Tag archieven: drone

Mind Over Mirrors – Check Your Swing

Na het uitstekende The Voice Rolling, dat vorig jaar bij Digitalis verscheen, komt Jaime Fennelly uit Chicago nu met een swingend vervolg: Check Your Swing. Neem dat “swingend” maar met een korreltje zout, want het is geen funk dat zijn alter ego Mind Over Mirrors laat horen. Dit album heeft meer weg van een eerbetoon aan het harmonium, het instrument dat dit jaar zijn 170ste verjaardag viert en vandaag de dag een belangrijk onderdeel is van drone muziek.

Mind Over Mirrors weet twee essentiële elementen voor een goed drone album te isoleren en ten volle te benutten: monotonie en minimalisme. Aan de andere kant is Check Your Swing rijk aan details, voldoende variatie biedend om niet naast Soothing Sounds For Baby van Raymond Scott in de kast te belanden. Fennelly heeft er duidelijk voor gekozen om geen eindeloze hypnoseopwekkende ambient te maken, maar om zijn pedaalharmonium uit India te laten ondersteunen door een synthesizer, tape en elektronica.

De mistige tonen uit het aloude instrument vormen absoluut de hoofdmoot, zoveel is wel duidelijk. Openingstrack Breaking The Jam maakt het met borrelende effecten echter toch net wat pittiger. Een ander wapen van Fennelly tegen de eentonigheid is ritmiek. Door de klanken in zwaar pulserende bewegingen over de luisteraar uit te storten, lijkt de muziek van Mind Over Mirrors soms wel een vertraagde excentrieke techno. Mound Building bevat zelfs percussie, mochten we twijfelen welk trage tempo we moeten aanhouden voor een danspasje.

Eén van de hoogtepunten is Pass Into The Driftless, het middenstuk van de lp. Hier haalt hij de flikkerende ambient geluiden uit een positief pijporgel, opgenomen in AIR te Antwerpen. Het is niet alleen om het gebruik van dit instrument dat dit nummer herinneringen oproept aan Ravedeath, 1972 van Tim Hecker, uit 2011. Abstract en claustrofobisch brengt hij donkere klanken ten gehore, resonerend in de achtergrond van een hazenslaap. Ondanks dat hij het harmonium hier even links laat liggen, haalt het op geen enkele wijze de coherentie uit het album.

Dit nieuwe album van Mind Over Mirrors is onmiskenbaar een drone album, maar ook zoveel meer dan dat. Fennelly bewijst hiermee dat dit genre ook beweeglijk en avontuurlijk kan zijn, zonder dat dit ten koste gaat van de mediterende werking van de muziek. Het harmonium zal daarom ook de komende 170 jaar nog niet verdwijnen.

Check Your Swing verschijnt op vinyl bij Hands In The Dark Records, voorzien van prachtig artwork om eenzaam bij weg te dromen in de natuur.

Pelt – Effigy

De Amerikaanse band Pelt, bestaande uit Mike Gangloff, Nathan Bowles (beide ook in The Black Twig Pickers en Spiral Joy Band), Mikel Dimmick en Patrick Best (alle twee Spiral Joy Band), kreeg in 2009 een flinke dreun te verwerken. Op 5 december dat jaar overleed oprichter – en dankzij zijn fabuleuze gitaarspel ook het gezicht van de band – Jack Rose aan de gevolgen van een hartaanval. Hij was toen, 38 jaar, zich al volledig aan het richten op een solocarrière, maar de ziel van Rose blijft ronddwalen in de muziek van Pelt. Dat maakt luisteren naar het massieve nieuwe album Effigy, de eerste release na zijn dood, wel duidelijk.

Al meteen bij de openingstrack, Of Jack’s Darbari, refereren de overgebleven bandleden aan Rose. Niet alleen in de titel, maar ook in de droevige en donkere stemming die er heerst. Met huilend fiddlespel, piano en percussie creëert Pelt een verontrustend klankenpalet, sterk geworteld in traditie maar met de effectiviteit van een hedendaags drone album. Op deze wijze proberen ze in iets meer dan een uur geesten van vroeger op te roepen, misschien wel van langer geleden dan je in de eerste instantie zou verwachten. Zo verwijzen de titel en de hoes naar de heilige effigy mounds in Wisconsin: terpen van aarde in de vorm van dieren, die door de oorspronkelijke bewoners van Amerika veelal als begraafplaats werden gebruikt.

Ze maken het zichzelf niet makkelijk door voor een volledige akoestische setting te kiezen, en tevens de grenzen te willen opzoeken van vrije compositie in combinatie met folktraditie. Elementen uit alle werelddelen worden erbij gehaald, waarvan die uit de Amerikaanse Appalachen misschien wel de meest herkenbare is. In ieder geval op Wings Of Dirt, dat van start gaat met het typische banjogetokkel dat we pas geleden nog tegenkwamen op het soloalbum van Nathan Bowles. Toch ebt het Black Twig Pickers-geluid vrij snel weg, om uiteindelijke te transformeren in uitgestrekte passages van gestreken instrumenten.

Op Spikes & Ties gaat Pelt met harmonium en echoënde klankschalen aan de slag, dat ze duidelijk een richting opstuurt richting Oost-Azië. Het doet hier en daar denken aan Indische gamelan of Indiase ragas: prachtige esoterische improvisaties, die een unieke drone behandeling krijgen. Ook Last Toast For Capsizing focust op slaginstrumenten met botsende cimbalen, freejazzritmes en asynchroon spel op de piano.

Het hoogtepunt moet dan nog komen, met het meer dan twintig minuten durende Ashes Of A Photograph. Volgens een recent interview in The Wire heeft ook deze titel met het overlijden van Jack Rose te maken, of meer specifiek het ritueel verbranden van zijn foto door de overgebleven bandleden. Een emotioneel moment, dat van dit nummer een intense ervaring maakt. Een krassende viool en mondharp leiden woordloos gezang in, dat als de spreker van een séance probeert te communiceren met onze voorvaderen. Pas na een minuut of tien lijken alle instrumenten volledig te zijn uitgerold, om vervolgens met aanhoudende tonen langzaam het geluid te verzwakken totdat er stilte overblijft. Het is Pelt’s meest aansprekende voorbeeld tot nu toe in het toepassen van hun talent om spaarzame en trage akoestische klanken toch heel heftig te laten klinken.

Effigy werd opgenomen in een oude yogastudio en de niet meer gebruikte synagoge Gates Of Heaven in Madison, Wisconsin. In deze serene ruimtes kwam het viertal tot hun meest natuurlijke en ongedwongen opnameproces. De constant van vorm veranderende belletjes, gongs en klankschalen op de D-kant van de dubbel lp, From The Lakebed, laten dat nog eens horen. Ze sluiten af met The Doctor’s Nightcap, een onmiskenbaar geïmproviseerd psychedelisch dronenummer met spanning gecreëerd door stiltes en meeslepende strijkers.

Met de uitgebreide discografie van Pelt in het achterhoofd, weet je inmiddels wel wat je kan verwachten van deze band. Desalniettemin is Effigy niet alleen maar een mijlpaal vanwege het voor de eerste maal ontbreken van Jack Rose: het is een album waarop Pelt laat horen – met alle eerbied –  troost en harmonie gevonden te hebben, resulterend in misschien wel hun beste werk tot nu toe. Effigy is een album van het jaar dat vooralsnog met kop en schouders boven alle andere uitsteekt. Met een beetje geluk weet je nog één van de vijfhonderd dubbel lp’s, al dan niet via het label Mie Music, op de kop te tikken.

Christine Abdelnour in 2012

Christine Abdelnour (1978, Parijs) is al sinds geruime tijd een zeer gewaardeerd saxofoniste in de improvisatiescene, die verder kijkt dan haar instrument alleen. Bij Christine klinkt het blaasinstrument bijna nergens zoals je het kent, en maakt deze – zoals ze vertelt in The Wire van oktober – een verlengstuk van haar lichaam. Dit vooral omdat de tonen deels worden bestuurd met de ademhaling. Door hiermee te experimenteren, alsmede met stiltes, tongtechniek en de microtonale mogelijkheden, weet ze constant te verrassen en verbazen. Dit jaar kwamen er al drie albums uit waarop zij acte de présence geeft, een goede reden om haar recente muzikale output eens onder de loep te nemen.

In de liner notes van Nie vergelijkt Richard Pinnell (The Wire) improvisatiemuziek met een lade van zijn grootmoeder, vol met door de war geraakte kluwen wol en garen. De drang om één van de uiteinden hiervan te onttrekken is groot. Niet alleen om te zien wat er met de andere draden gebeurt, maar ook om de complexiteit van chaos te begrijpen en te ontleden. Deze omschrijving voor de samenwerking tussen de Portugese violist Ernesto Rodrigues (eigenaar van het Creative Sources label) en de Duitse trompettist Alex Dörner is misschien niet eens zo gek.

Nie (al in 2008 opgenomen overigens) is inderdaad een album die de volledige aandacht opeist wil je de wirwar van structuren, voor zover ze bestaan, ontrafelen. De drie nummers zijn zeer minimalistisch en iedere muzikant lijkt zijn eigen ding te doen zonder de anderen in de weg te zitten. Toch ontstaat er een symbiose, zij het een moeilijk tastbare. Het is alsof de drie elk in een hoekje staan; soms angstig introvert, maar in momenten ook met de wil om boven de ander uit te stijgen. Nie is dus vriendelijk en agressief tegelijkertijd. Het is lastig er grip op te krijgen als luisteraar, zoals gezegd. Alleen een diepe concentratie openbaart wellicht de pracht van deze in de knoop geraakte improvisatiemuziek.

AS:IS is een album dat wat rijker van klank is. Dat mag vooral op het conto van de in Zuid-Korea geboren Bonnie Jones komen, die met glitchy en ruisende elektronica regelmatig voor een achtergrond zorgt waarop de onvoorspelbare stoten van Abdelnour en het totaal onherkenbare spel van Andrea Neumann op de piano paraderen. Niet overvloedig, want stiltes en minimalisme zijn de drie dames niet vreemd. AS:IS, zoals ze eigenlijk het trio ook noemen, is daarom minstens zo’n uitdaging als Nie.

Met de Berlijnse pianiste Magda Mayas werkte Christine Abdelnour al eerder samen, op Teeming uit 2010. Het op Unsounds (het label van The Ex-gitarist Andy Moor) verschenen Myriad is de helft korter, wat de intensiteit alleen maar ten goede komt. Live opgenomen bespelen de twee op dit album hun instrumenten zoals je niet zou verwachten. Mayas gebruikt namelijk ook de binnenkant van de vleugel, de hamers en de snaren met de hand beroerend, resulterend in aparte echoënde klanken. In combinatie met een bijzonder gebruik van de ademhaling tijdens het blazen in een blaasinstrument, levert dit een kronkelig en speels gevecht op tussen drones uit de piano en drones uit de sax.

Als ik een voorkeur mocht uitspreken voor één van deze drie albums waarop Christine Abdelnour zich laat horen, dan is het de laatstgenoemde Myriad. De reden daarvoor is misschien wel – en dan wil ik wederom weer even terugpakken op het artikel in The Wire – dat improvisatie vaak makkelijker is in een tweetal dan in een drietal. Ik kijk dan ook erg uit naar de eerste release met haar op het podium succesvolle compagnon en geweldige gitarist Ryan Kernoa. Eén ding is zeker: het laatste van Christine Abdelnour hebben we nog niet gehoord.