Tag archieven: improvisatie

Pelt – Effigy

De Amerikaanse band Pelt, bestaande uit Mike Gangloff, Nathan Bowles (beide ook in The Black Twig Pickers en Spiral Joy Band), Mikel Dimmick en Patrick Best (alle twee Spiral Joy Band), kreeg in 2009 een flinke dreun te verwerken. Op 5 december dat jaar overleed oprichter – en dankzij zijn fabuleuze gitaarspel ook het gezicht van de band – Jack Rose aan de gevolgen van een hartaanval. Hij was toen, 38 jaar, zich al volledig aan het richten op een solocarrière, maar de ziel van Rose blijft ronddwalen in de muziek van Pelt. Dat maakt luisteren naar het massieve nieuwe album Effigy, de eerste release na zijn dood, wel duidelijk.

Al meteen bij de openingstrack, Of Jack’s Darbari, refereren de overgebleven bandleden aan Rose. Niet alleen in de titel, maar ook in de droevige en donkere stemming die er heerst. Met huilend fiddlespel, piano en percussie creëert Pelt een verontrustend klankenpalet, sterk geworteld in traditie maar met de effectiviteit van een hedendaags drone album. Op deze wijze proberen ze in iets meer dan een uur geesten van vroeger op te roepen, misschien wel van langer geleden dan je in de eerste instantie zou verwachten. Zo verwijzen de titel en de hoes naar de heilige effigy mounds in Wisconsin: terpen van aarde in de vorm van dieren, die door de oorspronkelijke bewoners van Amerika veelal als begraafplaats werden gebruikt.

Ze maken het zichzelf niet makkelijk door voor een volledige akoestische setting te kiezen, en tevens de grenzen te willen opzoeken van vrije compositie in combinatie met folktraditie. Elementen uit alle werelddelen worden erbij gehaald, waarvan die uit de Amerikaanse Appalachen misschien wel de meest herkenbare is. In ieder geval op Wings Of Dirt, dat van start gaat met het typische banjogetokkel dat we pas geleden nog tegenkwamen op het soloalbum van Nathan Bowles. Toch ebt het Black Twig Pickers-geluid vrij snel weg, om uiteindelijke te transformeren in uitgestrekte passages van gestreken instrumenten.

Op Spikes & Ties gaat Pelt met harmonium en echoënde klankschalen aan de slag, dat ze duidelijk een richting opstuurt richting Oost-Azië. Het doet hier en daar denken aan Indische gamelan of Indiase ragas: prachtige esoterische improvisaties, die een unieke drone behandeling krijgen. Ook Last Toast For Capsizing focust op slaginstrumenten met botsende cimbalen, freejazzritmes en asynchroon spel op de piano.

Het hoogtepunt moet dan nog komen, met het meer dan twintig minuten durende Ashes Of A Photograph. Volgens een recent interview in The Wire heeft ook deze titel met het overlijden van Jack Rose te maken, of meer specifiek het ritueel verbranden van zijn foto door de overgebleven bandleden. Een emotioneel moment, dat van dit nummer een intense ervaring maakt. Een krassende viool en mondharp leiden woordloos gezang in, dat als de spreker van een séance probeert te communiceren met onze voorvaderen. Pas na een minuut of tien lijken alle instrumenten volledig te zijn uitgerold, om vervolgens met aanhoudende tonen langzaam het geluid te verzwakken totdat er stilte overblijft. Het is Pelt’s meest aansprekende voorbeeld tot nu toe in het toepassen van hun talent om spaarzame en trage akoestische klanken toch heel heftig te laten klinken.

Effigy werd opgenomen in een oude yogastudio en de niet meer gebruikte synagoge Gates Of Heaven in Madison, Wisconsin. In deze serene ruimtes kwam het viertal tot hun meest natuurlijke en ongedwongen opnameproces. De constant van vorm veranderende belletjes, gongs en klankschalen op de D-kant van de dubbel lp, From The Lakebed, laten dat nog eens horen. Ze sluiten af met The Doctor’s Nightcap, een onmiskenbaar geïmproviseerd psychedelisch dronenummer met spanning gecreëerd door stiltes en meeslepende strijkers.

Met de uitgebreide discografie van Pelt in het achterhoofd, weet je inmiddels wel wat je kan verwachten van deze band. Desalniettemin is Effigy niet alleen maar een mijlpaal vanwege het voor de eerste maal ontbreken van Jack Rose: het is een album waarop Pelt laat horen – met alle eerbied –  troost en harmonie gevonden te hebben, resulterend in misschien wel hun beste werk tot nu toe. Effigy is een album van het jaar dat vooralsnog met kop en schouders boven alle andere uitsteekt. Met een beetje geluk weet je nog één van de vijfhonderd dubbel lp’s, al dan niet via het label Mie Music, op de kop te tikken.

Sheldon Siegel & Gerard Herman

De heren van Sheldon Siegel (Erik Heestermans, Gerard Herman en Gino Coomans) waren in september en oktober 2011 in residentie bij het kunstencentrum Scheld’apen aan de D’Herbouvillekaai in Antwerpen. Daar werd niet alleen maar geleuterd, getuige de dubbele langspeelplaat Grève Totale, die gedurende deze periode integraal werd opgenomen. Het is een voorlopig hoogtepunt geworden in de discografie, met alle respect voor de diverse cdr’s en de split lp met Razen die de band eerder uitbracht.

Sheldon Siegel is misschien wel het meest avontuurlijke trio dat de Belgische improvisatiescene kent. Met cello, saxofoon, drums en tapes openen ze een succesvolle aanval op bestaande conventies om die vervolgens opnieuw op te bouwen. Ze gaan subtiel te werk, voorzichtig de mogelijkheden aftastend, om uit de komen bij een soort freejazz. De saxofoon is in tegenstelling tot veel andere freejazz trio’s niet te prominent aanwezig; er wordt voorzichtig geprobeerd wat er kan zonder een ander instrument te overstemmen.

In vergelijking met het vorige werk zijn de composities minder wild, alsof het drietal van te voren een structuur heeft uitgedacht als basis voor het improviseren. Je kunt spreken van een spanningsopbouw, zeker bij de drie stukken die in de hangar zijn ingespeeld. Afsluiter Gedeelde Smart is opgenomen tijdens het live optreden aan het einde van hun residentie, en is vanzelfsprekend wat levendiger. Al was het alleen maar omdat Ultra Eczema-coryfee Cassis Cornuta alias Daniël De Wereldvermaarde Botanicus acte de présence geeft als gastmuzikant met brommende elektronica. Het concludeert wat ongetwijfeld een inspirerende logeerpartij bij Scheld’apen is geweest, en een evenzo begeesterend album.

Bandlid van het eerste uur Gerard Herman is misschien wel de meest creatieve van het drietal, getuige zijn solo opnames die regelmatig opduiken. Terloops Plaatje is – zoals de titel aanduidt – een lp met spontane loops samengesteld in Audacity. Het instrumentarium is weer behoorlijk inventief te noemen: een autodeur, balk, cassettedeck, claxon, gestolen klassieke muziek, glasplaat, hamer, hark, ijskar, meetlat, saxofoon, Spaanse gitaar, speeksel, stem, stoel, treinfluit, vibrator en een synthesizer worden genoemd. Direct herkenbaar zijn ze niet allemaal, in de twintig nummers die elk anderhalve minuut duren. De zich herhalende geluiden hebben meer weg van geëxperimenteer met sample-elektronica en bot knip-en-plakwerk. Vermakelijk is het echter wel; een prima tussendoortje dus van deze kunstenaar sans gêne.

Grève Totale van Sheldon Siegel is uitgebracht in een gelimiteerde oplage van 250 stuks, met drie verschillende hoezen in een handgemaakte stijl, en is te verkrijgen via de band: sheldonsiegel.music@gmail.com. Of er nog exemplaren van Terloops Plaatje (“opgedragen aan burenlawaai en overlast”) te krijgen zijn kun je het beste even checken bij Gerard Herman zelf.

Rhodri Davies – Wound Response

Tot voor kort was ik niet erg bekend met het werk van Rhodri Davies (1971), uit Aberystwyth, Wales. Hij trok voor het eerst mijn aandacht toen hij vorig jaar de door Eliane Radigue geschreven compositie voor een solo harp Occam I uitvoerde in Londen (gezien op youtube). Door één enkele snaar langzaam met een strijkstok te bespelen, testte hij zichzelf op concentratie en de luisteraar op gevoeligheid voor klankbewegingen. Dat wilde ik ook wel eens op plaat horen; ziedaar de reden waarom ik met veel plezier Davies’ derde soloplaat Wound Response in ontvangst nam.

De harp is een fascinerend medium, omdat het nu eenmaal geen alledaagse is. Het herkenbare geluid van de harp heeft iets rustgevend, zacht en mysterieus. Rhodri Davies trekt zich echter niets aan van dit soort omschrijvingen, en laat het instrument kraken en piepen zodat alleen het beeld van die eerder genoemde uitvoering Occam I je er nog aan herinnert dat we hier met een harpist van doen hebben. Schijnbaar geprovoceerd door de Noord-Engelse muziekscene wilde hij van Wound Response een album maken waarop hij experimenteert met ritmes en toonhoogtes, in een open en flexibele omgeving. Maar Wound Response is vooral een luid en woest album geworden.

Op een kleine harp speelt Davies haastige arrangementen zonder een steekje te laten vallen, de output gemanipuleerd met distortion pedalen. Je zou zweren dat er een gitarist in de genres van zwaardere metalen aan het werk is. Het is in ieder geval verdomd lastig je voor te stellen dat dit lawaai van het tokkelinstrument afkomstig is. Op kant A van het vinyl blijven de patronen veelal hetzelfde, gefocust op herhaling, waardoor het vooral de verbazing is die je in de eerste instantie omver blaast. Kant B begint zonder vervormingen, richting complexe klanken uit het Verre Oosten, maar al snel is de noise en distortion terug. De virtuositeit van Davies is ongekend; het feit dat hij dit vakkundig verbergt onder een laag feedback geeft hem wat mij betreft alleen maar meer krediet.

Rhodri Davies haalt echter nog meer kunstvormen van stal om interesse te wekken. Wat te denken van de waanzinnige gezeefdrukte hoes, of het ondoorschijnende vinyl? Aan de binnenkant staat een citaat van de kunstschilder Kazimir Malevich, en de titels van de nummers zijn afkomstig van diverse schrijvers waarnaar we mogen raden. De naam van het album komt weer uit de plantenwetenschap, of is misschien een verwijzing naar de gedichten van Prynne. Behoorlijk hoogdravend allemaal; wat dat betreft weet Davies wel wat bij zijn muziek past.

Iedere volger van freejazz en improvisatiemuziek zou zich van nature aangetrokken moeten voelen tot Wound Response. Liefhebbers van het agressievere werk van Richard Youngs komen ook wel aan hun trekken, en misschien zelfs de experimentele metalhead. Een intense ervaring gegarandeerd!

Wound Response is verschenen in een oplage van 350 exemplaren bij alt.vinyl.