Misantropie

Eten op strand

Van de meeste strandpaviljoens moet je op culinair gebied niet al te veel verwachten. Dat geeft ook doorgaans niet. Een hamburger, een pot bier en uitzicht op zee en de ondergaande zon kunnen soms een behaaglijk genoegen geven, waarmee het gebrek aan kwaliteit en de aanwezigheid van stompzinnige toeristen en dagjesmensen wordt verbloemd. Toch kan je niet alles deguiseren. Eén bepaald strandpaviljoen, nabij Dishoek, Zeeland, doet daar ook geen enkele moeite voor en maakt het wel heel erg bont. Een verslag.

Zoekend naar een plekje op het rommelige terras stuit ik op een politielint, waarmee de helft van de beschikbare ruimte is afgezet. Heel even flitsen de beelden uit Hoek van Holland, nog maar pas geleden, door mijn hoofd. Ik bedenk me dat we hier niet ver van Vlissingen zitten en houd daarom alles voor mogelijk op het gebied van criminaliteit. De aanwezige gasten worden in elk geval gedwongen om gezellig met z’n allen op een kluitje te zitten, zodat ik drie keer over een vieze bouvier struikel alvorens bij het laatste vrije tafeltje te geraken. Maar ik zit. De frisse, zilte buitenlucht met een idyllisch panorama van zand, golven, zon en voorbijvarende schepen stemt mij tevreden.

Vlotter dan verwacht komt iemand de drankbestelling opnemen. De nauwelijks verstaanbare melkmuil krijgt daarom vooralsnog het voordeel van de twijfel. Bevallige dame nummer twee komt een stuk minder goed uit de verf. Angstvallig probeert ze met een te brede bril de aandacht af te leiden van haar puskraters, maar als ik haar met open mond aanstaar smijt ze snel de kaart op de plastic tafel. Zenuwachtig maar hard pratend komt ze even later vragen wat er gegeten gaat worden. Dat, tezamen met het feit dat ik nog niets te drinken heb na een dorstopwekkende fietstocht hier naar toe, doet een gevoel aanzwellen dat ik zo snel mogelijk weg wil van de locatie. Het besluit om de sliptongetjes te nemen ontvalt me daarom eerder dan gewenst.

Ondertussen begint mijn keel ernstige uitdrogingsverschijnselen te vertonen. Met de moed der wanhoop sleep ik met mijn tong het weinige speeksel over het schuurpapier wat het begin van mijn slokdarm moet zijn. Demonstratief kijk ik af en toe achterom, afwachtend en semigeïrriteerd door het uitblijven van een vochtige versnapering. Een half uur na aankomst duikt de puistenkop wederom op met borden aan tafel. “De sliptongetjes waren voor…?”. “Nee, dat kan niet voor mij zijn, ik heb nog niet eens wat te drinken!” Haar collega hijgt plots in m’n nek, met een lucht die bij niet-tandenpoetsende pubers hoort: “u had een doodgeslagen biertje?”. Dat doodgeslagen heb ik er overigens zelf bij verzonnen; gedachten aan iemand doodslaan kwamen op dat moment sterk naar voren.

Ik wist me te beheersen. Iemand doodslaan zou mij niet helpen om mét eten deze plek snel te verlaten. Ik liet de hulpeloze bediening dus mijn biertje en een bord met vis op de plakkerige tafel zetten. Mijn tafelgenoten deelden de verbazing, en de kalmte. Het is best knap te noemen om zes magnetrons en drie frituurpannen tegelijk te laten klaarkomen.

Voor zover er nog vers vlees aan het tweetal wezens uit de zee zat, was dit volledig volgezogen met oud frituurvet. Het moment dat ik een slecht afgewassen vork in het beestje zette, spoot een roestige substantie net naast mijn oog. Er werd saus bij geserveerd dat – ja laten we eens met clichés strooien – wel van een zilvermeeuw kon zijn. De slappe frieten waren in hetzelfde vet gebakken als de vis, naar smaak te oordelen. Onderin de schaal zaten trouwens nog restjes bitterbal, die allicht beter hadden gesmaakt. Toch dacht dit etablissement nog water bij de wijn te doen om bij de gerechten een salade te serveren. Ik kan me nog goed een aflevering herinneren van League Of Gentlemen waarin een enorme puist op de rug van “dole scum” Mickey wordt uitgeknepen en als mosterd op een broodje hamburger wordt gepresenteerd. Nachtmerrie wordt werkelijkheid; de serveerster met de brede bril loopt opeens met een pleister op haar gezicht.

De uitspraak “ik heb dan in ieder geval íets gegeten”, valt in duigen als blijkt dat het verorberde je eigen darmkanaal ziet als de snelste glijbaan ter wereld. Aan de andere kant is dat ook weer een voordeel, in je achterhoofd de bedenking dat een lang verblijf in de spijsvertering ongetwijfeld rare bijverschijnselen zou gaan opleveren.

Na nog een half uur met lege borden voor onze neus waag ik een poging tot verhaal te halen aan de bar. Ik zie al snel in dat dit een nutteloze missie is. Een barmedewerker tapt het laatste restje uit een leeg vat in een lekke emmer. Schuifelende subsidie pubers drentelen door de keuken. Ergens tussen de bar en keuken ligt een enorme berg vuilniszakken te ruiken. De puist vraagt welke tafel ik heb gezeten. Zucht. Die molotovcocktail komt volgend seizoen wel. Op weg naar buiten zie ik nog een kleuter stuiterballetje spelen met scampi’s, die ik ergens eerder heb gezien.

Op vakantie

Na alle roemloze, langdurige en nietswaardige werkdagen is een mens soms toe aan vakantie. Aan een plek waarin hij niet geconfronteerd wordt met dagelijkse beslommering van het verafschuwde insect dat de naam medemens draagt. Een plek waar het belangrijkste voor heel even weer voorop kan staan: poepen, zuipen, eten, relaxen, slapen, niet per se in die volgorde. Eigenlijk maakt het niet eens uit op welke godverdomse plaats je vertoeft. Belangrijk is eigenlijk alleen dat er geen enkel element aanwezig is dat je aan het alledaagse leven zou kunnen herinneren.

Het begint al op het vliegveld. Zich in een drom bewegende massa stompzinnige Nederlanders die met een goede smoes 85 kilo aan bagage aan boord proberen te krijgen, storten zich bij opening massaal op de incheckbalie. Met rood aangelopen hoofd beweren twee zeventig jaar oude pubers dat ze de zware spullen in de handbagage hebben gestopt. Handbagage dat overigens dezelfde ruimte inneemt als een klein nijlpaard. Met gepaste trots wordt er door mij slechts één tas van twaalf kilo gepresenteerd. En meteen doorverwezen naar de slecht bezette balie voor “afwijkende afmetingen”. Als je niet in het bezit bent van een overdreven Samsonite tel je hier niet mee.

In de wachtruimte kan je helemaal je lol op. Het is midden in de nacht, maar iedere aanwezige staat als een speedverslaafde met grote ogen op zijn Omega horloge te tikken, ook al duurt het volgens planning nog een uur voordat het vliegtuig moet vertrekken. Vooral belachelijk geklede Gaastra dertigers bevolken deze ruimte. Normaal gesproken zouden ze op deze tijd van de dag chagrijnig uit hun bed kruipen omdat hun ongewenste maar oh zo hippe kudtkind loopt te krijsen daar het aan de inmiddels beige uitgeslagen spenen van mama wil lebberen. Nu mag het dat bij oma proberen. Bejaarden zijn er overigens ook. Ze kijken uit hun ogen alsof ze bang zijn dat Magere Hein eerder is dan de piloot. Met een uitgedroogde rijstekoek tussen hun artificiële gebit wachten ze gespannen de uitslag van deze race af. Het liefst zou je ze een handje helpen. Met een stoomwals.

Ook na de landing laat het Nederlandse volk zich weer van zijn beste VOC-kant zien. Men stort zich op de te krappe bagageband als een nest vale gieren op een pas gestorven kadaver, gehaast om ook dit eiland te koloniseren. Ondanks dat er ook hier een rookverbod in openbare gelegenheden geldt, vindt iedereen het opeens normaal een half pakje zware Van Nelle in een vloeitje te proppen en met de bruine slierten tussen de tanden demonstratief te staan paffen. Nog even en okselhaar mag ook weer.

Eenmaal neergestreken in of rondom het verblijf, blijkt al snel het voordeel van een vakantie: geen enkele pekeltrut of drolletikker zal je na deze vakantie ooit weer tegenkomen. Dat is natuurlijk anders wanneer men als een stelletje belegen zwakzinnigen ieder jaar naar dezelfde camping trekt. Wetende dat er nimmer een terugkeer gaat plaatsvinden, kan je hier zonder schaamte onbeschoft doen naar de plaatselijke eilandbewoners, geen fooi geven, het plafond van de wc onder de stront smeren, promiscuïteit, ja, voor mij part de vrouw van de restauranteigenaar lopen beffen terwijl het hoofdgerecht wordt bereid. Al die mensen verdwijnen met geluk al na een paar uur uit je leven; geen omkijken meer naar. Ziedaar, de reden waarom de gemiddelde mens op vakantie de Neanderthaler voelt boven komen en zich zonder een greintje zelfrespect mateloos misdraagt.

Als je dacht dat de vrouw van de restauranteigenaar vreemd rook, dan is er nog wel wat te vertellen over het voedsel op het eiland. In Nederland maken ze er reclame voor onder de naam Bonzo; hier leggen ze er wat met vet volgezogen aardappelstaafjes en dorre blaadjes uit het plaatselijke plantsoen naast en verkopen het voor dertien euri. “De olijfolie is uit eigen tuin en ook uitstekend geschikt als glijmiddel”, spreekt de ober in vloeiend Hollands. Als teken voor de klandizie krijg je ongevraagd een gelei waarvan de afkomst dubieus lijkt, alsmede een lauwwarme ouzo. Bedelactie voor een vrijgevige fooi. Als de labiele eigenaar met een bos peterselie achter z’n oor zijn buit komt ophalen, wil hij nog wel even dat je z’n olijven c.q. rozijnen c.q. konijnenkeutels proeft. Leuk, die buitenlandse “cultuur”.

Alcoholisten wanen zich hier heel even in het paradijs (alleen halve liters verkrijgbaar voor een spotprijs, en geschonken in bevroren glazen); ’s avonds wordt het een marteling. Bij elke bestelling in een simpele kroeg wordt er een enorm bord hapjes voorgeschoteld, waarmee de ellende op het eiland vergeten nog een hele opgave wordt. Je vraagt je af waarom er zoveel restaurants op deze plek kunnen bestaan wanneer je bij elke drankbestelling zoveel te vreten krijgt. Lopend naar de slaapplaats begrijp ik pas waarom; de mongoloïde onderlaag van de Nederlandse samenleving zit weer in groten getale met lange tanden op een blokje feta te knagen met een glaasje water ernaast.

Op vakantie willen alle witte lijken ook zo graag naar strand, zwemmen. Alsof dat thuis niet kan. Een idyllisch strand, doorzichtige zee en tropische vissen heeft allicht meer allure dan een bruine Noordzee, maar uiteindelijk piest en kakt er iedereen er toch weer in. Dan kan je beter troebel water hebben, me dunkt. Insmeren tot je eruit ziet als een kokmeeuw, ook dat is geen hobby van me. Na een half uur naar een tor gestaard te hebben heb ik het strand wel weer gezien. Een mens heeft verdomd weinig nodig om zich kapot te vervelen.

Tijdens een boottochtje worden er exotische dieren beloofd: dolfijnen. In de lobby van het hotel hing al een foto van Orka’s, dus dat belooft wat. Overigens komen die in de Middellandse Zee zelden tot nooit voor, maar goed. De enige exotische beesten die ik op dit boottochtje mocht aanschouwen, was een kudde zeekoeien in de vorm van een vijftal Zweedse dames op leeftijd (doch zeer vochtig), gillend bij ieder Scandinavisch woordje dat de dronken kapitein langs zijn rotte gebit wist te persen. Mag ik van boord, a.u.b.?

In het hotel zoek je tevergeefs naar De Wereld Draait Door op tv, en neem je ’s ochtends een bruine boterham met kaas bij het ontbijt. Niemand kan het ontkennen, op vakantie ontstaat onherroepelijk een drang naar thuis. Het ritme van de dag, met bezigheden als poepen, zuipen, eten, relaxen, slapen, niet per se in die volgorde. Weten waar je aan toe bent. Geen Bonzo. Geen bejaarden (tenzij collecte). Geen landgenoten, wel veel Marokkanen. Vakantie is eigenlijk beseffen hoe fijn het thuis is. Ik ben blij dat ik weer thuis ben.

De achterbuurt van het leven

Regelmatig struin ik door de Middelburgse wijk Dauwendaele. Niet alleen omdat de buitenlucht in de pauze van mijn nabij gelegen werk essentieel is voor de doorbloeding van mijn hersenen, maar ook omdat je als bewoner van een andere wijk in Middelburg jezelf weer even gelukkig prijst. Volgens de gemeente, die wanhopig probeert de wijk in een “gekleurd” daglicht te stellen, is Dauwendaele een wijk met veel voorzieningen. Het winkelcentrum heeft verrassende boodschapfaciliteiten, er zijn scholen, sportvoorzieningen en zelfs seniorencomplexen voor mensen die écht niemand meer hebben. Enkele waterpartijen fleuren de boel verder op. Er zijn zowel koop- als huurwoningen, dus voor elk wat wils. Loopt u met mij mee?

Dauwendaele en andere zuidelijke wijken van de voor de rest redelijk toonbare stad Middelburg worden gescheiden door het kanaal door Walcheren. De stroom immigranten vanuit deze wijken, die maar al te graag naar de andere kant van het kanaal willen komen, wordt regelmatig opgehouden door de Schroebrug en Stationsbrug. Volgens de statistieken van de gemeente gaat de Schroebrug vaker open dan de Stationsbrug, en dat is logisch; de doorgaande weg ligt immers op deze route. Aan de andere kant kan een openstaande Stationsbrug de locals er toe bewegen alsnog zwart te rijden naar Vlissingen, of zichzelf meteen voor de trein te werpen. Over de stationsrestauratie schreef ik al eerder, laten we nu eens het tunneltje onder het spoor door nemen. Zoals elk tunneltje bij een kleinschalig station is het er vochtig van pis en graffiti-verwijderchemicaliën, met bijbehorende geuren. Het licht aan het einde van de tunnel moet de bezoeker een gevoel van hoop geven, maar u raad het vast al, schijn bedriegt.

Rechtdoor lopend komen we uit op het Parelplein, waar we een soort replica van de replica van de Graanbeurs op het wel welgestelde Damplein terugvinden. Deze broedplaats van onveilige jeugdsex, alcoholdrinkende peuters en bejaarden die niets meer te verliezen hebben heeft echter niets van doen met eerlijke handel, of het moet in iets bruins zijn. Vanachter de gelige gordijntjes staren de re-integrerenden je na. Hier en daar wordt openlijk aan gestolen scooters gesleuteld en in de zomer klinkt opzwepende gabberhouse vanaf de balkonnetjes van de drie verdiepingen gestapelde appartementen. Een sarcastische dwaas bij de gemeente, vandaag de dag werkzaam in het archief drie etages onder de begane grond, heeft deze buurt gekscherend de Edelstenenbuurt genoemd. Van enige vorm van rijkdom is echter geen sprake. Sommige woningen zien er dichtgetimmerd nog beter uit. Omdat het te gevaarlijk is om hier lang te blijven staan, lopen we door straten met illustere namen als Saffier en Topaas met een boog om de hokjes heen, die aan Tropa de Elite, een film van José Padilha, doen denken.

Verdomd, als je daar niet de beloofde waterpartij had. Volgestort met vuilnis, dat wel. Tussen de lege blikken Hollandia Bier en opengespatte vuilniszakken horen we licht gepiep van nestje pasgeboren eendjes, die het uitzichtloze leven in deze wijk nog niet hebben opgegeven. Er blijken dan toch nog vogels te leven in Dauwendaele, ondanks dat deze buurt niet is opgenomen in de 40 wijken van Ella Vogelaar (die naar het schijnt na haar aftreden hier haar toevlucht heeft gezocht – tenslotte is de misvormde Ella in Zeeland opgegroeid). De gedachten aan de eendjes eindigt, gelijk met het gepiep, even verderop waar kerkgebouw De Hoeksteen drie dagen per week is ingericht als stiltecentrum. Zachtjes er voorbij sluipen is geboden, om niet te worden aangesproken door oude-aardecreationisten.

Verderop is het gedaan met de stilte, als het architectonische monster genaamd Winkelcentrum Dauwendaele opdoemt. Het winkelcentrum heeft een snackbar, videotheek en een Chinees. Kortom, alles was de gemiddelde Dauwendaeler nodig heeft voor een avondje ontspanning na een lange dag op de bank zitten. Je zou haast vergeten dat er ook een supermarkt is gevestigd: de Em-Té, qua naam en personeel niet te verwarren met LétÉ, dé sociale werkplaats van Walcheren. De halve liter blikken van Hollandia Bier zijn overigens het best verkochte product in deze winkel. Zoals u aan de foto kunt zien raakte ik enigszins in paniek toen ik de uitgang niet meer kon vinden. In dat moment van vertwijfeling dacht ik troost te vinden bij het wijk ondersteuningspunt (ook wel “ontmoetingscentrum”), eveneens gevestigd in het winkelcentrum, maar de ramen zijn afgeplakt met kranten uit 2004 en een politielint versperd de ingang. Ontmoeten doen de wijkbewoners blijkbaar toch, in een vergadering die onder intimi de wijktafel wordt genoemd. Het verslag van 23 oktober spreekt boekdelen. De een vraagt zich af “waarom de prospectus over het hondenpoepbeleid niet huis aan huis wordt verspreid”, een andere bewoner stelt de intelligente vraag “hoe je drugsverslaafden in de leeftijd van 14-15 jaar aantrekt” (en ik citeer).

Na een nachtmerrie van drie uur en twee sixpacks Hollandia bier wordt dan toch één van de drie uitgangen van het winkelcentrum gevonden. Als we opgelucht door de Buitenruststraat weer richting centrum wandelen, komen we langs het complex waarnaar de straat is vernoemd. De geur van sporadisch verschoonde luiers van bejaarden komt je tegemoet. Het “gezellig en stijlvol ingerichte” Grand Café van het verpleegcentrum is vrij toegankelijk, en we schuiven even aan voor een litertje Ketel 1 met opa Boersma. Boersma is aan het einde van zijn bestaan, maar hij wordt angstvallig in leven gehouden door de verpleegsters. Een prettige gedachte. Buitenrust is trouwens één van de meest gebruikte namen voor seniorencomplexen, wist u dat?  Dat de bewoners de rust pas binnen een kist en onder de grond vinden, maakt voor de medewerkers hier helemaal niets uit.

De website van de gemeente Middelburg liegt niet. In de achterbuurt van het leven kun je geboren worden, een uitkering ontvangen, boodschappen doen en het leven verlengen in een verpleegcentrum. Alle voorzieningen binnen handbereik. En dat is toch verdomd handig.