niet snel doen. Al sinds de jaren zeventig verblijdt hij menig experimenteel muziekliefhebber met composities die qua klank en toon beperkt blijven, maar wat betreft beleving enorm intens kunnen overkomen. De veel jongere Janek Schaefer heeft hem echter allang ingehaald wanneer we over omvang van discografieën praten. De conceptuele geluidskunstenaar is vooral bekend vanwege zijn zelfgebouwde installaties, waarbij veel gebruik wordt gemaakt van field recordings.

De plaat is minder minimalistisch dan je van deze twee heren zou verwachten. Raga De L’apres Midi Pour Aude bestaat uit kalm aanzwellende drones uit de shruti box (een soort harmonium), aangekleed met spookachtige zang en desolaat luidende bellen van een carillon. Het nummer werkt in een kwartier naar een intense climax toe, waarna het in vijf minuten naar een stille afronding sluipt. Sfeervol is het allemaal wel; zeker de zang geeft het ook iets ritualistisch mee. Toch is het niet alleen maar duisternis dat de klok slaat. Termen als rustgevend en hemels zijn net zo veel van toepassing.

Fables For A Far Away Future – kant B – doet de titel van het album wat meer eer aan. Om de bezeten orgelspeler kom je in dit nummer niet heen. Verderop is er ook wat meer ruimte voor field recordings: rafelige opnames die verder weinig houvast bieden, maar wel variatie brengen. De mastering van James Plotkin zorgt ervoor dat dit alles zich op sublieme wijze aan de luisteraar openbaart.

Wellicht verwachte ik met de titel en verpakking te veel hel en verdoemenis. Aan de andere kant, wanneer je deze muziek op zo’n manier in de markt zet schep je ook bepaalde verwachtingen. Uiteindelijk moet je je daar niet door laten leiden. Day Of The Demons is gewoon een geweldige sfeervolle plaat die liefhebbers van drones, ambient en field recordings zal aanspreken. Voor hel en verdoemenis: ik zie dat de Diablo 3 servers weer online zijn!

Chris Corsano – Cut

Solo drummers met een hoog improvisatiegehalte doen het goed in huize mrbungle dit jaar; ik noemde al eerder Kris Vanderstraeten en Will Guthrie. Vanwege zijn nieuwe album Cut is het nu de beurt aan Chris Corsano, ongetwijfeld de meest bekende van de drie. Dat is natuurlijk vooral vanwege zijn samenwerkingen met onder andere Paul Flaherty, Thurston Moore, Ben Chasny en Keiji Haino. Maar ook in z’n eentje weet hij een behoorlijk onderhoudend album neer te zetten.

Cut bestaat uit akoestische opnames (zonder overdubs) en is opgedeeld in negentien verschillende stukken, die bij elkaar bijna drie kwartier duren. Het album ligt in dezelfde lijn als bijvoorbeeld The Young Cricketer – waarop het drumstel is gemodificeerd met verschillende metalen objecten en snaren die over de drums zijn gespannen. En mocht je twijfelen aan welke objecten er worden gebruikt, dan staan ze per nummer vermeld.

Het album begint furieus en chaotisch, zo op het eerste gehoor, maar onderhuids speelt een spannend ritme, dat tot in het minste detail is uitgewerkt. Corsano weet met al zijn ervaring in klank en toon te variëren, ook al klinkt het nummer als een tornado die over het drumstel raast. Qua variatie is er sowieso genoeg te beleven, want al in het derde nummer gebruikt hij de vibraties van het drumstel om de snaren die er over heen zijn gespannen te bespelen met een strijkstok. Verderop kleedt hij zijn geluid aan met verschillende mondstukken voor blaasinstrumenten. Het bewijst maar weer eens dat Chris Corsano niet alleen een drummer is, maar een muzikant die alle mogelijkheden van zijn instrument wil benutten.

Dat laatste zorgt ervoor dat Cut niet “dat onluisterbare album van die spastische drummer” is. Het eenzaam lange middenstuk These Things Are Not Fancy is een prachtig voorbeeld van hoe inventiviteit met een drumstel kan klinken. Diegenen die bang zijn om drie kwartier lang drumsolo’s aan te horen, hebben dus geen excuus meer. Cut is uitgebracht via Chris Corsano’s eigen label Hot Car Warp Records.

Charles Gayle Trio – Streets

Streets van het Charles Gayle Trio is in vele opzichten een bijzonder album. Het is een terugkeer naar het instrument – de tenorsax – dat de inmiddels 73-jarige Amerikaan naam en faam bracht. Het is ook een reflectie op zijn leven, en dan vooral de tijd dat hij dakloos over straat zwierf. Streets is een hommage aan de gelijknamige clown, een alter ego waarmee hij vandaag de dag zijn sociaal-culturele en religieuze opvattingen kracht bijzet, al dan niet bij optredens. Bovenal is Streets een waanzinnige demonstratie van wat ooit revolutionaire jazz was.

Toen het Gayle eind jaren zestig niet lukte aansluiting te vinden bij de toen florerende freejazz scene in New York zag hij weinig andere mogelijkheden dan op straat te gaan spelen voor een aalmoes. Ruim twee decennia schijnt hij dakloos te zijn geweest, totdat hij eind jaren tachtig door onder andere Michael Dorf van The Knitting Factory op een echt podium werd gezet en niet veel later ook in een studio. Na een drietal albums voor het Zweedse Silkheart label volgde in 1991 zijn doorbraak met het album Touchin’ On Trane.

Toen al klonk Gayle’s woeste spel alsof de twintig jaar ervoor niet hadden bestaan; ook Streets grijpt duidelijk terug naar de tijd van bijvoorbeeld Albert Ayler ten tijde van Spiritual Unity en de latere John Coltrane. De toon van Gayle’s sax is hard en confronterend, doch vol karakter. Zijn zwervende bestaan in het verleden zou dan ook zomaar eens een bewuste keuze kunnen zijn geweest. Gayle wil met dit album een verhaal vertellen over New York, zo lijkt het. En hoewel de blues invloeden duidelijk hoorbaar zijn, is het niet per se een droevig verhaal. Het gaat over veelzijdigheid, en de zoektocht van een individu naar zelfexpressie.

Dat dit met horten en stoten gaat wordt meteen al tijdens het tweeluik Compassion I & II duidelijk. Geen melodie wordt mooi afgerond; gepassioneerd en furieus springt Gayle van het ene idee naar het andere, daarbij geholpen door een al even vurige ritmesectie. Larry Roland, nog niet zo lang geleden onderdeel van de live optredens van Giuseppi Logan (net zo’n excentriekeling op de sax), is een gelouterde contrabassist die zich niet laat overstemmen door de eveneens zeer ervaren drummer Michael T.A. Thompson. Zij houden de geraamtes van de zeven improvisatiestukken overeind, en laten Gayle de verdere aankleding doen. Deze heren helemaal op de achtergrond zetten zou ze echter onrecht aandoen, want ondanks hun respectabele leeftijd spelen ze even energiek als exquis. En dankzij de uitstekende productie is dat ook te horen.

Hoogtepunten zijn er legio op Streets. In Glory & Jesus bijvoorbeeld, of de hyperactieve afsluiter Tribulations, worden alle registers open getrokken; een schreeuwend statement van Gayle’s rauwe natuur en/of opgekropte boosheid. In het titelnummer haalt hij zijn liefde voor bepop en gospel doorschijnen, terwijl Coltrane-achtige melancholiek de kop op steekt in Doxology. Het nummer met de meest herkenbare structuur is waarschijnlijk March Of April, dat begint met ritmes uit een marcheerband en zich verderop transformeert tot een wervelstorm van saxofoonklanken, die willekeurig door het luchtledige slingeren.

Streets is geen origineel album, maar laat wel een fenomenale indruk achter. Een album waarop het Charles Gayle Trio de spirit van de freejazz van meer dan veertig jaar geleden heeft weten te vangen, zonder zich vast te pinnen op het verleden.

Streets is recentelijk op cd verschenen bij Northern Spy Records.