Tag archieven: Christian Fennesz

Fennesz – Seven Stars

Tien jaar geleden is het alweer, dat Endless Summer van all-time favourite Christian Fennesz het levenslicht zag. Het album wordt door velen gezien als een mijlpaal in de glitchy elektronica, vooral omdat het doorgaans kille geluid van computers opeens ook heel warm bleek te kunnen klinken. Een zomers popalbum met een jaren zeventig vibe, gecreëerd in een moderne, digitale wereld. Het album opende ogen, maar werd slechts geëvenaard door zijn eigen werk, met name door Venice.

Inmiddels zijn we dus alweer wat jaartjes verder. Het laatste eigenhandige wapenfeit van de Oostenrijker dateert van 2008, en goede beachy en/of surfelektronica vinden we tegenwoordig steeds vaker terug in de schappen van hippe labels. Gelukkig maakt Fennesz met de 10” ep Seven Stars meteen duidelijk dat de tijd zijn talent alles behalve heeft ingehaald.

Een nummer als Liminal ligt onmiskenbaar in de lijn van Venice, met dat gevoelige en meeslepende gitaarspel, gemanipuleerd op de laptop en aangekleed met subtiel gekraak, tot zachte soundscapes omgevormde feedback en dromerige echo’s. July en Shift zijn wel duidelijk wat donkerder van aard; hier zoekt hij eerder het kille heelal op in plaats van het vrolijke strand. Ver weg van zijn herkenbare geluid geraakt hij echter niet. Wat wel nieuw is zijn de drums in het titelnummer. Dat was wel even schrikken, Fennesz met drums. Het subtiele spel van Steven Hess geeft een licht jazzy element mee aan het nummer, zonder de diepgaande structuren van de gitaar te verstoren. De schrik voorbij, blijkt het een uitstekend gelukt probeersel.

Na bijna drie jaar wachten mag de korte speelduur van Seven Stars een minpuntje heten. Dat kunnen liefhebbers enigszins compenseren door het vinyl in de Touch shop te bestellen, waardoor je er nog een remix van Shift bij krijgt. Verder zullen we ons voorlopig moeten troosten met het feit dat deze zomer nog de derde samenwerking met Ryuichi Sakamoto in de schappen moet liggen, genaamd Flumina. Ik verwacht minstens zoveel pracht als op deze ep.

Fennesz – seven stars (album preview)

Died in the wool

Het laatste album van David SylvianManafon – is sinds ik mijn bevindingen op deze site ventileerde alleen maar gegroeid. Een hoogtepunt in zijn al lange carrière misschien wel, dat uitblinkt in minimalisme. Antimuziek, dat desondanks overeind blijft vanwege Sylvian’s unieke voordracht en ingenieuze speldenprikken in de achtergrond. Een vervolg heeft zodoende te maken met hooggespannen verwachtingen.

Maar mag Died In The Wool wel een echte opvolger heten? Het bevat voornamelijk variaties op nummers van Manafon, plus een aantal nieuwe stukken die voortborduren op hetzelfde thema, hierbij geholpen door componist Dai Fujikura. Deze jonge musicus kwamen we al tegen op de vorig jaar uitgebrachte verzamelaar Sleepwalkers, ook al een “bijeengeraapte” serie samenwerkingen. Toegegeven, Sleepwalkers beviel uitstekend, zoals hier is te lezen. Dus wellicht is dit veredelde remixalbum ook wel goed te pruimen.

Het eerste dat opvalt – naast de prachtige verpakking – zijn uiteraard de nummers die ook al op Manafon aanwezig waren. Tegen de verwachting in zijn deze van rijke arrangementen voorzien. Op Manafon werd de aanwezigheid van de diverse muzikanten uit de improvisatiehoek nogal eens ondergesneeuwd door de hoofdrol die Sylvian’s stem opeiste, nu lijkt Fujikura zich op dezelfde lijn als Sylvian te nestelen. Zonder het kale en soms kille minimalisme is Died In The Wool een stuk beter te behappen dan zijn prequel. Natuurlijk blijft het kenmerkende aspect van Sylvian’s latere werk – geen duidelijke structuur of opbouw – wel gehandhaafd.

Hongerig als ik ben naar nieuwe muziek, zijn de andere zes – ongehoorde – nummers in de eerste instantie het meest interessant. Hier wordt Sylvian onder andere geholpen door elektronica artiesten Jan Bang, Erik Honoré (oprichter van het Punkt festival) en Christian Fennesz, allen reeds door de wol geverfd, ook in collaboraties met elkander. Vooral I Should Not Dare springt eruit, met zijn prachtig gitaareffecten en knisperende glitch, nog eens aangevuld door Ståle Storløkken (Supersilent) op keyboard. Zowaar lijkt dit voor het eerst sinds lange tijd weer eens op een echt liedje en komen de vervlogen romantische tijden in Sylvian’s loopbaan bovendrijven. Een goed teken? Ja en nee. Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat hij minder geïnspireerd en creatief klinkt dan voorheen. Van Sylvian verwacht ik progressie, geen terugkeer. Ook de teksten baseren op gedichten van Emily Dickinson zouden kunnen worden uitgelegd als “gemakzuchtig”.

I Should Not Dare by Samadhisound

Misschien ben ik te kritisch, te begerig naar vooruitgang en verwacht ik te veel. Sylvian maakte met The Good Son vs. The Only Daughter immers ook een vervolg op Blemish en toen hoorde je mij ook niet klagen. Bovendien bevat de box van Died In The Wool ook nog eens een extra cd, met daarop de audio van de installatie When We Return You Won’t Recognise Us. Opnieuw in de beste traditie van Manafon spelen onder leiding van Fujikura muzikanten uit de hoogste laag van de improvisatiescene samen: John Butcher, Arve Henriksen, Günter Müller, Toshimaru Nakamura en Eddie Prévost. Alleen al op papier een veelbelovend sextet. Ik leg me er daarom maar bij neer dat deze uitgave zonder meer de moeite van het aanschaffen waard is.

David Sylvian – Manafon

Zes jaar is een lange tijd, en toch hebben we hem niet echt gemist. David Sylvian staat vandaag de dag alleen in de schijnwerpers wanneer hij dat wil. Een dergelijk moment is weer aangebroken; Manafon is de naam die zijn nieuwste solowerk draagt, vernoemd naar een dorpje in Wales. Verwijzend naar de woonplaats van dichter R.S. Thomas, is Manafon Sylvian’s beeldspraak geworden voor zijn poëtische inspiratie.

Bij zijn laatste soloalbum, Blemish uit 2003, werd duidelijk dat Sylvian (1958) allerminst oud aan het worden is. Hij nam op bewonderenswaardige wijze afstand van popmuziek door verfijnde klanken van nano-elektronica en zachtjes zenuwachtig gepriegel van jazzgitarist Derek Bailey (rip) als begeleiding te gebruiken voor zijn stem. Zonder refreinen, ritmes en herkenningspunten is Blemish een moeilijk album gebleken, uit een moeilijke periode voor Sylvian persoonlijk. Dat laatste leverde pure, diepe emoties op. Hoewel hij nu schijnbaar in een betere periode leeft, zijn de intense sentimenten alles behalve verdwenen. Ook qua geluid zijn Blemish en Manafon op het eerste gehoor elkaars gelijken. Sylvian is echter wel op zoek gegaan naar nieuwe elementen die zijn stem nog verder in de hoofdrol duwen. Diezelfde stem, geruststellend en meditatief, is het enige dat nog de erfenis van Japan met zich meedraagt.

In drie sessies – op evenzoveel verschillende plaatsen – werden opnamen gemaakt van wat later zou gaan fungeren als de muziek achter de stem op Manafon. Het was zowel een logische stap als een door de fans zeer gewilde, om opnieuw de samenwerking te zoeken met de Oostenrijkse gitaar-door-de-laptop-kunstenaar Christian Fennesz. Op de voorganger van Manafon, als ook op Fennesz’ Venice, werd dit beide heren al door de muziekminnende wereldbevolking in dank afgenomen. Echter bleef het dit keer niet bij alleen Fennesz. Het eveneens uit Oostenrijkse afkomstige collectief van Polwechsel (Dafeldecker, Moser, Stangl) voegde zich bij de sessie in Wenen. Keith Rowe – improvisatiepionier op de gitaar – gaf deskundige aanwijzingen.

In 2006, toen Sylvian in Japan vertoefde voor zijn installatie When Loud Weather Buffeted Noashima voor een kunstmuseum , kon hij het niet laten om de invloedrijke top van de Japanse improvisatiescene uit te nodigen voor een sessie. Een kwartet bestaande uit Otomo Yoshihide, Sachiko M., Tetuzi Akiyama en Toshimaru Nakamura leenden hun klanken aan het nummer The Greatest Living Englishman. Tenslotte vonden er nog opnames plaats in Londen, met niet geringe namen als Evan Parker, John Tilbury, Marcio Mattos en opnieuw Christian Fennesz. Veel muzikanten dus van het Erstwhile platenlabel, en vooral muzikanten die zich oncontroleerbaar en onvoorspelbaar in geluidslandschappen bewegen.

De top van de wereld in de improvisatiemuziek vragen voor je nieuwste album, lijkt een schreeuw om er een onluisterbare puinhoop van te maken. In de, volgens eigen zeggen, fascinerende sessies zocht Sylvian naar ongepolijst materiaal met niet meer dan enkele onuitlegbare ideeën. Slechts kleine aanwijzingen en aanpassingen gedurende de opnamen gaven de sessiemuzikanten een zetje in de juiste richting. Met wat knip en plakwerk en het toevoegen van de vocalen kwam uiteindelijk Manafon tot stand.

De muziek op dit nieuwe album verrast in die zin dat de bijdrage van de muzikanten buiten Sylvian zelf, erg minimaal blijft. Hij weet het persoonlijk treffend te omschrijven als een “modern soort kamermuziek”. Het is in die zin kamermuziek dat het intieme klanken betreft, vaak met klassieke instrumentatie, gemaakt door een kleine groep muzikanten. Muziek die geluisterd dient te worden zonder gezelschap. Schuivende elektronisch geruis, veelal uit de laptop van Fennesz, begeleidt op de meeste nummers de aan de a-ritmische dans ontsprongen zang. De instrumenten als cello, saxofoon, trompet, gitaar en piano reageren subtiel in de achtergrond op de stem, en andersom. Aangezien de vage klanken bewerkt zijn in de studio rijst de vraag hoeveel “improv” dit nu eigenlijk is. Uit een interview blijkt dat de muzikanten de vrije hand hebben gehad met hun gereedschap en dat de structuur van de vrije sessies redelijk intact is gebleven. Met stilte als uitgangspunt, onwillekeurig, zonder enige aanknopingspunten, klinken de achtergrondgeluiden soms als een druppend riool. Het is inderdaad een donker, onheilspellend geluid, maar stinken doet het niet.

Qua teksten werkt Sylvian vandaag de dag meer met metaforen dan ooit tevoren. In hoeverre dat te maken heeft met de inspiratie die is ontstaan door het leven van dichter Ronald Stuart Thomas in Montgomeryshire is onduidelijk. Ook persoonlijke emoties hebben klaarblijkelijk een plek gekregen. R.S. Thomas ontdekte zichzelf in het dorpje Manafon; wellicht een manier om te refereren aan Sylvian’s eigen leven en gevoelens van de laatste paar jaar. Net als op Blemish komen er geen refreinen voor op dit album. Verhalend maar niet geforceerd poëtisch tilt hij zijn melancholische stem boven alles uit. Manafon gaat over een man alleen, iets wat dit album ook lijkt uit te dragen.

Manafon is vooral een doorontwikkeling van Blemish. Daarom is het gemakkelijk kritiek te leveren op het gebied van vernieuwing. Ook het indrukwekkende affiche van gastmuzikanten doen de verwachtingen misschien wel uitstijgen boven het resultaat. Onterecht. Het resultaat dat alleen David Sylvian in de schijnwerpers staat, is een missie die van te voren was uitgedacht. Intimiteit gecreëerd door, op subtiele details na, een stem alleen. Dit laatste album is daarom misschien wel de meest pure die Sylvian ooit heeft gemaakt. Bijkomstigheid is wel dat Manafon misschien ook wel het moeilijkst luisterbare album van de illustere zanger is. Neem er daarom de tijd voor, en zorg voor een goede koptelefoon.