Maand: maart 2009

Dan Deacon – Bromst

Wanneer je muziekrecensies leest dan zijn er twee typen te onderscheiden. Type één is de korte, bondige, in één alinea alles vertellende conclusie. Geen details, geen maffe omschrijvingen of referenties; lees, begrijp of niet en klaar ben je. Type twee is een tot in de puntjes uitwerkt diepgaand artikel, waarin elke kleinigheid niet onbesproken blijft. De geschiedenis van de artiest wordt vanaf de luierjaren tussendoor nog even uit de doeken gedaan en de twintig belangrijkste inspiratiebronnen, vergelijkingen en navolgers worden opgesomd. Je hoeft het album niet meer eens te luisteren, want na het lezen van de recensie weet je precies hoe die klinkt.

Datzelfde kan natuurlijk ook met muziek. Simpele, korte liedjes doen het vaak goed bij het massapubliek. Niet leuk? Volgende nummer. Aan de andere kant hebben we artiesten die niet tevreden zijn totdat hun kunststukje helemaal is volgepropt met details en uitgewerkt tot een compositie die na twintig luisterbeurten nog steeds een ontdekkingsreis voor de oren vormen. In die laatste categorie valt übernerd Dan Deacon. Niet leuk? Jawel, al na de eerste luisterbeurt!

Het nieuwe album van Dan Deacon, afgestudeerd op elektro-akoestiek en compositie van computermuziek, draagt de naam Bromst. Ga er maar even voor zitten want zodra het eerste nummer Build Voice wordt ingezet suizen duizenden samples en geluiden je om de schelpen alsof je in de centrifuge ligt samen met alle tekenfilmpjes van Disney. Woody Woodpecker hadden we al gehad op het vorige album Spiderman Of The Rings en hoewel het nu lastiger is om er precies een vinger op te leggen, heeft Bromst eveneens een hoog tekenfilmgehalte. De benaming “muppettechno” heb ik al zien waaien op het internet. Op het moment dat in het derde nummer Padding Ghost de omhoog gepitchte vocalen een dikke laag orgelklanken en uitheemse percussie komen vergezellen, is de kans inderdaad groot dat de luisteraar zich op een LSD-party van die creaties van Jim Henson waant. Stel je eens voor dat je in de wachtkamer van de tandarts zit met naast je een ADHDer die de hele nacht ervoor heliumballonnen heeft lopen inademen. Niet leuk? Jawel, al na de eerste luisterbeurt!

De kracht van Dan Deacon schuilt in dat zijn ogenschijnlijke 8-bit producties in werkelijkheid goed doordachte popliedjes zijn, met veel gevoel voor melancholie. Snookered doet bijvoorbeeld sterk denken aan het gevoel dat Saturdays = Youth van M83 oproept. Geen enkel nummer klinkt als een warboel van geluidjes, hoewel je dat bij de veelgelaagde muziek en de snelheid waarmee dit gebracht wordt, wel zou vermoeden. Een op hol geslagen xylofoon, gesamplede oriëntale drumpatronen, versnelde gitaarloopjes, knetterende synthesizers, achteruit afgespeelde vocalen, piano’s, trompetten, smurfenkoortjes en nog een heel scala aan klanken van onbekende origine maken van Bromst een album met een buitengewoon palet. Niettemin weet zelfs Woof Woof met – je raad het al – hondengeblaf de irritatiegrens niet te overschrijden.

Dat de getalenteerde Dan Deacon geen maat weet te houden qua instrumentatie en gebruik van samples doet niets af aan het luisterplezier van Bromst. Zijn gevoel voor muziek maakt van de electro artpunk gekte een samenhangend geheel. Bromst is daarin uniek, en daarnaast energiek, origineel en ingenieus. Kan je gerust de loftrompet over afsteken.

The Decemberists – The Hazards Of Love

Bij het woord rockopera raak ik dikwijls verlamd van angst. Het woord roept bij mij beelden op van Arjen Lucassen-achtige oude lullen met nog steeds onmodieuze matten in hun nek, luisterend naar gedateerde “progressieve heavy metal”. Rockopera’s zijn in mijn ogen niet meer dan een grote klucht die hardrock liefhebbers, onderaan de IQ-ladder bungelend, gebruiken om zichzelf en hun omgeving het idee te geven dat ze zeer vooruitstrevende, intelligente muziek aanhangen. Dit gegeven zorgde voor een grote verdeeldheid bij de schrijver dezes, tijdens het kritisch beoordelen van The Hazards Of Love, het nieuwe album van The Decemberists, en gepromoot als zijnde een rockopera. Het werd een pittige strijd tussen scepsis en hartstocht, tussen twijfel en interesse. Zoals het in een echte opera betaamt.

Bandleider, zanger en liedjesschrijver Colin Meloy haalde op de voorgaande albums al veel inspiratie uit de Britse folk uit de jaren zestig en zeventig. Dit maal vormt een EP van Anne Briggs uit 1964 de fundering voor een project dat tot grootste proporties uitgroeide. In bijna een vol uur wordt in zeventien stukken het verhaal verteld van Margaret, haar geliefde William, een dier dat regelmatig van vorm lijkt te veranderen en een koningin in één of ander donker woud. Net als in een echte opera slaat het verhaal helemaal nergens op en is het daarenboven nauwelijks te volgen. Vooral ook omdat Colin Meloy meerdere karakters op zijn conto schrijft. Muziek is uiteraard hoofdzaak, we doen net of we niet kunnen lezen.

Op het vorige volledige album The Crane Wife experimenteerden The Decemberists al met een conceptalbum, gebaseerd op een Japans volksverhaal. Het vijftal vergat gelukkig niet om ook gewoon lekker luisterbare liedjes erbij te maken, een lijn die werd doorgezet met het vinyl drieluik Always The Bridesmaid. Bij de eerste luisterbeurten van The Hazards Of Love mis ik juist die aanstekelijke folkpop die zo karakteristiek is voor de band. In een rockopera sluiten de nummers allemaal op elkaar aan en is het eigenlijk niet te bedoeling om deze afzonderlijk te luisteren – of te beoordelen. Hard roepen dat elke song op zich zelf staat is onzin, met een paar uitzonderingen. The Hazards Of Love 1 bijvoorbeeld, is wel een typische Britse folk / Nashville Americana country ouverture waar ze bekend mee zijn geworden. Het als preview uitgebrachte The Rake’s Song valt daar misschien ook nog net onder, hoewel…

Het is wel even schrikken voor de luisteraars van het eerste uur die een folkband in hun achterhoofd hebben, want al bij het derde nummer doemen er een soort van Sabbath-achtige metalriffs op (met de simpliciteit van kinderpunk). Opeens zie ik het hele album Led Zeppelin voor me, en dat is vandaag de dag geen goed teken. Door mijzelf herhaaldelijk te dwingen tot volledige luisterbeurten raakte ik zowaar gewend aan de verzwaring van de muziek van The Decemberists. En na dat moment ontpopt zich een groeiplaat gelijk een exemplaar die ik te lang geleden heb mogen horen. Het omvangrijk opgezette project laat zich ook muzikaal breed vertalen in akoestische folk, indie, metal, progressieve – maar toch glam – hardrock en singer-songwriter materiaal waarbij de stem centraal staat. Het hoogtepunt, waarbij alle genoemde genres en wellicht nog meer voorbij komen, is The Wanting Comes In Waves, tevens het langste nummer van het album.

Naast de geweldige stem van Colin Meloy, die het aanschaffen van zijn soloalbum rechtvaardigt, passeren illustere namen de revue, elk een andere rol in het verhaal op zich nemend. De vrouwelijke personages worden vertolkt door de buitengewoon getalenteerde Lavender Diamond (Becky Stark) en My Brightest Diamond (Shara Worden). Hard maar briljant, zoals een diamant behoort te zijn. Ook Jim James (My Morning Jacket) komt ook nog voorbij, bij elkaar een welkome aanvulling en afwisseling vormend.

Hoewel ik nummers als Annan Water, folky en sentimenteel, doch aanstekelijk, nog steeds zie als hoogtepunt van de output van The Decemberists, heeft The Hazards Of Love mij achteraf danig weten te verrassen. De harde gitaren nodigen uit om de versterker eens flink open te draaien. Het opus heeft alles wat in een opera hoort, ook muzikaal gezien: boeiend en veranderlijk qua sfeer en instrumentatie, zonder coherentie te verliezen. Een moderne The Wall (inclusief kinderkoortje) of Tommy? In ieder geval een uitstekende kandidaat voor de beste platen van dit jaar.

Ordo Rosarius Equilibrio – Onani [Practice makes Perfect]

“Maar Onan wist, dat het nakroost hem niet zou toebehoren, daarom, zo vaak hij tot de vrouw van zijn broeder kwam, verspilde hij het zaad op de grond (…) En het geen hij gedaan had, was kwaad in de ogen des Heren, en Hij doodde ook hem” (Genesis 38:9-10). Onanie, de zonde van de speelzucht. La petit mort, ofwel de kleine dood wanneer er weer eens zaad wordt verspild op plekken waar God het niet voor bedoeld heeft. Op het moment dat er een album gewijd aan masturbatie verschijnt, ben ik er natuurlijk als de kippen bij. Zo geschiedde, met het achtste album van Ordo Rosarius Equilibrio, getiteld Onani [Practice makes Perfect].

In de tweede helft van de jaren negentig volgde ik het geesteskind van de Zweed Tomas Pettersson op de voet. De ambientale en middeleeuwsaandoende akoestische doch ook elektronische folk op het Cold Meat Industry label leverde – en doet dat nog steeds – een intrigerende en fascinerende luistersessie op. Zeker de eerste drie albums waren rustgevend en hypnotiserend door de gebruikte loops en afwisselend gebruikte mannelijke en vrouwelijke spraak, hoogst poëtisch rituelen vertalend in woorden. Het derde album Conquest, Love and Self Perserverance zorgde voor een soort van doorbraak voor zover dat mogelijk is in het genre dat een beperkte aantrekkingskracht dan wel blootstelling kent. Het was ook het eerste album waarop het duo flirtte met sadomasochisme en licht choqueerde met hun beeldende passie voor seksualiteit. Met een nieuwe dame in de gelederen werd dit concept verder uitgewerkt, met als bijkomend gevolg dat de act zich teveel leek te herhalen. Mijn aandacht verslapte.

In diezelfde aandacht werd eind vorig jaar weer een flinke dosis bloed gepompt, toen Ordo Rosarius Equilibrio het concept over masturbatie aankondigde en een wereldwijde oproep deed om foto- en beeldmateriaal op te sturen die het idee vereeuwigde. Er werd meer materiaal aangeleverd dan dat er voor een enkel album gebruikt kon worden. Met dat gegeven is de stelling dat men meer exhibitionistisch is ingesteld dan men eigenlijk beweert, gemakkelijk te verdedigen. Zelfbevrediging en het esthetische aspect hiervan boeit de mensheid al eeuwen, maar slechts weinigen durven het uit te spreken of visueel vorm te geven. Op dat gebied is de verkenning van de grenzen tussen pornografie en erotische kunst van O.R.E. reeds geslaagd.

Het album wordt in diverse formaten uitgebracht; om zo uitgebreid mogelijk van het grafische concept te kunnen genieten zal de liefhebber voor de vriendelijke geprijsde boxset kiezen met dvd en extra foto’s: een desillusie. De acht zwart-wit foto’s zijn weliswaar mooi maar niet suggestief of erotisch te noemen; een hals, een gepiercte tepel en een hoge hakschoen vallen wat mij betreft niet in die categorie. De dvd bevat welgeteld één videoclip van de openingstrack Glory To Thee, My Beloved Masturbator. Wanneer je heel goed kijkt zie je hierin vormen van masturberende mannen en vrouwen, maar veel wordt aan de verbeelding van de kijker over gelaten. Datzelfde geldt voor het uitgebreide cd-boekje, dat de vaste platenpers van Cold Meat Industry weigerde te drukken. Mij bekruipt het gevoel van een vijftienjarige die hoopvol ’s nachts naar de contactadvertenties op SBS 6 aan het staren is, met als hoogtepunt een wazige flits van een paarse dildo. Ook pornografie en erotiek zijn subjectieve begrippen.

Het concept overschaduwt de muziek, dat mogelijk nog minder associatie oproept met erotiek of seksuele handelingen. Tot mijn ongenoegen verdwijnt de akoestische gitaar nog meer naar de achtergrond en nemen rustige neoklassieke tonen de overhand op dit album, zoals de voorloper Apocalips al deed vermoeden. Vrij veel bombast, afgewisseld met rustige ambient stukken kenmerken het album. Sinister klokgelui ontbreekt uiteraard ook weer niet. Nieuw is wel het gebruik van het accordeon, maar deze verdrinkt een beetje in het gotische gereutel. De ritueel gesproken teksten tonen meer creativiteit, met titels als What You Sow Is What You Reap en het Italiaans gesproken Amore Rosso, Amore Marrone, Amore Nero (Il Waltzer Del Lupo Mannaro). Ik kreeg desondanks niet het idee naar een sonische exploratie van de masturbatiekunst te luisteren. Een kreet als “Fuck Me” is dagelijks te horen vanuit de mond van een met goud behangen neger, omringt door motjo’s, op vele muziekzenders; daar schrikt niemand vandaag de dag nog van. Gezien het verleden van Ordo Rosarius Equilibrio zullen luisteraars die bekend zijn met het duo nog nauwelijks een wenkbrauw ophalen.

Hoewel het lijkt dat O.R.E. vooral alleen met de aankondiging van het album wilde choqueren, zal Onani [Practice makes Perfect] de preutse mens wel degelijk de ogen doen sluiten. Diegenen die wat meer gewend zijn, zullen zich moeten afvragen wat nu eigenlijk belangrijker is: de suggestie van de beelden en de eigen fantasie of de (dis)satisfactie die de vooropgelegde geile verwachtingen oproepen. Mijn enthousiasme was met dit concept gewekt, maar persoonlijk vind ik dat het album zijn uitwerking mist. Uit de verkoopcijfers zal blijken of de voyeurs het zullen winnen van de exhibitionisten. Ik heb al zo’n plakkerig vermoeden; taboes verkopen nu eenmaal.