Tag archieven: jazz

Sky Needle – Debased Shapes

Het optreden van de Australische band Sky Needle op het Tilburgse Incubate Festival, afgelopen september, staat bij mij in het geheugen gegrift. Het inmiddels zeven-koppige collectief was duidelijk niet de halve aardbol rondgereisd om alleen maar een beetje cultuur te snuiven. Met een brok energie waar je de hele outback mee zou kunnen verlichten bespeelde de verwilderd uitziende bandleden hun nog bizarder uitziende zelfgemaakte “unstruments” alsof hun tweede plaat Debased Shapes hun zwanenzang zou zijn.

sky needle

Het ziet er in de eerste instantie maar een beetje gekunsteld uit: voetpompen met toeters eraan bevestigd; gitaren van een speakerbox, duct tape en wat metalen draden; percussie instrumenten die je doorgaans alleen in de keuken ziet; en tenslotte een bont stel Australiërs waar de nonchalance vanaf straalt. Het maakt Sky Needle volstrekt uniek nog voordat ze één noot hebben gespeeld.

Debased Shapes is de opvolger van Rave Cave, het eerste album van Sky Needle uit 2012 als we de cassette Neckliner even niet meetellen. Het geluid van deze nieuwe plaat ligt in het verlengde van de vorige: knotsgekke improvisatie dat aan wilde freejazz doet denken, ware het niet dat we door het instrumentgebruik ons in een geheel andere dimensie lijken te bevinden. Het is frontvrouw Sarah Byrne die met nerveuze, veelal onverstaanbare vocalen een lijn trekt door het rommelige, tegelijkertijd hypnotiserende gebeuren.

Daar waar Sky Needle tijdens het optreden in de Paradox de verf van het plafond schreeuwde, is Debased Shapes luchtiger en meer gebalanceerd. Het laat doorschemeren dat ondanks alle atonale experimenten en gebrek aan techniek de muziek gewoon goed gecamoufleerde popmuziek is. Alsof ze de belichaming van DIY zelf zijn, laten de Australiërs in veertig minuten hun visie horen op diverse welbekende stijlen, door de filter van een koortsdroom.

De vorm van creativiteit dat Sky Needle laat horen zal ongetwijfeld tot gevolg hebben dat enkelen Debased Shapes naast The Greatest Hits van het Jostiband Orkest in de kast plaatsen. Weet je echter de wonderlijke wereld van deze band binnen te dringen, dan openbaart zich een even bizar als opwindend schouwspel in de perverse pop. Zowel het optreden als de plaat behoort dan ook in mijn beleving tot het beste van 2013.

Joachim Badenhorst – The Jungle He Told Me

Met zijn naam in de boekjes van onder andere het Han Bennink Trio, Baloni, de Christian Mendoza Group, Equilibrium en Tony Malaby’s Novela hoef je rietblazer Joachim Badenhorst niets te vertellen over uitdagingen. Een solo album is echter andere koek. De Vlaming, die lastig in een genre naast de jazzimprovisatie te plaatsen is, flikt het kunststukje met The Jungle He Told Me.

Badenhorst gaat relatief rustig van start met Klarinet, een stuk met in het begin veel adempauzes, die later transformeren in vlotte arpeggio’s waardoor een ritmisch geheel ontstaat. Ook op Tenor laat hij herkenbare patronen langskomen op de saxofoon, met botsende tonen die gelijktijdig gespeeld toch een prachtige melodie vormen, net als in het langzaam in toonhoogte afglijdende Djilatendo. Het zijn de nummers die tijdens de eerste luisterbeurt opvallen vanwege techniek en bewegingen, maar de jungle herbergt nog veel meer.

Op Basklarinet, tevens het langste nummer, produceert hij aarzelend minimale bromtonen, waarbij zeker het uiteinde neigt naar drone. De meeste kortere nummers op kant B zijn juist weer een stuk frivoler en houden minder vast aan een opgebouwd omhulsel; snelle wisselingen zorgen voor een springerig geluid waarin veel gebeurd, ondanks de beperking die een solo album met zich meebrengt. Een tegenhanger als Singing The Blues bijvoorbeeld, kenmerkt zich door veel rustpunten en spontane uithalen. De variëteit is dan ook groot; desondanks kan de geconcentreerde Badenhorst vasthouden aan zijn eigen speelstijl.

Het spel van Joachim Badenhorst fascineert door het experiment. Zo gebruikt hij zijn tong om de enkelriet instrumenten van klank te veranderen, of te onderdrukken. Dat hij zijn stem gebruikt terwijl hij met speeksel en de lipspanning effecten toevoegt, is misschien niet direct hoorbaar, maar dat hij af en toe in gedachten een deuntje meezingt, blijkt uit de structuren in de nummers.

Dat de woorden “structuur” en “improvisatie” niet per se haaks op elkaar hoeven te staan is een verrassende ontdekking op deze plaat. The Jungle He Told Me is geen nerveus of woest om zich heen slaand album; Badenhorst laat zijn fantasie op ontspannen wijze de vrije loop op eerder naar voren gekomen motieven. Dat zorgt voor een prettig luisterklimaat, waar zowel de extreme als de meer gereserveerde freejazz liefhebber moet van kunnen genieten.

Overigens is The Jungle He Told Me niet alleen de moeite waard vanwege de muziek. De hoes is één van de schoonste die ik dit jaar mocht vasthouden, met artwork door Rinus van de Velde en een vers ruikende zeefdruk door het Gentse Smeraldina-Rima label, dat dit album in een editie van vierhonderd exemplaren uitbrengt. Twee nummers zijn te beluisteren bij Bandcamp, waar je het album ook digitaal kunt aanschaffen.

Al Doum & The Faryds – Positive Force

Het Milanese Al Doum & The Faryds laat er geen gras over groeien: de opener Sinai van hun tweede lp Positive Force is alsof de band tien minuten heeft gekregen om een jury te overtuigen van hun kunnen. Deze wereldwijde talentenjacht zouden ze op basis van veelzijdigheid alvast hebben gewonnen. Ze laten in deze tien minuten een mengeling van Afrikaanse ritmes, psychedelica, kraut, blues, funk, freejazz en invloeden uit India en Arabische landen horen.

In het navolgende half uur, dat slechts één keer onderbroken wordt (dat heb je nu eenmaal met vinyl), geven de Italianen een bijzonder geciviliseerd vervolg aan de wilde openingstrack. De explosieve uithalen op de saxofoon maken plaats voor rustige kosmische gitaarpsych. De dreiging uit het Midden-Oosten sluimert in de akkoorden, licht explosieve Afrikaanse ritmes blijven op veilige afstand en volume. Juist daar is de band op z’n best: nummers als het dromerige Earth, Ship Of Joy of het overduidelijk door India geïnspireerde Rahjan Creek zijn een lust voor het oor en brengen een gezonde dosis spanning met zich mee. Alleen in Lava komt de saxofoon nog even opzichtig terug.

Als hier referenties genoemd moeten worden, krijgen we een gemêleerd gezelschap voorgeschoteld: Sun Ra, Pharoah Sanders, Sunburned Hand Of The Man, Amon Düül II, Embryo en Ash Ra Tempel, bijvoorbeeld. Niet de minste vergelijkingen, maar het geeft terecht aan op welk niveau de heren opereren. Positive Force is namelijk een grote stap voorwaarts ten opzichte van het gelijknamige debuutalbum van vorig jaar. Vooral in opnamekwaliteit tillen ze hun ruimtelijke  en zweverige sound naar een hoger plan, wat van Al Doum & The Faryds één van de meest gelukte improvisatiebands van dit jaar maakt.

Positive Force wordt gezamenlijk uitgebracht door Black Sweat Records (label van de band) en Julia Dream Recordings (label van Andrew Ross, die liefhebbers wellicht kennen van de Volcanic Tongue shop). Vijftig vroege vogels hebben natuurlijk de gelimiteerde art-edition op bloedrood vinyl. De andere 250 moeten het doen met normaal zwart vinyl, maar dat maakt dit geweldige album niet minder kleurrijk!