Dag: 28 januari 2017

Mattias Gustafsson – Nattmusik

De uit Zweden afkomstige Mattias Gustafsson (niet te verwarren met zijn landgenoot en saxofonist Mats Gustafsson) zullen de kenners onder ons vooral onder de naam Altar Of Flies in de kast hebben staan. Met tapes en electronica maakt hij doorgaans een soort musique concrète met een ruw industrial-randje, dat zowel spijker-etende fijnproevers als emotioneel beladen minimalisten aanspreekt. Vanuit het pittoreske Mjölby runt hij ook nog het noiselabel Hästen & Korset. Deze maand verschijnt Nattmusik op het Belgische label B.A.A.D.M., een vinyldebuut als je op zijn geboortenaam afgaat. Gustafsson en zijn projecten zijn goed voor een stuk of twintig albums in de afgelopen tien jaar; we zullen eens luisteren of hij de kwaliteit hoog weet te houden.

Van B.A.A.D.M. kunnen we net als op de eerdere releases natuurlijk weer een conceptalbum verwachten. De lat lijkt dit keer hoger te liggen dan ooit. De artiest in kwestie kreeg de ambitieuze opdracht mee de connectie tussen het menselijke temperament en de aarde om ons heen muzikaal te vertalen. Een kalm individu bijvoorbeeld, zou volgens de Grieks/Romeinse arts Claudius Galenus verband houden met een koude winter, opvliegendheid met een hete zomer. Gustafsson probeert deze onontkoombare verwevenheid en de verstrekkende gevolgen ervan in 36 minuten uit te leggen, terwijl ik zelf vergeefs de verbinding tussen mijn karakter en de grond onder mijn voeten probeer te vinden.

Eén ding is zeker: Gustafsson gaat hier minder vijandig te werk dan bijvoorbeeld op zijn laatste Altar Of Flies album Rörelsen Mellan Rummen. Tussen de het geruis en gekraak in de opening Hålrum klinkt namelijk een melancholieke piano, en ook in Äntra Tunneln lijkt een orgel de instrumenten van na de industriële revolutie te overstemmen. Laatstgenoemde is dan ook meteen het minst subtiele stuk van de plaat, want zoals de titel al impliceert is het een album voor de nachtelijke uren en lieflijk staren in de duisternis. Zonder zorgen en zonder angst, zo vertelt het afsluitende nummer; emotioneel en menselijk verval is onlosmakelijk met de wereld en haar toestand verbonden en de ondergang derhalve onvermijdelijk. Akoestische klanken worden langzaam overstemd door vervormde elektronische geluiden tot de schijnbare tegenpolen zich na 11 minuten volledig vermengen met elkaar.

Waarom er de laatste paar jaar sprake lijkt te zijn van een opleving in de Zweedse experimentele muziek, ik weet het niet. Misschien is het mijn eigen focus, misschien zijn de Scandinaviërs als geen ander in staat om het huidige kille klimaat (niet alleen de weersgesteldheid) muzikaal weer te geven. In ieder geval hebben we met Nattmusik weer een fascinerend persoonlijk werk te pakken, dat op een prachtige manier treurige melodieën met grimmige electronica verbindt. Wat zou nu de homo sapiens voorstellen en wat de aarde? Ik heb wel een idee. In die zin is Gustafsson ook geslaagd in de opzet van het album.

De lp en de bijkans fantastische glossy hoes eromheen kun je bestellen bij B.A.A.D.M. totdat de 300 exemplaren zijn uitverkocht.