Maand: februari 2009

De achterbuurt van het leven

Regelmatig struin ik door de Middelburgse wijk Dauwendaele. Niet alleen omdat de buitenlucht in de pauze van mijn nabij gelegen werk essentieel is voor de doorbloeding van mijn hersenen, maar ook omdat je als bewoner van een andere wijk in Middelburg jezelf weer even gelukkig prijst. Volgens de gemeente, die wanhopig probeert de wijk in een “gekleurd” daglicht te stellen, is Dauwendaele een wijk met veel voorzieningen. Het winkelcentrum heeft verrassende boodschapfaciliteiten, er zijn scholen, sportvoorzieningen en zelfs seniorencomplexen voor mensen die écht niemand meer hebben. Enkele waterpartijen fleuren de boel verder op. Er zijn zowel koop- als huurwoningen, dus voor elk wat wils. Loopt u met mij mee?

Dauwendaele en andere zuidelijke wijken van de voor de rest redelijk toonbare stad Middelburg worden gescheiden door het kanaal door Walcheren. De stroom immigranten vanuit deze wijken, die maar al te graag naar de andere kant van het kanaal willen komen, wordt regelmatig opgehouden door de Schroebrug en Stationsbrug. Volgens de statistieken van de gemeente gaat de Schroebrug vaker open dan de Stationsbrug, en dat is logisch; de doorgaande weg ligt immers op deze route. Aan de andere kant kan een openstaande Stationsbrug de locals er toe bewegen alsnog zwart te rijden naar Vlissingen, of zichzelf meteen voor de trein te werpen. Over de stationsrestauratie schreef ik al eerder, laten we nu eens het tunneltje onder het spoor door nemen. Zoals elk tunneltje bij een kleinschalig station is het er vochtig van pis en graffiti-verwijderchemicaliën, met bijbehorende geuren. Het licht aan het einde van de tunnel moet de bezoeker een gevoel van hoop geven, maar u raad het vast al, schijn bedriegt.

Rechtdoor lopend komen we uit op het Parelplein, waar we een soort replica van de replica van de Graanbeurs op het wel welgestelde Damplein terugvinden. Deze broedplaats van onveilige jeugdsex, alcoholdrinkende peuters en bejaarden die niets meer te verliezen hebben heeft echter niets van doen met eerlijke handel, of het moet in iets bruins zijn. Vanachter de gelige gordijntjes staren de re-integrerenden je na. Hier en daar wordt openlijk aan gestolen scooters gesleuteld en in de zomer klinkt opzwepende gabberhouse vanaf de balkonnetjes van de drie verdiepingen gestapelde appartementen. Een sarcastische dwaas bij de gemeente, vandaag de dag werkzaam in het archief drie etages onder de begane grond, heeft deze buurt gekscherend de Edelstenenbuurt genoemd. Van enige vorm van rijkdom is echter geen sprake. Sommige woningen zien er dichtgetimmerd nog beter uit. Omdat het te gevaarlijk is om hier lang te blijven staan, lopen we door straten met illustere namen als Saffier en Topaas met een boog om de hokjes heen, die aan Tropa de Elite, een film van José Padilha, doen denken.

Verdomd, als je daar niet de beloofde waterpartij had. Volgestort met vuilnis, dat wel. Tussen de lege blikken Hollandia Bier en opengespatte vuilniszakken horen we licht gepiep van nestje pasgeboren eendjes, die het uitzichtloze leven in deze wijk nog niet hebben opgegeven. Er blijken dan toch nog vogels te leven in Dauwendaele, ondanks dat deze buurt niet is opgenomen in de 40 wijken van Ella Vogelaar (die naar het schijnt na haar aftreden hier haar toevlucht heeft gezocht – tenslotte is de misvormde Ella in Zeeland opgegroeid). De gedachten aan de eendjes eindigt, gelijk met het gepiep, even verderop waar kerkgebouw De Hoeksteen drie dagen per week is ingericht als stiltecentrum. Zachtjes er voorbij sluipen is geboden, om niet te worden aangesproken door oude-aardecreationisten.

Verderop is het gedaan met de stilte, als het architectonische monster genaamd Winkelcentrum Dauwendaele opdoemt. Het winkelcentrum heeft een snackbar, videotheek en een Chinees. Kortom, alles was de gemiddelde Dauwendaeler nodig heeft voor een avondje ontspanning na een lange dag op de bank zitten. Je zou haast vergeten dat er ook een supermarkt is gevestigd: de Em-Té, qua naam en personeel niet te verwarren met LétÉ, dé sociale werkplaats van Walcheren. De halve liter blikken van Hollandia Bier zijn overigens het best verkochte product in deze winkel. Zoals u aan de foto kunt zien raakte ik enigszins in paniek toen ik de uitgang niet meer kon vinden. In dat moment van vertwijfeling dacht ik troost te vinden bij het wijk ondersteuningspunt (ook wel “ontmoetingscentrum”), eveneens gevestigd in het winkelcentrum, maar de ramen zijn afgeplakt met kranten uit 2004 en een politielint versperd de ingang. Ontmoeten doen de wijkbewoners blijkbaar toch, in een vergadering die onder intimi de wijktafel wordt genoemd. Het verslag van 23 oktober spreekt boekdelen. De een vraagt zich af “waarom de prospectus over het hondenpoepbeleid niet huis aan huis wordt verspreid”, een andere bewoner stelt de intelligente vraag “hoe je drugsverslaafden in de leeftijd van 14-15 jaar aantrekt” (en ik citeer).

Na een nachtmerrie van drie uur en twee sixpacks Hollandia bier wordt dan toch één van de drie uitgangen van het winkelcentrum gevonden. Als we opgelucht door de Buitenruststraat weer richting centrum wandelen, komen we langs het complex waarnaar de straat is vernoemd. De geur van sporadisch verschoonde luiers van bejaarden komt je tegemoet. Het “gezellig en stijlvol ingerichte” Grand Café van het verpleegcentrum is vrij toegankelijk, en we schuiven even aan voor een litertje Ketel 1 met opa Boersma. Boersma is aan het einde van zijn bestaan, maar hij wordt angstvallig in leven gehouden door de verpleegsters. Een prettige gedachte. Buitenrust is trouwens één van de meest gebruikte namen voor seniorencomplexen, wist u dat?  Dat de bewoners de rust pas binnen een kist en onder de grond vinden, maakt voor de medewerkers hier helemaal niets uit.

De website van de gemeente Middelburg liegt niet. In de achterbuurt van het leven kun je geboren worden, een uitkering ontvangen, boodschappen doen en het leven verlengen in een verpleegcentrum. Alle voorzieningen binnen handbereik. En dat is toch verdomd handig.

Bill Baird – Songs The Sound Of Myself, As Written By Others

Ik was toch wel een beetje teleurgesteld. Het beloofde “prachtige boek volledig gemaakt van gerecycled materiaal (waaronder bananenblad) en bijeen gebonden met hennepdraad” bleek een dun vodje met onregelmatig afgesneden papier, rommelig als een werkstuk die je op de basisschool maakte. De “excellent” zwart-wit foto’s zijn vooral zwart-wit omdat ze onder een kopieerapparaat hebben gelegen, wat ook nog eens de op een ouderwetse typemachine getikte teksten vrijwel onleesbaar maakt. De CDR zelf, verpakt in een soort beschilderd en met nietjes vastgezet toiletpapier, is beplakt met stukjes pleister, waarop dan nog wel met een vilstift enige identificatie is geschreven. Aan de andere kant hou ik ook wel weer van dit soort DIY-gedrag. En het gaat uiteindelijk allemaal om de muziek toch?

Nou ja, DIY. Bill Baird, een selfmade muzikant, schilder, dichter en kunstenaar uit Austin, Texas, heeft op dit album zich vooral laten inspireren door anderen. De titel geeft het al aan, hij heeft dertien nummers gecoverd van soms alledaagse invloedrijke musici, soms onvindbare artiesten uit zijn eigen omgeving. De grote lijn wordt gevormd door folk en singer-songwriter materiaal uit de stoffige staten van Amerika. Treurige zang, zwijmelend over een vergane cowboycultuur en enkel begeleid door gepingel op de akoestische gitaar. Dat hebben we allemaal eerder gehoord. Daarom was ik aangenaam verrast dat ik van de liedjes op dit album bijna geen enkel origineel voor de geest wist te halen. Zonder de originelen kun je covers niet beoordelen, dus een dubbele ontdekking.

Bill Baird begint met The Dirt van local Mark Ashworth. De oorspronkelijke versie vond ik eigenlijk alleen in een wazig filmpje op YouTube. Daaruit maak ik op dat hij niet veel aan het nummer heeft gesleuteld. Bill zorgt voor een ietwat rijker geluid met elektronische strijkers, maar benaderd de zachte en allerminst zware stem van Ashworth tot op korte afstand. Robert Wyatt, de oude draak, ontbreekt ook niet. Het dromerige en op een typisch Engelse manier “romantische” Sea Song krijgt ook wat meer body met een bariton saxofoon maar behoudt de piano. Zonder rekening te houden met Wyatt’s carrière, spreekt de latere versie mij meer aan. Dat van het onbekende Sparrow House de trombone wordt vervangen door een fluit vind ik minder geslaagd. Ik heb wel meteen de Falls EP besteld, want het origineel, dat smaakt naar meer.

Hoogtepunt van de CDR is wel Shady Grove. Gevoelig gepluk aan de snaren, een pakkend refrein en hartverwarmend, dichterlijk stuk tekst laten dit nummer een tijd lang in je hoofd hangen. Het is dan ook al een langere periode een hit. Het is namelijk gebaseerd op het traditionele Matty Groves, toegeschreven aan de Amerikaan Francis Child uit de 19e eeuw, maar dat zelfs teruggaat naar de 17e eeuw. De versie van Doc Watson uit 1966 krijgt hier een behandeling die je het origineel niet meer terug laat herkennen. Diezelfde versie van Doc Watson doet mij overigens ook beseffen dat ik nog veel goede muziek te ontdekken heb uit die tijd, want die is minstens zo fantastisch.

Het nummer van Sam Sanford genaamd The Ballad Of Sammy Mudd en uitgebracht op cassette, is de enige waarvan ik de eerder verzonnen uitgave niet kon traceren. Niet gek, want Bill Baird schrijft in de bijgesloten notities dat er maar een paar exemplaren bestaan. Zweverige folk, met echoënd gezang. De volgende track is van Townes Van Zandt, die vooral klinkt als Johnny Cash; in de cover vertelt Bill Baird het verhaal I’ll Be Here In The Morning met de stem van Cash maar dan met een ballenklem om. Goed gevonden, maar niet helemaal geslaagd. Hoopvol zet ik Rake & Rambling Boy op, eigenlijk van Joan Baez uit 1960, echter hier vormt de versie van de Carter Family de basis. Bill Baird weet het nummer op ingenieuze wijze te verkrachten met een solo op de harmonica met noisy distortion. Desondanks blijft het een onderhoudend stukje muziek.

Baird houdt van echo’s en effecten, zo blijkt uit de remake van The Flying Burrito BrothersHot Burrito #2. Het oorspronkelijke nummer klinkt als afgrijselijk gedateerde country rock, daarentegen weet Baird er een tijdloos en rustiek folk nummer van te maken. Expecting To Fly van Buffalo Springfield is natuurlijk een prachtig nummer, alleen te overtreffen door de versie van Neil Young. Dat is natuurlijk nogal gewaagd om op je coveralbum te zetten, en eerlijk gezegd weet de blonde kunstenaar ook hier niet te overtuigen. Maar dat is misschien ook wel wat veel gevraagd. Bill doet zijn eigen freaky folk ding en dat is ook bewonderenswaardig. Ook de jazzy country van Patsy Cline krijgt een onalledaagse behandeling van het nummer Walking After Midnight.

In de afsluiting van deze CDR wordt naar een gevoelig soort minimalisme gezocht. Het nummer van de excentrieke Bill Fay Be Not So Fearful is voor wie weleens een concert van Wilco heeft bezocht (of de DVD heeft gezien), niet onbekend. Dat ligt anders bij een live radioversie van Bill Baird’s eigen nummer, Diamond Deserts. Een E-bow wordt door een zogenaamde lag time accumulator gehaald, een instrument dat de geluiden eindeloos regenereert. Het nummer loopt naadloos over in This Land Is Your Land (1965) van Woody Guthrie. Door het doorlopende geluid van het vorige nummer krijgt de simpele, patriottische klassieker ook nog enige psychedelische effecten. Overigens zijn de teksten intact gehouden, hoewel die bij het origineel ooit werden aangepast bij de start van de Koude Oorlog omdat deze te sociaalkritisch zouden zijn.

Als ik alles alleen maar voor de muziek zou aanschaffen, kocht ik wellicht louter mp3’s. De bijzondere verpakking en het feit dat er slechts 100 handgemaakte exemplaren zijn geeft toch een meerwaarde aan de toch al speciale muziek. Songs The Sound Of Myself, As Written By Others overtuigt misschien niet elk nummer, maar ik wist dankzij dit album een aantal klassiekers te (her)ontdekken die als liefhebber niet in je collectie mogen ontbreken. En dat is ook wat waard.

Squarepusher – Numbers Lucent

Hoppa! De zondagkater wordt in één vlaag van levensvreugde weggeblazen door dit laatste souvenirtje van Tom Jenkinson. In navolging van de vorig jaar uitgebrachte Just A Souvenir, brengt Squarepusher een exquisite nageboorte in de vorm van de EP Numbers Lucent. Was Just A Souvenir een tochtje in de Fata Morgana van de Efteling, dan is Numbers Lucent de draaikolk die je nietsvermoedend tegenkomt in de wildwaterbaan van de Piranha.

Breakcore, het buitenechtelijke kindje van rave en drum ’n bass, je moet er van houden. De hersenkwabben worden gehusseld in de schedel, je voeten raken in de knoop wanneer je erop probeert te dansen, de maag keert zich om van de harde bassen. Deze 25 minuten durende wekker van Squarepusher borduurt verder op de ingeslagen weg van het hoogstaande volledige album: veel funky en jazzy ritmes, gestuurd met de sublieme beheersing van Tom op de bass. Just A Souvenir heeft echt een vredig jazzgevoel, voor zover dat kan bij stuiterende IDM / breakcore. In dat laatste is Numbers Lucent echt anders. Dit keer wordt terug gegrepen naar een karakteristiek jaren 90 ravegeluid met harde agressieve beats.

De opener Zounds Perspex strooit gretig met Hammondorgeltjes, heerlijk pakkende acid melodietjes en op en neer deinende jungle beats. Het tweede nummer Paradise Garage heeft ook weer orgels als basis, maar wordt hier aangevuld door een enorm funky baslijn en dito breakbeats, evenals spacy deuntjes. Een schot in de roos. De opvolger Heliacal Torch doet de temperatuur, zoals de naam al impliceert, stijgen met meer bruutheid. De melodie is hier echter vrij zwak, wat het nummer geen echte smoel geeft. Star Time 1 is onmiskenbaar een verwijzing naar de openingstrack op Just A Souvenir, daar Star Time 2 geheten. De funk (met hoofdletter F) keert terug en de melodie is lieflijk en zacht. Natuurlijk blijven de als een stroboscoop flikkerende beats je hersencellen teisteren. Op de laatste twee nummers trekt Jenkinson alle registers open wat betreft nu-skool rave. Sommige mensen omschrijven The Klaxons als new rave. Dat die dansende kinderpunk niets met rave te maken heeft, en Squarepusher wel, dat mogen hopelijk duidelijk zijn. Zo niet, dan laat de vijfde track Arterial Fantasy, die de speakers doet bewegen van de snoeiharde basdrums, je voor even in de waan van de jaren 90. Fel, driftig en toch melodieus. De afsluiter met de geweldige titel Illegal Dustbin laat de decibelmeters verder doorslaan naar rood. Een mash-up van gabber, metal en drum ’n bass holt je oorschelpen van voor tot achter uit.

Tom Jenkinson bewijst maar weer eens wat een begenadigd producer hij is. Zijn kunsten op de bassgitaar zijn ongekend voor een artiest in de elektronische muziek. Numbers Lucent overstijgt zijn grote broer misschien niet qua muzikaliteit, maar wel qua belevenis. Wat een energie!