Tag archieven: saxofoon

Joachim Badenhorst – The Jungle He Told Me

Met zijn naam in de boekjes van onder andere het Han Bennink Trio, Baloni, de Christian Mendoza Group, Equilibrium en Tony Malaby’s Novela hoef je rietblazer Joachim Badenhorst niets te vertellen over uitdagingen. Een solo album is echter andere koek. De Vlaming, die lastig in een genre naast de jazzimprovisatie te plaatsen is, flikt het kunststukje met The Jungle He Told Me.

Badenhorst gaat relatief rustig van start met Klarinet, een stuk met in het begin veel adempauzes, die later transformeren in vlotte arpeggio’s waardoor een ritmisch geheel ontstaat. Ook op Tenor laat hij herkenbare patronen langskomen op de saxofoon, met botsende tonen die gelijktijdig gespeeld toch een prachtige melodie vormen, net als in het langzaam in toonhoogte afglijdende Djilatendo. Het zijn de nummers die tijdens de eerste luisterbeurt opvallen vanwege techniek en bewegingen, maar de jungle herbergt nog veel meer.

Op Basklarinet, tevens het langste nummer, produceert hij aarzelend minimale bromtonen, waarbij zeker het uiteinde neigt naar drone. De meeste kortere nummers op kant B zijn juist weer een stuk frivoler en houden minder vast aan een opgebouwd omhulsel; snelle wisselingen zorgen voor een springerig geluid waarin veel gebeurd, ondanks de beperking die een solo album met zich meebrengt. Een tegenhanger als Singing The Blues bijvoorbeeld, kenmerkt zich door veel rustpunten en spontane uithalen. De variëteit is dan ook groot; desondanks kan de geconcentreerde Badenhorst vasthouden aan zijn eigen speelstijl.

Het spel van Joachim Badenhorst fascineert door het experiment. Zo gebruikt hij zijn tong om de enkelriet instrumenten van klank te veranderen, of te onderdrukken. Dat hij zijn stem gebruikt terwijl hij met speeksel en de lipspanning effecten toevoegt, is misschien niet direct hoorbaar, maar dat hij af en toe in gedachten een deuntje meezingt, blijkt uit de structuren in de nummers.

Dat de woorden “structuur” en “improvisatie” niet per se haaks op elkaar hoeven te staan is een verrassende ontdekking op deze plaat. The Jungle He Told Me is geen nerveus of woest om zich heen slaand album; Badenhorst laat zijn fantasie op ontspannen wijze de vrije loop op eerder naar voren gekomen motieven. Dat zorgt voor een prettig luisterklimaat, waar zowel de extreme als de meer gereserveerde freejazz liefhebber moet van kunnen genieten.

Overigens is The Jungle He Told Me niet alleen de moeite waard vanwege de muziek. De hoes is één van de schoonste die ik dit jaar mocht vasthouden, met artwork door Rinus van de Velde en een vers ruikende zeefdruk door het Gentse Smeraldina-Rima label, dat dit album in een editie van vierhonderd exemplaren uitbrengt. Twee nummers zijn te beluisteren bij Bandcamp, waar je het album ook digitaal kunt aanschaffen.

Christine Abdelnour in 2012

Christine Abdelnour (1978, Parijs) is al sinds geruime tijd een zeer gewaardeerd saxofoniste in de improvisatiescene, die verder kijkt dan haar instrument alleen. Bij Christine klinkt het blaasinstrument bijna nergens zoals je het kent, en maakt deze – zoals ze vertelt in The Wire van oktober – een verlengstuk van haar lichaam. Dit vooral omdat de tonen deels worden bestuurd met de ademhaling. Door hiermee te experimenteren, alsmede met stiltes, tongtechniek en de microtonale mogelijkheden, weet ze constant te verrassen en verbazen. Dit jaar kwamen er al drie albums uit waarop zij acte de présence geeft, een goede reden om haar recente muzikale output eens onder de loep te nemen.

In de liner notes van Nie vergelijkt Richard Pinnell (The Wire) improvisatiemuziek met een lade van zijn grootmoeder, vol met door de war geraakte kluwen wol en garen. De drang om één van de uiteinden hiervan te onttrekken is groot. Niet alleen om te zien wat er met de andere draden gebeurt, maar ook om de complexiteit van chaos te begrijpen en te ontleden. Deze omschrijving voor de samenwerking tussen de Portugese violist Ernesto Rodrigues (eigenaar van het Creative Sources label) en de Duitse trompettist Alex Dörner is misschien niet eens zo gek.

Nie (al in 2008 opgenomen overigens) is inderdaad een album die de volledige aandacht opeist wil je de wirwar van structuren, voor zover ze bestaan, ontrafelen. De drie nummers zijn zeer minimalistisch en iedere muzikant lijkt zijn eigen ding te doen zonder de anderen in de weg te zitten. Toch ontstaat er een symbiose, zij het een moeilijk tastbare. Het is alsof de drie elk in een hoekje staan; soms angstig introvert, maar in momenten ook met de wil om boven de ander uit te stijgen. Nie is dus vriendelijk en agressief tegelijkertijd. Het is lastig er grip op te krijgen als luisteraar, zoals gezegd. Alleen een diepe concentratie openbaart wellicht de pracht van deze in de knoop geraakte improvisatiemuziek.

AS:IS is een album dat wat rijker van klank is. Dat mag vooral op het conto van de in Zuid-Korea geboren Bonnie Jones komen, die met glitchy en ruisende elektronica regelmatig voor een achtergrond zorgt waarop de onvoorspelbare stoten van Abdelnour en het totaal onherkenbare spel van Andrea Neumann op de piano paraderen. Niet overvloedig, want stiltes en minimalisme zijn de drie dames niet vreemd. AS:IS, zoals ze eigenlijk het trio ook noemen, is daarom minstens zo’n uitdaging als Nie.

Met de Berlijnse pianiste Magda Mayas werkte Christine Abdelnour al eerder samen, op Teeming uit 2010. Het op Unsounds (het label van The Ex-gitarist Andy Moor) verschenen Myriad is de helft korter, wat de intensiteit alleen maar ten goede komt. Live opgenomen bespelen de twee op dit album hun instrumenten zoals je niet zou verwachten. Mayas gebruikt namelijk ook de binnenkant van de vleugel, de hamers en de snaren met de hand beroerend, resulterend in aparte echoënde klanken. In combinatie met een bijzonder gebruik van de ademhaling tijdens het blazen in een blaasinstrument, levert dit een kronkelig en speels gevecht op tussen drones uit de piano en drones uit de sax.

Als ik een voorkeur mocht uitspreken voor één van deze drie albums waarop Christine Abdelnour zich laat horen, dan is het de laatstgenoemde Myriad. De reden daarvoor is misschien wel – en dan wil ik wederom weer even terugpakken op het artikel in The Wire – dat improvisatie vaak makkelijker is in een tweetal dan in een drietal. Ik kijk dan ook erg uit naar de eerste release met haar op het podium succesvolle compagnon en geweldige gitarist Ryan Kernoa. Eén ding is zeker: het laatste van Christine Abdelnour hebben we nog niet gehoord.

Diamond Terrifier – Kill The Self That Wants To Kill Yourself

Diamond Terrifier is het soloproject van saxofonist Sam Hillmer, bekend door zijn werk bij Zs. Diamond Terrifier is ook de Engelse vertaling van de meedogenloze boeddhistische god Vajrabhairava, uitgerust met 9 gezichten, 34 handen en 16 benen. Het is een treffend alias voor de muziek van de uit noisescene van New York afkomstige Hillmer. Op zijn debuutalbum Kill The Self That Wants To Kill Yourself is hij namelijk als een ongeleid projectiel die de sax vervormd tot onheilspellende soundscapes, ondersteund door al even kriebelige elektronica.

Het cheesy synthesizerintro zet je nog op het verkeerde been, maar langzaam sijpelt de priemende sax door in het geluid van het openings- en tevens titelnummer. Daar nog redelijk als zodanig herkenbaar; verderop is de omschrijving drones meer van toepassing. Ambient noise ontsproten aan een ongebruikelijke bron. Er zijn echter ook nummers met een meer wilde en speelse inslag, waarbij de sax hortend en stotend – alsof hij constant stikt in zijn eigen spel – vreemde sprongen maakt.

Nog vreemder is Transference Trance met een luitachtige gitaarloop als basis en tegen het einde opzwepend handgeklap. Het maakt van deze track zonder meer de meest energieke, al zal het gepiep van het blaasinstrument menigeen tot waanzin drijven, nog voordat de toon overgaat in een zwaar gebrom. Adamantine geeft het album ook zo’n bizarre wending: venijnige elektronische beats lopen als een rode draad door het geïmproviseerde gekraak en gekrijs, waarin juist weer geen enkele lijn te herkennen is.

Hillmer lijkt constant in een gevecht gewikkeld tussen structuur en chaos. Wanneer het stof is opgetrokken, is er nog steeds geen winnaar aan te wijzen, want naast de overduidelijke tegenstellingen is er ook sprake van symmetrie. Het achtste en laatste nummer Kill The Self That Wants To Kill Yourself (reprise) sluit de plaat namelijk af zoals deze begonnen is: met orkestrale synths die rechtstreeks uit de jaren tachtig lijken te zijn gesampled. Het laat de luisteraar in complete verwarring en verbazing achter. Bovendien krijgt ze een in iets meer dan een half uur een lesje in effectiviteit. Zin in een uitdaging? Kill The Self That Wants To Kill Yourself is uitgebracht bij Northern Spy.