Jaarlijst 2008: #7

De cliniclown onder de gevederden: de prieelvogel. Wanneer er kraaiachtige genoemd wordt, moet ik altijd denken aan de raketaanval op de in een rolstoel gekluisterde Sheikh Ahmed Yassin (de “krassende kraai”), maar deze vogels hebben in additie ook fascinerende eigenschappen. De kleurrijke mannetjesvogel bouwt een prieel voor het vrouwtje en probeert daarin zoveel mogelijk felle kleuren te verwerken. Deze vogel is daar heel inventief in. Steentjes worden bijvoorbeeld niet zelden ingekleurd met bessensap, bonte keverschilden worden gebruikt, fleurige bloemen of zelfs menselijk afval. Wat de prieelvogel daarentegen nooit zal doen, is slechte combi’s uitzoeken. Wat dat betreft staat de vogel bekend als een stilistisch designer, die eenheid creëert in zijn prieel. In de Engelse taal heet de prieelvogel bowerbird. En hoewel de vogel alleen in Australië en directe omgeving voorkomt, zijn Bowerbirds ook een trio uit North Carolina die dit jaar een kleurrijk en toch coherent album wisten uit te brengen.

Eigenlijk is Hymns For A Dark Horse al uit 2007, maar het lokale Burly Time Records was niet in staat om het grote publiek te bereiken. Onterecht. Het nieuwe label Dead Oceans (o.a. Akron/Family en Phosphorescent) bracht het album daarom dit jaar opnieuw uit met twee extra nummers. Geen slechte zet, want binnen de kortste tijd werd dit drietal gezien als één van de leukste nieuwkomers op het gebied van toegankelijke folk, of folkpop. Dit werd bevestigd door een fantastisch knus optreden waarover ik al eerder schreef. Mijn mening is na dat optreden wel degelijk naar boven bijgesteld. Eerder vond ik sommige nummers wat langdradig, maar bij het ademloos toezien op het drietal in De Spin kwam het besef van de schoonheid bovendrijven. Bijna net zo mooi als de natuur soms kan zijn.

Phil Moore, de zanger en gitarist, is wellicht beïnvloed door een periode waarin hij voor het Museum of Natural Sciences vogels moest observeren in een hutje in North Carolina. Phil’s vriendin, Beth Tacular (geboren als Beth Salmon, maar dat bekte blijkbaar niet lekker genoeg) schilderde in datzelfde hutje en het duo raakte geïnspireerd door de natuurlijke omgeving waarin ze vertoefden. In plaats van zich bij de meest belachelijke organisatie ter wereld, Greenpeace, aan te sluiten, ging Phil muziek schrijven. Na een EPtje kwam multi-instrumentalist Mark Paulson er ook nog eens bij. De ideologie over de moderne wereld en het behoud van de natuur is er niet minder op geworden. In een interview verklaart Phil zelfs dat ze tijdens een tour lepeltje-lepeltje-lepeltje slapen. Daarbuiten slapen ze in een kleine Airstream caravan zonder elektriciteit en filosoferen ze over het effect van de mens op Moeder Aarde.

Die levensovertuiging komt duidelijk terug in de teksten, maar het is niet alleen kommer en kwel wat de Bowerbirds brengen. Ook de schoonheid van de natuur wordt bezongen met de op Devendra Banhart gelijkende stem, hier en daar aangevuld met samenzang. De beste nummers blijven desalniettemin kritisch. In Our Talons krijgt de prijs voor het meest aanstekelijke liedje van 2008 met het vogelachtige refrein (je moet het gehoord hebben) deet-deet-deet-deet-deet-deet-deet-deet-deet-deet! Ook Bur Oak is een droevige ode aan de aardkloot, gehuld in een sentimenteel hippie-folk jasje.

Met Hymns For A Dark Horse is het accordeon wat mij betreft ook definitief een trendy instrument geworden. Misschien zie ik dat verkeerd en is het al geruime tijd een veelgebruikt gereedschap in de “populaire” muziek, maar ik heb het gevoel dat de Balkan steeds meer een belangrijke streek vormt als inspiratiebron, en het accordeon draagt dat uit. Beirut is een goed voorbeeld, maar ook onze natuurvrienden Bowerbirds weten je met een beetje fantasie op wereldreis te nemen. En in de Balkan is, zeker vergeleken met ons kikkerlandje, de natuur nog redelijk ongerept. Geniet er zolang maar van.

#07. Bowerbirds – Hymns For A Dark Horse (Dead Oceans)
#08. Bon Iver – For Emma, Forever Ago (Jagjaguar)
#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)

Jaarlijst 2008: #8

Wanneer gaat die ijstijd van het Quartair nu eens doorzetten? Het wordt tijd dat er in Nederland weer eens typische winterse taferelen te zien zijn. Witte landschappen, schaatsen op de grachten, een pijnlijk oor vanwege een bevroren sneeuwbal op je harses… Het leven van een sneeuwpop is momenteel angstvallig kort. Als er al witte vlokken vallen veranderen die binnen enkele minuten in een smurrieachtige modderpoel en schaatsen kan tegenwoordig alleen nog maar op een baan van vijf bij vijf meter, gevuld met gillende kinderen. Ik herinner mij een excuus van de Nationale Spoorwegen dat er treinen vertraagd waren omdat er een “verkeerd soort sneeuw was gevallen”. Milieuactivisten – mensen die als eerste gillen wanneer de elektriciteit uitvalt – zullen wel weer roepen dat het allemaal onze eigen schuld is. Al Gore is zijn zoveelste gesubsidieerde onderzoek gestart naar de zogenaamde opwarming van de aarde. Eskimo’s en ijsberen worden bedreigde diersoorten.

Toch wordt het een bon hiver (“goede winter”), dankzij het prachtige For Emma, Forever Ago van Bon Iver. Achter deze artiestennaam gaat Justin Vernon schuil. Zijn band DeYarmond Edison, onderdeel van de North Carolina-scene waaronder ook The Rosebuds en Bowerbirds vallen, werd in 2006 opgeheven. Dat heeft Justin doen besluiten om zich in de diepe winter terug te trekken in een blokhutje in de uitgestrekte wildernis van Wisconsin. Daar stellen de winters nog wat voor. Vernon jaagde op zijn eigen maaltijden en werkte in drie maanden tijd in afzondering aan het album. De nodige verwarming haalde hij uit het bos, door een boom te kappen. Een amateur snapt nu al dat een man die in een dergelijke omgeving alleen met zijn gitaar en gedachten is, liedjes gaat schrijven. En dat die liedjes niet een zomerse vrolijkheid uitdragen.

For Emma, Forever Ago bevat een negental intieme songs vaak enkel gearrangeerd met een akoestisch gitaar en Vernon’s stemgeluid. Dat laatste zal mogelijk een aantal potentiële luisteraars afschrikken. Hij zingt met een toon dat tegen falset aanzit, en dat klinkt soms overdreven emotioneel. Maar het past wel bij het gevoel dat het album uitdraagt. Dat het leven soms tergend langzaam aan je voorbijtrekt, wordt je heel erg duidelijk wanneer je drie maanden in een hutje zit. En als het leven ook nog eens veel pijn, verdriet en drama bevat, is dat natuurlijk het perfecte recept voor een gevoelige en persoonlijke verzameling van tragedies, bezongen in fragiele nummers. Bijna jankend worstelt Vernon zich door het album heen, met als hoogtepunt Skinny Love.

Het schijnt dat bijna alle muziek in zo goed als originele staat is gebleven toen Bon Iver in Raleigh terugkeerde om het album op te nemen in de studio. Slechts op een paar momenten klinkt er wat percussie. Team en For Emma zijn daarop een uitzondering. Naar eigen zeggen werd de eerstgenoemde geschreven in een creatief experiment met veel alcohol, wat het nummer veel levendiger en rijker maakt, met meer ruimte voor drums en een basgitaar. De trompet en trombone in For Emma doet je de vraag vergeten wie heel die Emma nu eigenlijk is. Maar eigenlijk heeft Bon Iver slechts een simpel gitaarakkoord nodig om de rillingen over je rug te laten lopen. Laat die koude winter maar komen.

#08. Bon Iver – For Emma, Forever Ago (Jagjaguar)
#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)

Jaarlijst 2008: #9

Wat een nostalgie! Voor sommigen zijn de Beach Boys nostalgie, of The Clash. Voor sommigen zelfs Charlie Barnet. Maar denk eens even terug aan de tijd dat de eerste versie van Doom op de markt kwam, dat Bill Clinton president van Amerika werd en je elke avond afleveringen van Airwolf keek. In diezelfde tijd werd het genre IDM (nogmaals: “Intelligent Dance Music”) gevormd door artiesten als μ-Ziq en Aphex Twin. Ook Hannah Davidson uit Manchester is groot geworden met de voor die tijd typerende Warp-sound. Zij heeft tevens besloten om die muziek precies na te maken. Weinig origineel, zou je zeggen. Als het allemaal zo makkelijk is, waarom is IDM als genre dan op sterven na dood en vinden platen alleen nog maar aftrek onder nerds die in de tijdgeest zijn blijven hangen? Omdat ze gedateerd klinken? Onzin, goede jazz platen zijn ook tijdloos. Dat hetzelfde kan met het soort acid house uit pakweg 1994, bewijst Hannah aka Mrs Jynx met haar (debuut)album The Standoffish Cat.

Beter een goede kopie dan een slecht origineel is een gezegde waar ik mijn reet mee afveeg. Echt originele muziek bestaat al lang niet meer en elke muzikant heeft wel bepaalde invloeden en vergelijkingen. Mrs Jynx maakt het gewoon gemakkelijk voor de recensent. De mellow melodieën zijn warm en zacht als de vacht van een kat. Wel van een ongecastreerde kater die met verve zijn territorium verdedigd. Mrs Jynx slaat van  zich af met arcadische, harmonieuze ambient passages en uit de maat lopende beats, clicks en cracks, precies volgens het handboek van IDM. Even lijkt het of we gewoon naar …I Care Because You Do aan het luisteren zijn.

Nee, vernieuwend is het niet, en Mrs Jynx voegt hiermee niets toe aan het genre. Het niveau van dit soort muziek is sinds de hoogtijdagen evenwel zelden geëvenaard als met The Standoffish Cat. Dusty bijvoorbeeld is een weldadig nummer met zachte klanken en subtiel geritsel dat het ritme bepaald. My Friend  T3 (Remix of Resynthesize) borduurt voort op deze aangename lounge (over gedateerde muziek gesproken) maar duwt er een wat frivolere beat onder wat het nummer meer onderhoudend maakt. Verder moet je niet veel variatie verwachten op dit album; de schoonheid is van een constante factor.

Mrs Jynx schudt de liefhebbers met deze plaat enigszins wakker: acid als muziekgenre hoeft nog niet begraven te worden. Daarom verdient ze meer waardering dan alleen maar de kloon of imitatie van Aphex Twin genoemd te worden. Zelden zo’n nostalgisch gevoel gehad bij muziek als bij dit album. Maar ondanks dat The Standoffish Cat louter superlatieven verdiend, plaats ik ‘m op #9, toch vanwege het feit dat het genre al geruime tijd is ingehaald.

#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)