Tag archieven: film

Jozef van Wissem & Jim Jarmusch

Jozef van Wissem (geboren te Maastricht, wonend in New York) poogt al een aantal jaren de luit te bevrijden van haar middeleeuws stramien, met een aantal prachtige en evenzo sfeervolle albums tot gevolg. Wanneer we filmmaker Jim Jarmusch naast hem op de hoes van Concerning The Entrance Into Eternity zien staan, krabben we ons even achter de oren: een vreemde combinatie. Denken en luisteren we verder, dan zien we eigenlijk twee stijlen die perfect bij elkaar passen.

Beiden delen een liefde voor muziek, experiment, en in zekere zin een drang naar onafhankelijkheid. Op alledaagsheid zal men ze in ieder geval niet betrappen. Jarmusch speelde vroeger in een aantal verschillende nowave- en punkbands en focust zich bij zijn films zeker niet alleen op beeld. Deze samenwerking kwam dan ook tot stand toen Jarmusch Van Wissem vroeg de soundtrack van een nieuwe film te verzorgen. Het project groeide echter uit tot een heus album, terwijl de bewuste film nog gemaakt moet worden.

Van Wissem bespeelt de dertiensnarige luit zoals we dat van hem gewend zijn: minimale folkcomposities, die zijn terug te voeren op de renaissance- en barokke stijlperiode, gestoeld op herhaling. Complexe palindromen (die de stukken achterstevoren hetzelfde laat klinken) en terugkerende patronen zijn kenmerken die we op al zijn albums terugvinden. Zo ook op The Joy That Never Ends uit 2011, waarop Jarmusch voor het eerst – in één nummer – zijn opwachting maakte op de elektrisch gitaar.

Met een geluid ondergedompeld in feedback creëert Jarmusch lichte drones – gitaarambient is misschien een betere benaming – die een zoemende ondergrond vormen voor Van Wissem’s spel. Soms overheerst de één, soms eist de ander de hoofdrol op. In de openingstrack Apokatastasis (Restoration) zijn de heren aardig in balans, maar in het titelnummer bijvoorbeeld wordt Jarmusch meer naar de achtergrond gedrongen. Om in The Sun of the Natural World is Pure Fire keihard terug te slaan, met een negen minuten durende woedende muur van gitaarfeedback. Overigens zonder dat de luit ondergesneeuwd raakt. In het afsluitende nummer horen we Jarmusch donkere, autoritaire stem nog een tekst oplezen op dit voor de rest instrumentale album. Het is een tekst die net als de titels afkomstig is van de Zweedse wetenschapper, filosoof en theoloog Emanuel Swedenborg. Zonder verdere herkenningspunten ademt de muziek de genialiteit en mystiek van zijn werken.

Mijn favoriete film van Jarmusch is misschien wel Coffee And Cigarettes. Een film in zwart-wit met nauwelijks een soundtrack, maar wel met een rits excentrieke muzikanten in de hoofdrol. Op Concerning The Entrance Into Eternity zijn het Van Wissem en Jarmusch die met elkaar in gesprek gaan. Niet met koffie en sigaretten, maar met een luit en gitaar. Een intrigerende dialoog tussen twee boeiende personages is het gevolg. Een ontspannen, losse conversatie, waarbij men elkaar laat uitpraten maar waar nodig is ook perfect aanvult. De slotzin kan dan ook niet anders luiden dan dat het album tot mijn favorieten van dit moment behoort.

Floris Vanhoof

Een van de meest creatieve figuren in het hedendaagse Vlaamse kunstlandschap is ongetwijfeld Gentenaar Floris Vanhoof. Als filmmaker en muzikant weigert hij zich te concentreren op een eenduidige output, en is zijn muziek daarom slechts onderdeel van een breder, bonter geheel. De verbindende factor is het experiment, de mogelijkheden en beperkingen van de technologie aftastend, met een knipoog naar een primitieve en analoge werkwijze. Zo maakt hij onder meer films zonder camera, bouwt hij zelf elektronische instrumenten en moet men er niet van staan kijken wanneer er allerhande huis-tuin-en-keuken objecten gebruikt worden voor zijn creaties.

Naast enkele films (een paar zijn terug te vinden op archive.org) heeft Floris Vanhoof een aantal tapes, cdr’s, een lp op Ultra Eczema en een split single met Dolphins Into The Future op zijn naam staan. Zijn muziek krijgt meestal de stempel elektronica mee, vanwege de borrelende synthesizers en donkere industriële effecten. Maar de onorthodoxe wijze waarop bijvoorbeeld een Time Slime tot stand is gekomen – een doos met een cimbaal en houtsnippers van de trap gooien is net zo goed geluid – maakt van Floris Vanhoof een uniek artiest. De verder regelmatig terugkerende knipperende field recordings vormen een duidelijk raakvlak met de 16mm stroken die de weg naar zijn projector vinden. Zijn hybride optredens zijn dan ook – voor zover ik dat na twee stuks kan beoordelen – een verrassende combinatie van zowel beeld als geluid.

Het laatste wapenfeit op muzikaal gebied is een felgele cassette op het Amsterdamse Stenze Quo label, genaamd Hootcha. Althans, ik ga er voor het gemak maar even van uit dat we de juiste tape hebben ontvangen, want het psychedelische artwork geeft nul info. De veertig minuten liggen duidelijk in het verlengde wat Vanhoof op de split 7” met Dolphins Into The Future liet horen: luchtige synthklanken, met zo te horen oude sciencefiction films en new age als inspiratie. Hootcha neemt daarmee enigszins afstand van de donkere en noisy releases uit het begin van zijn discografie. Een hint voor de toekomst zal het echter allerminst zijn, want de onvoorspelbaarheid van dit fantasierijke brein is wat hem juist zo interessant maakt.