Jaarlijst 2008: #1

Ondanks alle waanzinnige folk en country uitgebracht dit jaar, overwint er – voor het eerst sinds 2004 – weer een elektronisch album. Mijn muzieksmaak heeft zich sinds dat jaar nog steeds weten te ontwikkelen. Gelukkig maar, want stilstand is achteruitgang, wat mij betreft. Dat betekent niet dat je geen oude muziek mag goedvinden, of je jeugd moet verloochenen. Mijn klassiekers uit de black metal begin jaren 90 koester ik nog steeds, hoewel ze de Cd-speler weinig meer weten te vinden. Maar het is gek genoeg ook de metal geweest die mij in contact bracht met elektronische muziek. Experimentele noise, ambient, dark wave en power electronics was tenslotte ook iets voor outcasts, een logische stap voorwaarts uit de soms puberale metalscene.

Ik hoorde Endless Summer denk ik voor het eerst in 2002. Toen vond ik het net als het overgrote deel van de wereldbevolking niet meer dan een beetje ruis. Niet veel later werd mijn muziekvoorstelling flink uitgebreid en wist ik de zorgvuldig in elkaar stekende lagen van op de laptop gemanipuleerde geluiden te waarderen. Het navolgende, monumentale Venice eindigde op 1 in mijn jaarlijst in 2004, en beschouw ik nog steeds – ook al is de eeuw nog kort – als de beste plaat van het millennium tot nu toe. Hoe schijnbaar willekeurige computergeluidjes zoveel gevoel en emotie kunnen voortbrengen, is verbazingwekkend te noemen.

Christian Fennesz heeft zijn Touch nog niet verloren. Ook Black Sea is een perfect voorbeeld van hoe moderne elektronica ook (relatief) toegankelijk kan zijn. Dat relatief had ik makkelijk buiten de haakjes kunnen laten. Want écht toegankelijk is het niet. Het rommelt met zware artificiële tonen, noisy en ruisende achtergronden en minimale composities die soms alleen met koptelefoon te horen zijn. Ik merk echter in de popmuziek dat er steeds meer van dit soort elektronica wordt gebruikt. Samples en zogenaamde “field recordings” waren eerst alleen voorbehouden aan hiphop producers en artiesten opererend in de obscuriteit. Neem eens een kritische kijk op de hedendaagse hitlijsten (haal de Nederlandse volkszangers eruit) en je zult zien dan dit steeds meer algemeen wordt geaccepteerd.

Fennesz zal nooit in de commerciële top 40’s belanden, maar voor mijn gevoel is hij de wereld ver vooruit. Ondanks dat ik allesbehalve een ziener ben, durf ik te voorspellen dat Fennesz nog veel artiesten in de toekomst gaat beïnvloeden. Buitenom dat maakt hij prachtige muziek. Ik heb ‘m al vaker op deze site in de spotlight gezet, en toen wist ik eigenlijk al dat Black Sea een #1 positie verdiende. Luisteren of achter de feiten aanlopen.

#01. Fennesz – Black Sea (Touch)
#02. Deer Tick – War Elephant (Partisan)
#03. Fleet Foxes – Fleet Foxes (Sub Pop / Bella Union)
#04. Jacob Golden – Revenge Songs (Echo)
#05. The Tallest Man On Earth – Shallow Grave (Gravitation)
#06. Kiss The Anus Of A Black Cat – The Nebulous Dreams (Conspiracy)
#07. Bowerbirds – Hymns For A Dark Horse (Dead Oceans)
#08. Bon Iver – For Emma, Forever Ago (Jagjaguar)
#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)

Jaarlijst 2008: #2

“Alweer een release uit 2007 in de top 10? Het moet niet gekker worden.” Een journalist uit Amstelveen die schrijft voor de OOR en de Revu, twee van de meest gelezen en daarom ook meest oppervlakkige en leeghoofdige opiniebladen van Nederland, wijst mij op mijn overtreding. “Dit is weliswaar een re-release, maar wel op een ander label uitgebracht, dus dat telt”, probeer ik nog in te brengen. “Niks daarvan!”, gilt de man met een adem van dode bladeren. “Straks staat Bad van Michael Jackson nog op 1!”. “Ik dacht meer aan Captain Fantastic and the Brown Dirt Cowboy van Elton John”, grapte ik sarcastisch, een poging wagend om de in een groene manchester broek geklede betweter uit de kast te lokken. Zijn broek begon wel wat op te bollen, dus duwde ik gauw de albumcover van War Elephant onder zijn neus, gesierd door onder meer vrouwen in bikini.

Daar werd meneer de journalist weer een beetje rustig van. “Wat is dit nu weer voor een belachelijke hoes, met afstand de slechtste die ik heb gezien dit jaar.” “Op de eerste uitgave stond een olifant in een wollen trui en een muts”, bracht ik in, maar hij negeerde me. “Houd je wel een beetje van country?” vroeg ik. “Nee, mijn moeder had net zukke grote titten als Dolly Parton en daar sloeg ze mij altijd mee als ik stout was, dus ik heb een aversie van country.” Hij schaamde zich toch wel een beetje dat hij dat nu tegen mij vertelde. “Vind je Nirvana wel goed?”. Ik bleef maar vragen stellen. “Ja, man! Lekker gitaren kapot slaan en dan zelfmoord plegen in een tuinhuisje! Vet!”. “Dan moet je dit eens horen”, en ik zette Deer Tick op.

“Wow, gave stem”, is zijn eerste reactie. “Lekker doorleeft. Dronken. Depressief.” Ik vertel hem over John McCauley, de jonge muzikant uit Rhode Island. En hoe de brandy-liefhebbende zanger als snel een album wist uit te brengen. En hoe dat album al snel een reputatie wist op te bouwen. Vooral door de combinatie van country, blues, grunge en een cosmic experience. Bij nummer twee staat meneer de journalist al met zijn vingers te knippen. Gezien zijn rompzieke neus lijkt ie zelf ook wel van een longdrink glas Ketel 1 te houden. “Dit is de Kurt Cobain van de country”, roept enthousiast hij uit, “geef me wat te zuipen!”.

Ik haal een glas jenever. “Hmm. Dit is echt lekker. Zit echt goed in elkaar. Alsof je zelf met die wapens door die woestijn loopt.” Ik dacht even dat hij het over de jajem had. “Je hebt gelijk. Deer Tick heerscht supreme!”. Ook ik werd aangestoken tot zijn plotseling gezwollen enthousiasme, dat samen met zijn neus leek te groeien. Plotseling sloeg zijn bezieling om in depressiviteit. Ja, Deer Tick schrijft ook gevoelige nummers. Weliswaar rauw als sushi, maar toch laat dit een kerel niet onbewogen. De journalist spreekt met zijn lichaamstaal uit dat hij op relatiegebied niet echt goed in de markt ligt. Ik verwonder mij niet, maar zet de muziek nog wat harder. Bij Spend The Night zie ik hem nog eenmaal opleven en dansend het etablissement verlaten. Na een paar weken blijken de schrijfsels van zijn hand alleen nog maar re-releases van Dolly Parton te recenseren.

Lees mijn eerdere stukje over deze briljante plaat hier.

#02. Deer Tick – War Elephant (Partisan)
#03. Fleet Foxes – Fleet Foxes (Sub Pop / Bella Union)
#04. Jacob Golden – Revenge Songs (Echo)
#05. The Tallest Man On Earth – Shallow Grave (Gravitation)
#06. Kiss The Anus Of A Black Cat – The Nebulous Dreams (Conspiracy)
#07. Bowerbirds – Hymns For A Dark Horse (Dead Oceans)
#08. Bon Iver – For Emma, Forever Ago (Jagjaguar)
#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)

Jaarlijst 2008: #3

De Fleet Foxes zijn in heel veel jaarlijsten ver bovenin te vinden. Met heeft het over de Pet Sounds van het nieuwe millennium, en da’s niet niks. Het is dan ook een prachtig, warm, harmonieus album vol aanstekelijke liedjes. Eigenlijk doen ze precies waar muziek maken om draait, zonder dat er gezichtsverlies geleden wordt vanwege té commerciële bedoelingen. Waarom dan niet op de hoogste positie?

Het eerder genoemde, misschien wel invloedrijkste album in de hedendaagse popmuziek stond in 1966 ook niet op nummer 1 in de meeste jaaroverzichten. 1966 was ook het jaar van Revolver van The Beatles, en Blonde on Blonde van Bob Dylan. Dat Pet Sounds daar niet boven stond, had volgens Brian Wilson vooral te maken met de slechte promotie van Capitol. Vanuit een ander oogpunt kun je ook afvragen of albums in die klasse gewoon meer tijd nodig hebben om uit te groeien tot het beste album aller tijden. In 1966 wist niemand hoe de moderne muziek zich zou gaan ontwikkelen. Nu weten we dat ook niet. En wat dat betreft is de positie van Fleet Foxes niet anders in 2008.

Het is allemaal erg hard gegaan met de Fleet Foxes. De schoolvrienden Robin Pecknold en Skyler Skjelset uit Seattle begonnen een band en namen met een aantal extra muzikanten een demo op in 2006 dankzij producer Phil Ek. In 2007 werd er begonnen met de opnamen van een volledig album. De populariteit van de band op internet begon inmiddels naar eenzame hoogten te stijgen. Dat hadden de Beach Boys nog niet in 1966… Dat resulteerde in een contract bij het eveneens – hoe kan het ook anders – in Seattle residerende Sub Pop, bekend geworden dankzij Nirvana. Dankzij de vele nummers die ze in die tijd hadden geschreven, kwam er in het voorjaar van 2008 al een EP uit, genaamd Sun Giant. Deze vijf nummers alleen al deed menig muziekjournalist van z’n stoel vallen. Luister maar eens naar het briljante Mykonos. Speel op een paar grote festivals, breng een volledig album uit dat nóg beter is dan de EP en het feest is compleet.

De sterke punten van Pet Sounds zijn de eenvoud en de samenzang, en Fleet Foxes weten deze perfect te combineren. Zelf noemen ze het “baroque pop”, en de combinatie van folk-rock, jaren 60 west-coast pop en Americana  is zo rijk als die omschrijving lijkt te willen zeggen. De vaak akoestische muziek wordt verder ondersteund door bescheiden ritmiek vanaf het drumstel (overigens sinds kort bespeeld door Josh Tillman, ook als solist een aanrader!). Dat doet de schijn ophouden dat de muziek van de Fleet Foxes simpel is. Maar net als bij Pet Sounds zijn de onderlagen complex. De bij vlagen vijfkoppige samenzang, niet zelden acapella, is in perfecte harmonie en doet verder denken aan Crosby, Stills & Nash, The Byrds en Love. Het schilderij van Pieter Breughel uit 1559 genaamd De Blauwe Huik ofwel De Spreekwoorden, waarop 78 spreekwoorden en uitdrukkingen zijn uitgebeeld, siert de cover en symboliseert zowel de variatie als de cohesie.

Nu lijkt deze recensie – voor de mensen die Fleet Foxes nog niet gehoord hebben – alsof de band uit Seattle klakkeloos de Beach Boys nadoen. Hoewel de invloeden goed zijn terug te horen, hebben de Fleet Foxes toch iets unieks. Ten eerste zijn de Fleet Foxes verre van een surf band; de oorsprong zit meer in het platteland, het boerse. Dat maakt ook de sfeer wellicht wat meer neerslachtig, hoewel de jongens uit Californië toch ook aardig depressieve nummers konden schrijven, vooral tekstueel. Brian Wilson was 24 toen Pet Sounds geschreven werd, en liedjesschrijver en zanger Robin Pecknold scheelt niet veel. Misschien loop ik te hard van stapel. Misschien is dit een album dat men dertig jaar later probeert te coveren.

Ik zei al dat deze band aardig de hemel in word geprezen door alle grote magazines. Die zijn altijd goed in een hype te creëren om vervolgens het tweede album de grond in te boren. Ik denk niet dat dit met de Fleet Foxes gaat gebeuren. Dit album is er één gemaakt om trends te overleven. Dit is een album die ik, hoop ik dan althans, nog regelmatig opzet. En het belooft wat voor een volgend werk. Een vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken, namelijk.

#03. Fleet Foxes – Fleet Foxes (Sub Pop / Bella Union)
#04. Jacob Golden – Revenge Songs (Echo)
#05. The Tallest Man On Earth – Shallow Grave (Gravitation)
#06. Kiss The Anus Of A Black Cat – The Nebulous Dreams (Conspiracy)
#07. Bowerbirds – Hymns For A Dark Horse (Dead Oceans)
#08. Bon Iver – For Emma, Forever Ago (Jagjaguar)
#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)