Muziek

KRAAK festival 2017: preview

Zelf ben ik nog duizelig van de line-up, de moshpits, speciaalbiertjes en de trappenhuizen van vorig jaar, maar ondertussen staat de 19e editie van het jaarlijkse KRAAK festival alweer voor de deur. Tijd voor de traditionele vooruitblik. Of misschien eerst een korte terugblik: in 2016 keerde het circus na zes jaar Aalst terug naar Brussel in de Beursschouwburg, en werd tegelijkertijd uitgebreid naar drie dagen in plaats van één. In het eerste weekend van maart wordt dit recept herhaald, dus ik kan mij wederom opmaken voor een uitgebreide muzikale en lichamelijke beproeving.

De vrijdag schuif ik direct aan, want de openingsdag geldt niet als opwarmronde gezien de artiesten die er op het programma zijn te vinden. Het uit Toulouse afkomstige duo Nibul heb ik een paar maanden terug kunnen aanschouwen op het Eastern Daze festival en daar waren ze één van de hoogtepunten. Een vreemde combinatie van percussie, sax en elektronica ontaard in een boerderij-versie van opzwepende traditionele dronefolk. Mocht je het nu afvragen, het is geen uitzondering dat er voor het KRAAK festival diverse nieuwe genrebenamingen moeten worden uitgevonden. Bij Johns Lunds worden de termen minimalisme, klassieke muziek, improvisatie en freejazz van stal gehaald. Met zijn verschillende soorten saxofoons heeft de Deen al een scala aan platen uitgebracht waar hij het beste van genoemde genres hermaakt in wat een serie bizarre ademhalingsoefeningen lijkt na te bootsen.

Op zijn meest recente soloalbum Nadir grossiert Steven Warwick – graag geziene gast op het gerenommeerde PAN-label en lid van Birds Of Delay – in geniale elektronische samplepop cq huiskamerhouse, alsof DJ Shadow naar een duistere futuristische wereld is gekatapulteerd. Ik ben de laatste tijd volledig verslaafd aan zijn platen, dus ook benieuwd wat hij er live van gaat bakken. De verwachtingen bij de voorstelling van Roman Hiele en Lieven Martens zijn minstens zo hooggespannen. De Antwerpenaren zijn immers verantwoordelijk voor een paar van de mooiste Belgische releases van de afgelopen paar jaar. De energieke onbevangenheid van Hiele en de exotische composities van Martens moeten samen voor vuurwerk gaan zorgen. Afsluiters zijn de Portugezen Von Calhau!, die vanachter de draaitafels zorgen dat de avond niet met een sisser afloopt.

De zaterdag verliep 12 maanden terug enigszins chaotisch. Niet helemaal vertrouwd met de zalen en routes in de Beursschouwburg kwam ik menigmaal in een andere ruimte (meestal: het café) terecht dan ik eigenlijk van te voren had bedacht. Mijn enige goede voornemen voor dit jaar is in Brussel beter mijn best doen om zo min mogelijk van de optredens en het filmprogramma (waar zouden we zijn zonder Floris Vanhoof?) te missen. Hoog op mijn verlanglijstje staat de uitvoering van Zweeds geluidskunstenaar Johannes Bergmark. Met zijn lichaam in een soort ruimtepak, hangend aan pianosnaren boven het podium, zoekt hij de verborgen klanken op in alledaagse attributen. Dat wordt ongetwijfeld een onwerkelijk schouwspel.

Wanneer we dan toch buiten gebaande muzikale paden treden, dan kan meteen Festoen genoemd worden. Ik weet niet wat ik kan verwachten; de omschrijving meldt dat deze twee dames uit Gent staan voor een bevreemdende theatervoorstelling waar lichaamsbeweging centraal staat. Weer eens wat anders dan een moshpit. De metalliefhebbers onder ons hoeven gelukkig niet te wanhopen. Het Finse Pymathon combineert de vuilste, smerigste, meest ruwe black metal met noise. Elementen uit de improvisatie staan een goed ritmegevoel voor het zwaaien van de haardos misschien in de weg, maar daar heb ik de gemiddelde Anton Lavey-adept nooit over horen klagen.

Aan de andere kant van het muzikale spectrum vinden we Ánde Somby. Zijn plaat Yoiking With The Winged Ones – waarop hij de aloude vocale muziek van de Sami laat echoën in de fjorden van de Noorse Lofoten eilanden – belandde net buiten de top tien in mijn jaarlijst. De stijl is even extreem als natuurlijk. Ietsje lager in de jaarlijst (doch nog steeds heel erg goed) stond Annelies Monseré met haar vierde album Debris. Het is alweer de stem die betovert, fluisterzacht en met gevoel voor de Britse folktraditie, begeleid door een vertraagde somberheid uit kale keyboard-, melodica-, cello- en pianoklanken. Mijn voorspelling is dat dit een erg goed optreden gaat worden. Een andere dame op het podium van het KRAAK festival is Beatriz Ferreyra. Met haar tachtigste verjaardag in aantocht is ze van een heel andere leeftijd. Het is een bekend kenmerk van het KRAAK festival, dat altijd zoekt naar een balans tussen figuren die de weg allang hebben gevonden en karakters die geen idee hebben welke kant ze überhaupt op willen gaan. Desalniettemin moet gezegd worden dat deze kranige pensionado nog altijd op zoek is naar nieuwe geluiden sinds ze een halve eeuw geleden assistent van Pierre Schaeffer mocht zijn in de befaamde GRM-studios. Elektro-akoestisch, kosmisch en musique concrète zijn de hashtags hier.

Een absolute must-see is Frank “gangsta folk” Hurricane. Deze unieke, zelden zwijgende verhalenverteller schut een aardig potje psychedelische folk uit de mouwen en die combinatie drijft  menig genre-tagging fanaticus tot wanhoop. Sinds de afmelding van Lil B in 2011 waren we niet meer zo dichtbij rap op het KRAAK festival. Eveneens solo brengt beeldend kunstenaar en componist Henry Andersen een bezoek aan de beursschouwburg in zijn hometown Brussel. Of de tekst op de festival website enig beeld vormt van zijn performance en de debuut plaat op het KRAAK label later dit jaar, is vooralsnog een verrassing.

De zaterdag is lang niet klaar; bekende muziek- en kunstkenners zoals Dennis Tyfus, Gerard Herman en Spencer Clarke spelen voor discjockey, al dan niet bewust opererend onder schuilnamen. Op het podium brengt de chaotische Franse act Zad Kokar & Les Combi Beyaz – compleet met gekke kostuums – springerige en schreeuwerige no wave, wiens energie compleet opgezogen wordt door de eigen lo-fi attitude. Bij het Amerikaanse duo Inhalants houdt men net zo min van een opgepoetst geluid. De ruwe techno is doordrenkt met ruis, tegendraadse ritmes en analoge synthesizers. In diezelfde electronicahoek vinden we last but not least Moleglove. Wie kent het Berlijnse Column One nog? De heren van dit legendarisch collectief gaan onder de nieuwe naam voor een abstract, geïsoleerd en puur geluid dat gezien de reputatie climax van de dag moet worden.

Waar de zondag vorig jaar één show omvatte, kunnen we nu spreken van een aanzienlijk uitgebreider programma. De  relatief rustige stijl op de afsluitende dag is perfect geschikt om weer een beetje tot bezinning te komen. Brecht Ameel bijvoorbeeld, kennen we van Razen en Br’lâaB; hij speelt op gitaar en mandoline een voorproefje van zijn aanstaande solo lp. Het Franse Accident Du Travail zal het inmiddels in trance verkerende publiek verder in vervoering brengen met langgerekte geluiden uit de ondes martenot en harmonium. Ik hoop daarbij hun lp Très Précieux Sang te scoren want die valt in het genre moderne droneklassieker. Geheel exclusief en buitengewoon speciaal is de aanwezigheid van Brunhild Meyer, de vrouw van componist Luc Ferrari. Wellicht altijd in de schaduw van, produceerde ze zelf bijzonder verfijnde tapecollages, dikwijls met geluiden uit de archieven van haar man als basis. Zeker de moeite waard dus om het volle weekeinde uit te zitten.

Tickets, previews, interviews en alle info kun je terug vinden op de KRAAK festival website.

Mattias Gustafsson – Nattmusik

De uit Zweden afkomstige Mattias Gustafsson (niet te verwarren met zijn landgenoot en saxofonist Mats Gustafsson) zullen de kenners onder ons vooral onder de naam Altar Of Flies in de kast hebben staan. Met tapes en electronica maakt hij doorgaans een soort musique concrète met een ruw industrial-randje, dat zowel spijker-etende fijnproevers als emotioneel beladen minimalisten aanspreekt. Vanuit het pittoreske Mjölby runt hij ook nog het noiselabel Hästen & Korset. Deze maand verschijnt Nattmusik op het Belgische label B.A.A.D.M., een vinyldebuut als je op zijn geboortenaam afgaat. Gustafsson en zijn projecten zijn goed voor een stuk of twintig albums in de afgelopen tien jaar; we zullen eens luisteren of hij de kwaliteit hoog weet te houden.

Van B.A.A.D.M. kunnen we net als op de eerdere releases natuurlijk weer een conceptalbum verwachten. De lat lijkt dit keer hoger te liggen dan ooit. De artiest in kwestie kreeg de ambitieuze opdracht mee de connectie tussen het menselijke temperament en de aarde om ons heen muzikaal te vertalen. Een kalm individu bijvoorbeeld, zou volgens de Grieks/Romeinse arts Claudius Galenus verband houden met een koude winter, opvliegendheid met een hete zomer. Gustafsson probeert deze onontkoombare verwevenheid en de verstrekkende gevolgen ervan in 36 minuten uit te leggen, terwijl ik zelf vergeefs de verbinding tussen mijn karakter en de grond onder mijn voeten probeer te vinden.

Eén ding is zeker: Gustafsson gaat hier minder vijandig te werk dan bijvoorbeeld op zijn laatste Altar Of Flies album Rörelsen Mellan Rummen. Tussen de het geruis en gekraak in de opening Hålrum klinkt namelijk een melancholieke piano, en ook in Äntra Tunneln lijkt een orgel de instrumenten van na de industriële revolutie te overstemmen. Laatstgenoemde is dan ook meteen het minst subtiele stuk van de plaat, want zoals de titel al impliceert is het een album voor de nachtelijke uren en lieflijk staren in de duisternis. Zonder zorgen en zonder angst, zo vertelt het afsluitende nummer; emotioneel en menselijk verval is onlosmakelijk met de wereld en haar toestand verbonden en de ondergang derhalve onvermijdelijk. Akoestische klanken worden langzaam overstemd door vervormde elektronische geluiden tot de schijnbare tegenpolen zich na 11 minuten volledig vermengen met elkaar.

Waarom er de laatste paar jaar sprake lijkt te zijn van een opleving in de Zweedse experimentele muziek, ik weet het niet. Misschien is het mijn eigen focus, misschien zijn de Scandinaviërs als geen ander in staat om het huidige kille klimaat (niet alleen de weersgesteldheid) muzikaal weer te geven. In ieder geval hebben we met Nattmusik weer een fascinerend persoonlijk werk te pakken, dat op een prachtige manier treurige melodieën met grimmige electronica verbindt. Wat zou nu de homo sapiens voorstellen en wat de aarde? Ik heb wel een idee. In die zin is Gustafsson ook geslaagd in de opzet van het album.

De lp en de bijkans fantastische glossy hoes eromheen kun je bestellen bij B.A.A.D.M. totdat de 300 exemplaren zijn uitverkocht.

Jaarlijst 2016

Albums
1. Gate – Saturday Night Fever
2. Sea Urchin – Yaqaza
3. Neutral – Neutral
4. Ignatz – The Drain
5. Miaux – Hideaway
6. Francesco Cavaliere – Gancio cielo
7. Tav Exotic – Biocosmos
8. Stefan Fraunberger – Quellgeister #2 “Wurmloch”
9. Matthew P. Hopkins – Blue-Lit Half Breath
10. Andrew Pekler – Tristes tropiques
11. Ánde Somby – Yoiking With the Winged Ones
12. Bear Bones, Lay Low – Hacia la luz
13. Chris Abrahams – Fluid to the Influence
14. Brendan Dougherty – Sensate
15. Alkerdeel – Lede
16. John Duncan – Bitter Earth
17. Razen – Endrhymes
18. 75 Dollar Bill – Wood / Metal / Plastic / Pattern / Rhythm / Rock
19. Susan Alcorn – Evening Tales
20. Typhonian Highlife – The World of Shells
21. Willie Lane – A Pine Tree Shilling’s Worth of Willie Lane
22. Widt – Widt
23. Keiko Higuchi – Between Dream and Haze
24. Kaitlyn Aurelia Smith & Suzanne Ciani – FRKWYS Vol. 13: Sunergy
25. Af Ursin – Classement Vertical
26. Vanessa Amara – You’re Welcome Here
27. Francis Plagne – Funeral Mutes
28. The Dwarfs of East Agouza – Bes
29. Hiele – Saints
30. Marisa Anderson – Into the Light
31. Fursaxa – Immured
32. Roy Montgomery – R M H Q: Headquarters
33. Les Halles – Transient
34. Bart De Paepe – Stekene
35. Idea Fire Company – The Synthetic Elements
36. C Joynes / Nick Jonah Davis – Split Electric
37. Graham Lambkin – Community
38. Qluster – Echtzeit
39. Richard Youngs – Plays Parallel Winter
40. Thomas Brinkmann – A 1000 Keys
41. Noel Meek – The Mysteries of Extremophilic Folk
42. Korea Undok Group – Korea Undok Group
43. David Toop – Entities Inertias Faint Beings
44. Bruce Russell – Howling and Instability at High Volume Settings
45. Valerio Tricoli – Vixit
46. Jacques Brodier – Xhos de Villemahu
47. Ashtray Navigations – Presents the Mechanical Abrasions Of (Volume One)
48. Kristin Thora Haraldsdottir – Solo Acoustic Vol. 14
49. Richard Youngs – The Rest Is Scenery
50. Jung An Tagen – Das Fest der Reichen
51. Anna Högberg Attack – Anna Högberg Attack
52. Puce Mary – The Spiral
53. Grykë Pyje – Fragments of High Sensitivity
54. Cocaine Piss – The Dancer
55. Shirley Collins – Lodestar
56. Calhau! – Ú
57. Philip Corner – OM Entering. and Once Enterd
58. Leif Elggren – Das Baank
59. Arv & Miljö – Arv & Miljö
60. Valerio Tricoli – Clonic Earth
61. Charlemagne Palestine – Cathédrale de Strasbourg
62. 鈴木昭夫 – あいしゃ (a i sha)
63. Remörk – Principium 2.1
64. Daniel Bachman – Daniel Bachman
65. Amateur Hour – Amateur Hour
66. Mats Erlandsson – Valentina Tereshkova
67. Chihei Hatakeyama & Dirk Serries – The Storm of Silence
68. Hiele – Ritmische Bezinning
69. F.E. Denning – Under the Linden Tree
70. Ytamo – Mi Wo
71. Milan W. – Intact
72. Kaitlyn Aurelia Smith – Ears
73. Linus & Nils Økland – Felt Like Old Folk
74. Adam Asnan – REV Sets
75. Circle Bros – Rust
76. The Gerogerigegege – 燃えない灰 (Moenai Hai)
77. Hashish – A Product of Hashish
78. Aluk Todolo – Voix
79. Stijn Hüwels – Six Pieces for Guitar
80. Deux Filles – Space & Time
81. Julien Palomo – Scutigère
82. De Portables – The Killing Horizon
83. Glenn Jones – Fleeting
84. Hantrax – Ticker Tape Parade
85. David Grubbs – Prismrose
86. Glitterbust – Glitterbust
87. Steve Gunn – Eyes on the Lines
88. Félicia Atkinson + Jefre Cantu-Ledesma – Comme un seul narcisse
89. Part Wild Horses Mane on Both Sides – Pike / Portent
90. Icepick – Amaranth
91. Köhn – Arbres
92. Christian Fennesz & Jim O’Rourke – It’s Hard for Me to Say I’m Sorry
93. Laurent Fairon – Musique Isotype
94. Regler – Regel #6 (Techno) / Regel #7 (Drone)
95. Pierre Henry – Continuo / Capriccio
96. N.M.O. – Nordic Mediterranean Organization / Numerous Miscommunications Occur
97. Annelies Monseré – Debris
98. Carla dal Forno – You Know What It’s Like
99. アンドリュー チョーク – 夕焼け空 一緒に帰ろう (Everyone Goes Home When the Sun Sets)
100. él-g – Mauve zone

Archief, compilaties en heruitgaven
1. Jack Rose – Jack Rose & I Do Play Rock and Roll & Dr. Ragtime and His Pals & Raag Manifestos & Opium Musick & Red Horse, White Mule
2. This Heat – This Heat & Deceit & Health and Efficiency
3. John Bender – I Don’t Remember Now / I Don’t Want to Talk About It
4. Catherine Christer Hennix – Live at Issue Project Room & Central Palace Music
5. Tony Conrad with Faust – Outside the Dream Syndicate
6. Lee Hazlewood – Cowboy in Sweden
7. Henri Chopin – OH Audiopoems
8. Bruce Nauman – Soundtrack From First Violin Film
9. Dennis Oppenheim – Theme For A Major Hit
10. La Monte Young / Marian Zazeela / Theatre of Eternal Music – Dream House 78′ 17″
11. Egisto Macchi – Il deserto / Pittura contemporanea / Pittura moderna N.1 / Pittura moderna N.2
12. Mike Cooper – New Kiribati
13. Steve Reich – Four Organs / Phase Patterns
14. Träd, Gräs och Stenar – Djungelns Lag / Mors Mors / Kom Tillsammans
15. Various – EXO2
16. Gas – Box
17. Daniel Schmidt and the Berkeley Gamelan – In My Arms, Many Flowers
18. Paul Bowles – Music of Morocco: From the Library of Congress
19. Anna Homler & Steve Moshier – Breadwoman & Other Tales
20. Freiwillige Selbstkontrolle – Stürmer
21. Simply Saucer – Saucerland
22. Various – 5 Jaar Gekerm
23. Joe McPhee – Zurich (1979)
24. The Tapes – Selected Works 1982​-​1992
25. Cluster – 1971 – 1981
26. Various – An Introduction Into the Insane World of Alain Neffe
27. Michael Morley – A Word to You Who Have Great Possessions (Gate 1979-2009)
28. Vivien Goldman – Resolutionary (Songs 1979-1982)
29. Caroline K – Now Wait for Last Year
30. Osamu Kitajima – Benzaiten

Cassettes, CDR’s & singles
1. France – Live à l’Ottfest
2. Leda – City / Clear
3. W. Ravenveer – Fuzzy Hair Electronics Vol. 1
4. Hellvete / Bear Bones, Lay Low – Spliff Tape
5. Front de Cadeaux – Cogitate
6. Sarah Mary Chadwick – This Fits / This Is Familiar
7. Viper Pit – Snakebite
8. Fluwelen Koord – Luxe Poesjes
9. Yeongrak – Brainsoutclock
10. Ilta Hämärä – Origo
11. JSCA – Iser
12. Myttys – Sloggilukio
13. Alastair Galbraith / Mike & Cara Gangloff – Slavery / In Sulfur House
14. Half High – Folds
15. DSRlines – Delta Wave / Broken Gong
16. Joachim Nordwall – The Power of Repetition
17. Shetahr – Hidden Dragon
18. Matt Krefting / Matthew Hopkins – Leon
19. Èlg – Pièces détachées
20. Brahmen Raag – Brahmen Raag
21. Bird People – Down of the Hamsa
22. Matthew P. Hopkins – W’s
23. Blod – Käre Jesus / Mandys Bil
24. David Colohan – Hill of the Moon
25. Norin – Skisser och idéer från Frankrigshusene
26. Hellvete / Woven Skull – Oude Tijden / Hail to All Moving Things
27. City Hands – By Time Influenced Memories
28. Stuart Chalmers – In the Heart of Wilderness
29. Part Wild Horses Mane on Both Sides – Oh Sylvia
30. Radiator Greys – Denying the Other

(France in Les Ateliers Claus, foto door Laurent Orseau)

Live
1. France @ Les Ateliers Claus, Brussel, 5 oktober 2016
2. Cocaine Piss @ Incubate festival, Tilburg, 10 december 2016
3. Nibul @ Eastern Daze III festival, Gent, 25 november 2016
4. Viper Pit @ KRAAK festival, Brussel, 27 februari 2016
5. Typhonian Highlife @ Eastern Daze III festival, Gent, 25 november 2016
6. Guttersnipe @ KRAAK festival, Brussel, 26 februari 2016
7. Shetahr @ KRAAK festival, Brussel, 26 februari 2016
8. Bear Bones, Lay Low @ Strange Sounds From Beyond festival, Amsterdam, 26 juni 2016
9. Volmacht @ KRAAK festival, Brussel, 26 februari 2016
10. Yeah You @ KRAAK festival, Brussel, 26 februari 2016