Over kunst en vooroordelen

Ik ben geen kunstkenner, zou mezelf zelfs geen liefhebber willen noemen. Om de soms absurdistische tekeningen van ene Gerard Herman, die regelmatig in het Ruis magazine te zien zijn, moet ik weliswaar gniffelen, maar pas wanneer er muziek bij wordt gemaakt spits ik mijn oren. Als de lp van Vlaamse oorsprong blijkt te opereren in een wirwar van antimuzikale genres en ook nog eens verschijnt op het door mij zo goed als aanbeden KRAAK platenlabel duiken er verschillende vooroordelen de kop op: Fêta Justice draagt bij voorbaat mijn goedkeuring weg. Terecht?

Eerst maar eens wat verdieping voordat er een objectieve mening – taalkundig al een gruwel – gevormd kan worden. Gerard Herman dus. Twee voornamen. Er moet haast wel iets aan de hand zijn. En jawel, volgens de biografie heeft hij de dagen zielig huilend op zijn zolderkamer doorgebracht toen niemand zijn noise cd-r wilde luisteren. Primordia cuncta pavida sunt, ook voor muzikanten. Hij vond onderdak bij de eveneens Vlaamse freejazzmaniakken van Sheldon Siegel, waar hij met zijn fietswiel, gevonden voorwerpen en krijsende saxofoon niet eens opvalt.

Op Fêta Justice doet hij het allemaal alleen. Het is immers onderdeel van zijn afstudeerproject aan de kunstacademie in Gent. Over de term “kunst” valt wederom te twisten. De twee nummers Prostitute’s Permit en Cage Fighters With Dental Insurance zijn rommelige collages van geluiden uit al dan niet zelfgemaakte instrumenten, field recordings, fragmenten uit zijn radioshow (De Vogelen Des Velds), musique concrète, poëzie en ander richtingloos knip- en plakwerk. Er is geen touw aan vast te knopen. Toch intrigeert Fêta Justice wel degelijk: als uniek individualistisch document van iemand met een hoop durf, toewijding en creativiteit, van iemand die weigert paden, laat staan gebaande, te volgen. En ik moet er ook weer om gniffelen. Nee, sterker nog, ik ga er breeduit van lachen.

Gerard Herman – Comeondear

De kunst van Ada van Hoorebeke is van een ander type, het kleurrijke en meer abstracte. Althans, die conclusie trek ik bij het aanschouwen van het artwork van Eternal Landscapes, een lp die het geluid draagt die speciaal voor twee van haar exposities is gemaakt. En wel door Lieven Martens, beter bekend als Dolphins Into The Future en tevens vriendjes met het KRAAK label. En zo is het oordeel weer reeds geveld.

Muziek maken dat bij ondefinieerbare visuele kunst past, is misschien nog wel lastiger dan andersom. Martens doet er niet moeilijk over en blijft redelijk dicht bij zijn tropische new age die we van zijn alter ego gewend zijn. Borrelende keyboardklanken, allerlei natuurgeluiden en uitheemse ritmes doen de luisteraar wegdoezelen maar nooit helemaal in slaap vallen. Alsof je naar een ongrijpbaar schilderij zit te kijken. In die zin past het perfect bij de kunst van Ada van Hoorebeke. Zij zal in september overigens ook exposeren op het Incubate festival in Tilburg, onderdeel van het programma in de NS16, dat gecureerd wordt door KRAAK. Ook Gerard Herman zal er een performance verzorgen, op zaterdag 17 september. Ondanks mijn misschien gebrekkige kunstzinnige vorming zal men daar ondergetekende zonder twijfel tegenkomen.

Matt “MV” Valentine

Eén van de leukste platen van vorige maand is What I Became van Matt Valentine. Geen belletjes? Nagenoeg onmogelijk, althans, wanneer er enige interesse bestaat in Amerikaanse freakfolk en/of psychedelica. De afgelopen tien jaar verschenen misschien wel meer dan honderd grotere en kleinere releases met zijn naam erop, het grootste gedeelte als MV & EE (samen met Erika Elder). In het goed begroeide Vermont is blijkbaar overvloedig veel inspiratie te vinden voor iemand met een goed begroeide kin en een gitaar. Genoeg ook voor alweer zijn dertiende (?) solo album.

Hoewel onze favoriete hippie zich door de jaren heen bezig heeft gehouden met allerlei (sub)genres zoals country, blues, grunge jams en folk is er in ieder geval één rode draad die door zijn werk loopt: zijn geestverruimende insteek. Veel van zijn muziek klinkt alsof hij aan het tokkelen is geslagen, terwijl de hallucinerende effecten, die het eten van een nog te ontdekken plantensoort met zich meebrengt, zich beginnen te manifesteren. Soms met wisselend resultaat.

What I Became behoort tot zijn betere werk. De lp is duidelijk meer gericht op folk dan op wat anders, aangevuld met diverse psychedelische effecten en een enkele overstuurde gitaar (Hit The Trails). Daarnaast mogen de zeven nummers gerust aangeduid worden als echte “liedjes” met kop en staart en niet als lusteloze jams bij het kampvuur. Hij wordt hier een handje geholpen door Jeremy Earl op percussie, een naam die op deze site – vier berichten terug – al eens voorkwam (Woodsist is tevens het label die deze lp uitbrengt, gelimiteerd uiteraard). Ook de eerder genoemde Erika Elder zingt een stukje mee op Ease My Eyes.

Matt “MV” Valentine: “PK Dick”

What I Became is een authentiek album die de muzikale creativiteit en laid-back houding van Matt Valentine op geweldige wijze weet te vangen. Dat deze opvalt in zijn eindeloze stroom releases zegt eigenlijk al genoeg.

Biosphere – N-Plants

Als je mij vraagt naar mijn favoriete albums aller tijden, dan is de kans groot dat je namen als Microgravity, Patashnik of Substrata tegenkomt. Platen die op naam staan van de Noor Geir Jenssen, die vooral onder de artiestennaam Biosphere actief is. Als geen ander wist hij met minimale ambient muziek een eigen geluid te creëren, hoe moeilijk dat ook mag klinken, opererend in het genoemde genre. Dropsonde was – een live album uitgezonderd – zijn laatste wapenfeit, nu meer dan vijf jaar geleden.  Hij zal wel weer wat bergen zijn wezen beklimmen. Fileunder “oude glorie” dus? Voorlopig niet. Het gloednieuwe N-Plants laat zien dat Jenssen nog genoeg creativiteit bezit voor een waardige aanvulling op zijn discografie.

In de loop van de jaren is de muziek van Biosphere steeds minimaler geworden, kosmische leegtes verkennend, en zijn de ritmes naar de achtergrond verdrongen en later zelfs helemaal verdwenen. Het is daarom een grote verrassing te horen dat N-Plants een terugkeer betekent naar beatgeoriënteerde ambient en elektronica.  Lichtvoetige, vertraagde dansmuziek, uitgevoerd met de precisie van een virtuoos. Daar waar Microgravity nog de erfenis van mokkelige acid met zich meedroeg, weet Jenssen nu verleden en heden op een mooie en dynamische wijze samen te voegen. Waarmee hij overigens wel wat van zijn typerende geluid opgeeft.

Het verhaal achter deze plaat is minstens zo bijzonder als de verandering die Biosphere ermee doormaakt. Gebiologeerd en geïnspireerd door de snelle opkomst van de Japanse economie na de Tweede Wereldoorlog voltooide Jenssen in februari van dit jaar N-Plants, met uiteindelijk de vele kerncentrales als symbool voor de technologische bloei. Ongeveer een maand later keek de wereld opeens met heel andere ogen naar één van de belangrijkste uitvindingen van de 20e eeuw, wat dit tot een mooi tijdsdocument maakt. Jenssen zag in de bouwwerken iets futuristisch in de soms tijdloze omgeving, maar ook iets onnatuurlijks, afstandelijks en onheilspellends. Althans, dat zijn mijn gevoelens luisterend naar nummers als Joyo-1 en Ikata-1 (alle nummers verwijzen naar diverse reactoren). Maar ook zorgen deze fabrieken voor energie en warmte, genoeg voor één derde van alle Japanse huishoudens. Die fascinatie, genegenheid en medelijden misschien zelfs, horen we verderop terug in bijvoorbeeld Monju-1 en het heerlijk voortkabbelende Genkai-1.

Zoals ik al zei, betaalt Biosphere een prijs voor een terugkeer naar ritmes uit het verleden: op N-Plants lijken de vingerafdrukken van andere muzikanten te zitten. Gelukkig hoeft dat niet altijd een nadeel te zijn. N-Plants is namelijk het meest luisterbare album van Biosphere sinds tijden, wellicht weggehoond door puristen, maar toegejuicht door types die een uur lang naar muzikale stipjes luisteren toch iets teveel gevraagd vinden. Zelfs wanneer het ietwat geforceerd klinkende concept wordt genegeerd, is dit zonder meer een indrukwekkend album te noemen. Ik kan weer even vooruit, wat Biosphere betreft.