Tag archieven: Jozef van Wissem

Jozef van Wissem & Jim Jarmusch

Jozef van Wissem (geboren te Maastricht, wonend in New York) poogt al een aantal jaren de luit te bevrijden van haar middeleeuws stramien, met een aantal prachtige en evenzo sfeervolle albums tot gevolg. Wanneer we filmmaker Jim Jarmusch naast hem op de hoes van Concerning The Entrance Into Eternity zien staan, krabben we ons even achter de oren: een vreemde combinatie. Denken en luisteren we verder, dan zien we eigenlijk twee stijlen die perfect bij elkaar passen.

Beiden delen een liefde voor muziek, experiment, en in zekere zin een drang naar onafhankelijkheid. Op alledaagsheid zal men ze in ieder geval niet betrappen. Jarmusch speelde vroeger in een aantal verschillende nowave- en punkbands en focust zich bij zijn films zeker niet alleen op beeld. Deze samenwerking kwam dan ook tot stand toen Jarmusch Van Wissem vroeg de soundtrack van een nieuwe film te verzorgen. Het project groeide echter uit tot een heus album, terwijl de bewuste film nog gemaakt moet worden.

Van Wissem bespeelt de dertiensnarige luit zoals we dat van hem gewend zijn: minimale folkcomposities, die zijn terug te voeren op de renaissance- en barokke stijlperiode, gestoeld op herhaling. Complexe palindromen (die de stukken achterstevoren hetzelfde laat klinken) en terugkerende patronen zijn kenmerken die we op al zijn albums terugvinden. Zo ook op The Joy That Never Ends uit 2011, waarop Jarmusch voor het eerst – in één nummer – zijn opwachting maakte op de elektrisch gitaar.

Met een geluid ondergedompeld in feedback creëert Jarmusch lichte drones – gitaarambient is misschien een betere benaming – die een zoemende ondergrond vormen voor Van Wissem’s spel. Soms overheerst de één, soms eist de ander de hoofdrol op. In de openingstrack Apokatastasis (Restoration) zijn de heren aardig in balans, maar in het titelnummer bijvoorbeeld wordt Jarmusch meer naar de achtergrond gedrongen. Om in The Sun of the Natural World is Pure Fire keihard terug te slaan, met een negen minuten durende woedende muur van gitaarfeedback. Overigens zonder dat de luit ondergesneeuwd raakt. In het afsluitende nummer horen we Jarmusch donkere, autoritaire stem nog een tekst oplezen op dit voor de rest instrumentale album. Het is een tekst die net als de titels afkomstig is van de Zweedse wetenschapper, filosoof en theoloog Emanuel Swedenborg. Zonder verdere herkenningspunten ademt de muziek de genialiteit en mystiek van zijn werken.

Mijn favoriete film van Jarmusch is misschien wel Coffee And Cigarettes. Een film in zwart-wit met nauwelijks een soundtrack, maar wel met een rits excentrieke muzikanten in de hoofdrol. Op Concerning The Entrance Into Eternity zijn het Van Wissem en Jarmusch die met elkaar in gesprek gaan. Niet met koffie en sigaretten, maar met een luit en gitaar. Een intrigerende dialoog tussen twee boeiende personages is het gevolg. Een ontspannen, losse conversatie, waarbij men elkaar laat uitpraten maar waar nodig is ook perfect aanvult. De slotzin kan dan ook niet anders luiden dan dat het album tot mijn favorieten van dit moment behoort.

Jaarlijst 2011: #15 – #11

11. The War On Drugs – Slave Ambient
De band waar Kurt Vile ooit in speelde, is hem nu ontstegen. Slave Ambient is niet alleen verslavende Americana rock, maar met synthesizers en kraut ritmes ook in de achtergrond een experimenteel pareltje. En dan hebben we het nog niet over de heerlijk rauwe doch zalvende zang van Adam Granduciel gehad. Uiteraard passeerde dit album van The War On Drugs reeds de revue op mrbungle.nl, en wel hier.

12. Washed Out – Within And Without
Omdat Ernest Greene de enige is die in het inmiddels ook door mij doodverklaarde genre (of moet ik zeggen: hype) “chillwave” nog een fatsoenlijke plaat wist af te leveren. Op Within And Without heeft de man achter Washed Out weliswaar niets aan de formule gewijzigd, maar de liedjes zijn sterk genoeg om gemakkelijk boven de vele middelmatige acts uit te stijgen. Zo halen ook de dromerige zang en lome beats meer dan alleen maar een zomers gevoel naar boven. Mijn recensie van midden juli is hier terug te vinden.

13. Cian Nugent – Doubles
Hij mag dan wel uit Ierland komen, de muziek van Cian Nugent is duidelijk geworteld in de American Primitivism-stijl. Folky gitaargetokkel, uitgesponnen als een klassieke compositie, met subtiele variaties die de plaat nergens hetzelfde doen klinken, ondanks het feit dat Doubles bestaat uit twee lange stukken die samen 45 minuten klokken. Mede dankzij zijn hypnotiserende spel – dat mij live in een vredige halfslaap bracht op het Graag Traag festival – en de toevoeging van diverse instrumenten naast de gitaar (in Sixes & Sevens). Dit tweede album van Nugent bewijst zonder meer dat hij een gitarist is die ondanks het traditionalisme een eigen stijl weet neer te zetten; een grote belofte voor de toekomst.

14. Jozef van Wissem – The Joy That Never Ends
Het is inmiddels het tiende solo album van Jozef van Wissem in evenzoveel jaren, en gedurende die tijd is hij weinig van zijn pad afgeweken. Het is de ongebaande weg die de traditionele luit aflegt op weg naar hedendaagse experimentele muziek. Van Wissem weet ook op The Joy That Never Ends – ondanks de renaissance- en baroksfeer die het instrument oproept – de klanken prachtig in te passen in de moderne avant-garde. Door het gebruik van palindromen in zijn composities zijn de structuren echter niet zo vreemd als je zou verwachten; de vijf nummers liggen juist ontspannen in het gehoor. Van Wissem heeft dit jaar nog twee andere prachtige releases op zijn eigen label Incunabulum uitgebracht (samenwerkingen met Smegma en United Bible Studies), maar deze soloplaat is misschien wel zijn puurste en mooiste tot nu toe.

15. Köhn – Random Patterns
Jürgen de Blonde verrast ons wederom, ditmaal met een album met een oud Italiaans orgel als enige instrument. Door bepaalde patronen in de toetsencombinaties te doorbreken zorgt hij voor een even dynamisch als ingenieus geheel. De veranderingen in de bestaande klanken zijn dermate subtiel dat er als vanzelf een meditatieve luistersensatie ontstaat. Ik schreef er al eerder een recensie over; die is hier terug te lezen.

Augustus 2011

Nog zo’n maand waarin de platenlabels op vakantie lijken te zijn. Hoewel, ik heb in augustus toch aardig wat leuke releases in mijn collectie mogen verwelkomen. Ik had het al over Maria Minerva, Wooden Shjips, The War On Drugs en Ganglians. Zonder uitzondering platen die ik hoogstwaarschijnlijk volgend jaar ook nog met plezier zal opzetten. Maar er was meer.

Amen Dunes – Christopher

Halverwege augustus kwam Amen Dunes met Through Monkey Jaw op de proppen, het derde wapenfeit van dit soloproject van Damon McMahon. Voor wie van psychedelica houdt, een dikke aanrader. Folky gitaarakkoorden zijn flink aangedikt met feedback, echo en ruis, maar wie goed luistert hoort liedjes die voor popmuziek zouden kunnen doorgaan. De zeurderige en nagenoeg onverstaanbare zang van McMahon steekt evenwel een stokje voor de hitparade. En anders doet de meer dan tien minuten durende chaotische afsluiter Tomorrow Never Knows dat wel.

Nog meer psychedelica? Ja, die muzieksoort ligt bij mij goed op dit moment. De dubbel lp Ancient Romans van Sun Araw weegt als een bouwsteen van het Colosseum en ligt met zijn tachtig minuten repeterende drones en elektronica ook tamelijk zwaar op de maag. Maar om eens flink te trippen is dit groots opgezette werk van Cameron Stallones uitstekende geschikt. Mede dankzij de wisselwerking tussen gitaarjams, percussie, noise, spaarzame vocalen en spacy effecten blijft dit boeien.

Er kwamen ook nog wat releases boven drijven die ik eerder dit jaar over het hoofd heb gezien. Zo ben ik zeer te spreken over de manier waarop Jozef van Wissem de luit bespeeld in minimale composities in barokstijl, vol palindromen en complexe structuren, te horen op The Joy That Never Ends. Eveneens een solowerk, en ook met “oude” muziek als inspiratie is The Golden Hour van Marisa Anderson. Improvisaties op delta blues, Appalachian folk, country en gospel met enkel gitaar en lapsteel, in één dag live opgenomen. Authentieker kun je het niet krijgen. Ook bij Up-Tight is het menens. Dit Japanse trio maakt in de eerste instantie gewelddadige psychrock maar schroomt niet om dit te vermengen met een bizarre ballade. Zonder meer een plaat die je naar hogere sferen brengt.

En de hebbedingetjes van de maand? Wellicht de split 7” met Woods en Kurt Vile, die alleen op hun gezamenlijke tour verkrijgbaar was en exclusieve nummers bevat. Of de gelimiteerde single van Grouper, speciaal gemaakt voor het kunstencentrum Ballroom Marfa in Texas. Helemaal in de lijn van haar laatste dubbel album A|A exploreert Liz Harris hierop wederom de duistere kant van de gitaardrones en elektronica. Augustus was zo slecht nog niet.