Tag archieven: chansons

Reines d’Angleterre & Èlg

In de strijd om de wisselbeker voor het meest ongemakkelijke album van het jaar is er sprake van een heuse een nek-aan-nek race. De kanshebbers laten geen mogelijkheid onbenut om de luisteraar uit balans te brengen, angst aan te jagen en tot waanzin te drijven. Mrbungle analyseert met gevaar voor eigen leven de twee kandidaten. Welke plaat wordt als eerste afgezet?

Reines d’Angleterre is een bijzonder trio gevormd door de crème de la crème van de Franse avant-garde muziek. Ghédalia Tazartès moet geen onbekende meer zijn voor menig liefhebber. Hij wordt hier bijgestaan door twee “elektronische botanisten”, Èlg en Jo Tanz. Dit tweetal opereert zowel solo als ook onder de naam Opéra Mort, en Jo runt daarnaast het Tanzprocesz label. Globe Et Dynastie (op Bo’Weavil Recordings) is de eerste plaat opgenomen in een studio, en de opvolger van Les Comores dat vooral live opnames bevatte.

Op Globe Et Dynastie is het Tazartès die met zijn vreemde stemverschuivingen geesten oproept. Met een ijzingwekkende voordracht, dat zonder meer bij een Middeleeuws duivelsritueel zou passen, zet hij de lijnen uit voor een asynchrone achtergrond. Als een elektronische dierentuin gaan de andere twee tekeer op synthesizers, samplers en andere instrumenten die lawaai maken. Referenties als Throbbing Gristle en Pete Swanson moeten je een idee geven: industrial noise, donkere drones en hallucinerende effecten. Tazartès’ accordeon lijkt op de laatste track ook nog even langs te komen. Globe Et Dynastie is daarmee een sterk staaltje experimentele muziek, dat bizarre vocalen  (inclusief keelzang) combineert met moderne elektronica. Een mindfuck extraordinaire.

Èlg, in het echte leven Laurent Gérard, is misschien wel de meest geflipte van bovengenoemd drietal. Hij is bij mij vooral bekend vanwege zijn Tout Ploie lp op het KRAAK label, waarop hij zijn eigen Franse chansons combineert met avant-garde songwriting. Inmiddels heeft de Parisien al een behoorlijke discografie opgebouwd met voornamelijk weirde elektronica. Wie anders dan hijzelf zou Reines d’Angleterre voorbij kunnen gaan in absurditeit?

Mil Pluton is het nieuwste wapenfeit van Èlg. Dat hij zich bedient van mysterieuze knip-en-plak elektronica, ondersteund door bonkende EBM-beats en dynamische, improviserende composities is nog wel uit te leggen. Het zijn vooral de vocalen die van Mil Pluton één van de meest vreemde platen van het jaar maken. Dit gaat de Franse taal voorbij; freaky Esperanto-gemurmel, een octaaf of wat hoger dan je als prettig zou kunnen ervaren, is een constante stoorzender, terwijl de spontaan opspringende ritmes eigenlijk al genoeg voor verwarringen zorgen. Van chansons of überhaupt iets wat op een liedje lijkt, is weinig meer terug te vinden. Toch lijkt hij tijdens Pol Culte, aan het einde van kant A, een voorliefde voor popmuziek niet te kunnen onderdrukken.

Op kant B begint Four Acts Amazon met kippenvel opwekkende ambient drones, maar even verder zijn het wederom die ongelooflijk rare stemmetjes die de aandacht opeisen. Het nummer heeft in het midden een keiharde climax, doch eindigt in een soort exotische Musique Concrète. Hij krijgt tijdens deze vier acts overigens hulp van onder andere Bill Kouligas (PAN) en Jan Anderzen (Kemialliset Ystavat & Tomutonttu). Afsluiter Addio doet net als eerdere passages denken aan Throbbing Gristle en Coil: experimentele elektronische muziek zonder enig kader, met op de voorgrond oncomfortabele zang. Een half uurtje Mil Pluton en je ontwaakt alsof je een paar weken in een isoleercel hebt gezeten. De overigens prachtig verpakte plaat verschijnt in een oplage van driehonderd stuks gezamenlijk bij Alter en Hundebiss Records.

De verfransing van de muziek

De Franse taal. Dit zeer erbarmelijke romaanse jargon, deze ergste verminking van Latijnse woorden, deze taal die tegen haar oudere en veel edeler zuster, het Italiaans, met eerbied zou moeten opkijken, deze taal die de afschuwelijke nasale klanken en, on, un als exclusief eigendom heeft, evenals het hikachtige onuitsprekelijk weerzinwekkende accent op de laatste lettergreep, terwijl alle andere talen de zachte rustgevende lange voorlaatste lettergreep hebben; deze taal die geen metrum kent maar waarin alleen het rijm, en wel meestal op é of on, de vorm van de poëzie bepaalt – deze armzalige taal wordt als langue classique naast de Griekse en Latijnse geplaatst! Ik roep heel Europa op tot een algemeen boegeroep om deze meest schaamteloze van alle dwaasheden naar beneden te halen. De andere werelddelen hebben apen; Europa heeft Fransen. Dat weegt tegen elkaar op. [uit: De Kunst Van Het Beledigen van Arthur Schopenhauer]

Terwijl er 400 miljoen mensen op de aardkloot Spaans spreken, is Frans op de Nederlandse scholen nog gewoon een verplicht vak. Het Frans wordt geassocieerd met romantiek, goede wijn en een Bourgondische levensstijl. Miljoenen Nederlanders trekken er jaarlijks naar toe. Maar is het Frans wel zoveel “joie de vivre”? Met een stokbrood onder je arm en een beaujolais erbij los je één van de grootste populaties van werklozen in de EU niet op, bleek wel uit de rellen in 2005 waar ruim tienduizend Renault’s in vlammen opgingen. De Fransen staan nou niet bepaald bekend om hun gastvrijheid en goede wijn kun je tegenwoordig ook uit Chili of Zuid-Afrika halen. Kortom, Frankrijk heeft een nieuw soort exportproduct nodig. Dat de Franse president Nicolas Sarkozy ruim een jaar geleden trouwde met de Céline Dion van Europa, Carla Bruni, was een goed geplande promotiecampagne voor de Franstalige muziek. En het heeft gewerkt. Franstalige muziek is het Duits en het Spaans in de Nederlandse hitlijsten aan het inhalen. Dat kunnen de geallieerden nooit zo bedoeld hebben.


Coeur de Pirate || Comme des enfants from Dare To Care Records on Vimeo

Voor de nieuwe Serge Gainsbourg, Patrick Bruel of Edith Piaf hoeven we niet meer naar het zuiden, ze liggen vaak gewoon bij de Free Record Shop. De klassieke chansonniers van vandaag voegen heden ten dage een vleugje popmuziek aan hun zang toe, om het geheel ietwat moderner te laten klinken. Artiesten die daarin geslaagd zijn, dragen de namen van onder andere Barbara Carlotti, Julien Doré, Berry, Emilie Simon en natuurlijk onze eigen schreeuwlelijk Wende Snijders. Mijn persoonlijke favoriet van dit moment is Coeur de Pirate, waarachter de pas achttienjarige Béatrice Martin uit Québec, Canada, schuilgaat. Het liefdevolle, schattige meisje op de piano doet voorkomen dat het iedere dag Valentijnsdag is en roept direct gedachten op aan de überromantische Franse film Amélie. Over Amélie gesproken, probeer ook eens Amylie, ook uit Québec, met haar vrolijke debuutalbum Jusqu’aux Oreilles.

Fransen zijn naast de zang ook verzot op synthesizers. Denk aan Air en Daft Punk. Uit België kende we al de geile Franstalige electro van Vive La Fête, en in die klasse is daar vorig jaar de electropop van Yelle aan toegevoegd. En zo stonden er op het  Eurosonic festival 2008 opeens twee handen vol optredens van Franse electro(clash) bandjes geprogrammeerd. Die hype in inmiddels wel weer een beetje overgewaaid. Chansons blijven daarentegen tijdloos. Voor de vrouwelijke versies daarvan hebben we in Nederland een soort van specialist: Guuzbourg, oftewel Guuz Hoogaerts. Deze journalist van de Revu verdiept zich al jaren in de Franse zuchtmeisjes (begrip van Giphart), met een veelgelezen website en twee uitstekende compilaties tot gevolg. Het mannelijk geslacht wil vooral kijken naar deze zuchtmeisjes, lijkt het. Slechts weinig mannen die de taal van cognac en champagne spreken, zingen zichzelf in de schijnwerpers, op een paar uitzonderingen na.

Vorig jaar had ik het genoegen kennis te maken met Edouard van de Velde. Deze Fransman resideert tegenwoordig in Amsterdam en is actief lid van de band The Vondels, een “power trio incorporating ambient zen rock and progressive pop”. Solo staat hij echter meer dan ook zijn mannetje. Met zijn Jacques Brelesque krachtige chansons brengt hij een ode aan de Franse taal en doet dat niet onverdienstelijk. Dat hij net zo gemakkelijk de Engelstalige singersongwriter-markt betreedt, bleek vorig jaar november, toen hij het gehele aanwezige publiek stil kreeg met zijn gevoelige stem en zachte gitaar, dat mij aan Jacob Golden deed denken. Het is te hopen dat dit werk naast dat van The Vondels de weg naar het internet snel vindt en Edouard de erkenning krijgt die hij verdient.

Arthur Schopenhauer mag ik dan wel graag gelijk geven, er bestaat geen andere taal die romantiek, zwoelheid, een hitserig gevoel en dramatiek zo weet voort te brengen, en te verenigen. Ik vind het dus allerminst een slechte zaak dat Franstalige muziek ook door de platenmaatschappijen geografisch breder wordt ingezet. De gemiddelde Nederlander zal altijd naar Frans Bauer of gladgestreken producties van Coldplay blijven luisteren, dus van een invasie is geen sprake. En afgelopen vrijdag stond het programma van Ruud de Wild gewoon in het teken van Die Deutsche Dreizehn, waarbij de beste Duitse hits voorbij kwamen. Toch: het is een feit dat Franstalige muziek meer geaccepteerd én gewaardeerd wordt in Nederland. En drink tijdens het luisteren ervan er ook maar een goed glas Franse wijn bij, want die blijven ondanks alles niet te overtreffen.

Kraak festival 2009

Het Walhalla voor de muziekliefhebber wiens experimenteerdrift geen grenzen kent. Dat zal de omschrijving van het jaarlijks terugkerende Kraak festival wel niet helemaal dekken, maar het komt aardig in de buurt. Over een kleine twee weken vind de inmiddels alweer elfde editie plaats in Recyclart te Brussel. Dat op deze plek geen nieuwe Marco Borsatan, Krezkut of andere artiesten van lik-me-vessie worden ontdekt, mogen duidelijk zijn. Hier komen niet alleen de ondergrondse crème de la crème van de experimentele muziek, maar ook stokoude pioniers die de pluimen allang hebben verdiend. We praten hierover harde noise, psychedelische rock, elektronisch gemanipuleerde geluidscollages, freejazz, wazige techno, net-niet-pop, verkrachte Franse chansons en ondefinieerbare bizarradelia, niet zelden gespeeld op zelf gebouwde instrumenten.

In tien uur tijd komen een veertiental avontuurlijke kunstenaars voorbij. Stuk voor stuk zijn ze een belevenis op zich, maar waar men zeker naar zal uitkijken is de uit Gent afkomstige Jürgen de Blonde, die onder de artiestennaam Köhn dwarrelende spacey synthesizer muziek maakt en iedereen gaat verrassen met zijn vierde album We Need More Space In The Cosmos. Dat album, waarop we zeven jaar hebben moeten wachten, wordt op het Kraak festival voor het eerst aan het publiek gepresenteerd.Qua aloude pioniers komt onder meer Henry Flynt voorbij. Deze filosoof vond het cognitieve nihilisme uit en zijn naam wordt vaak in verband gebracht met de Fluxus kunststroming. In zijn muziek speelt de viool een centrale rol, gecombineerd met avant-gardistische noise en minimalisme, wat de door hem bespeelde genres laat uitdijen van drones, hillbilly folk en country tot boogie en klassiek avant-garde. Op de weg terug kan je mooi Blueprint for a Higher Civilization lezen. Andere oudgedienden zijn onder meer Geoff Leigh (progressieve jazz op diverse blaasinstrumenten), Alan Silva & Burton Greene (contrabas & piano) en Ame Son (psychedelische prog). Een bijzondere man is ook Ken Butler. Hij maakt zonder concessies snaarinstrumenten die niet alleen prachtig zijn om te zien, maar ook om te horen.

Mijn aandacht gaat toch vooral uit naar nieuwere artiesten, het onbekende. Kurt Vile bijvoorbeeld, maakt subtiele maar krankzinnige Amerikaanse popliedjes met invloeden van Devendra Banhart. Zwevende lo-fi met veel psych en vertragende, galmende vocalen van een grote schoonheid. Net als de Amerikaanse band Wavves is dit nogal anti-avant-garde vergeleken met de andere artiesten op het festival. Nathan Williams uit Californië, de man achter Wavves, klinkt als een oude LP van de Beach Boys waar een schuurmachine overheen raast. Opzwepend en melodieus maar met een noisy gitaarmuur die de Wilson fans waarschijnlijk doen schrikken.

De jonge Italiaan Valerio Cosi gooit het weer over een andere boeg. Met zijn 24 jaar heeft hij al een onwaarschijnlijk uitgebreid oeuvre achter de rug, waarop hij met zijn fabuleuze saxofoonspel de muziek naar zijn hand zet. Verwacht hoogstaande freejazz die Oosterse kanten op duikt, maar net zo goed het andere pad kan volgen. Laurent Gérard oftewel él-g heeft met zijn LP Tout Ploie al menig wenkbrauw doen fronsen. Franse chansons, maar dan in je ergste nachtmerrie. Het eveneens Franse Vomir schijnt vooral leuk te zijn om een gehoorbeschadiging op te lopen en het Engelse Ice Bird Spiral moet je vooral gaan zien vanwege de grote geitenmaskers van papier-maché. Vervelen wordt toch al moeilijk, met ook nog eens drie vertoningen van muziekdocumentaires.

Het Kraak festival 2009 biedt wederom een intrigerend kijkje in de ondergrond van de experimentele muziek. Radical taste in radical music, de nieuwe slagzin van het gelijknamige platenlabel, past daarom perfect. Na het bezoek aan dit feestje wil je voorlopig geen radio meer horen, tenzij die stoort. Tickets (€ 15) zijn verkrijgbaar op de festivalsite of in de Fnac winkels.