Tag archieven: Machinefabriek

Jaap Blonk & Machinefabriek – Deep Fried

Jaap Blonk en Machinefabriek mag je gerust rekenen tot meest actieve artiesten in de Nederlandse experimentele muziek. Stemkunstenaar Blonk heeft een rijke historie, zowel solo als in verschillende acts, waarin improvisatie en de zoektocht naar nieuwe klanken centraal staat.

Machinefabriek aka Rutger Zuydervelt loopt minder lang mee, maar heeft minstens zo’n indrukwekkende discografie. Hij lijkt zich de afgelopen tijd een beetje gesetteld te hebben in zijn sound: fragiele, abstracte soundscapes, elektronica gemaakt met een divers instrumentarium. Het gevaar van teveel herhaling ligt op de loer, dat opgelost wordt door met de meest uiteenlopende artiesten een samenwerking aan te gaan.

Jaap Blonk en Machinefabriek werden vorig jaar uitgenodigd voor een performance tijdens het AMPsnacks evenement in Arnhem, en de muziek oversteeg blijkbaar de lekkernijen. De heren besloten namelijk samen de studio in te duiken, en zo geschiedde in mei van dit jaar. Van de drie uur improvisatie bij STEIM is uiteindelijk ruim een uur overgebleven op het album Deep Fried.

De cd begint met een karakteristiek Machinefabriek geluid: filmisch golvende elektronica met enkele borrelende speldenprikken onder water. Maar al snel wordt duidelijk dat dit niet  de gemiddelde Machinefabriek release betreft, wanneer Jaap Blonk’s stotterende gegorgel de hoek om komt kijken. Hij bewerkt zijn stem op de laptop, zodat er allerlei bevreemdende lagen ontstaan. Een stuiterende analoge synthesizer weerklinkt en overspoelt dikwijls het subtiele geluid op de achtergrond.

Blonk heeft zijn eigen bizarre taaltje (of hij het nog Onderlands noemt weet ik eerlijk gezegd niet) en zijn voordrachten – als we al van zinnen kunnen spreken – zijn derhalve onverstaanbaar. In het lange middenstuk Recipes pakt door de gekke intonatie humoristisch uit, maar er zijn ook passages met harde noise waarbij het schrapende keelgeluid doet denken aan een obscure power electronics act. Pas aan het einde dringt enige fijnzinnigheid weer door, met glitchy details.

Hoewel Rutger Zuydervelt deze samenwerking naar eigen zeggen eerder moeilijk kon voorstellen, werkt de combinatie prima. Deep Fried is aangenaam hoekiger dan een Machinefabriek release, en rijker dan Jaap Blonk solo. Het demonstreert dat de Nederlandse elektronica door middel van samenwerking en improvisatie nog steeds nieuwe en uitdagende klanken kan voortbrengen. Deep Fried komt uit op het label van Jaap Blonk, Kontrans, en is ook te krijgen (en te beluisteren) via de Bandcamp pagina van Machinefabriek.

April 2012

April 2012 zal de boeken ingaan als de koudste sinds 1997, en als maand waarin woorden als Kunduzcoalitie en Wandelgangakkoord werden uitgevonden. Gelukkig was er genoeg nieuwe muziek voorhanden om ons daar van af te leiden. Ik noemde eerder deze maand al Dylan Ettinger, Will Guthrie, Franco Falsini, FRKWYS Vol. 9 en de compilatie Eight Trails, One Path.

Als er één artiest is die zo op laatstgenoemde verzamelaar had gepast, is het James Blackshaw wel. Hij heeft met het album Love Is The Plan, The Plan Is Death echter wel wat meer te bieden dan slechts een compilatietrack. Op de ep Holly was al enigszins te horen dat hij in zijn ontwikkeling niet bleef steken in het naspelen van John Fahey en co., maar dat ook impressionisme, klassiek en romantiek onderdeel uitmaken van zijn stijl. Op dit achtste album gaat hij daarin nog verder, de piano een prominente rol gevend, waardoor zijn prachtige gitaarspel soms verdrinkt in de overdreven poëtische sfeer. Met als dieptepunt het nummer waarop Geneviève Beaulieu de vocalen voor haar rekening neemt. Desalniettemin de moeite waard, want Blackshaw blijft een begeesterd gitarist.

Album van de maand is notabene een heruitgave. 1-800-GREED van Girlseeker werd  in 2011 dermate amateuristisch op cassette gezet, dat er weinig overbleef van de mongoloïde pop waar de Deense band datzelfde jaar mee doorbrak. De geremasterde tracks klinken op vinyl ineens een stuk beter, zodat je niet meer tussen de ruis hoeft te zoeken naar de uit de maat springende zang en de enorm effectieve keyboarddeuntjes. De plaat is een gezamenlijke release van tien labels, waaronder het Gentse KRAAK. De Belgen brengen tegelijkertijd ook een cassette op de markt met een liveregistratie van het weergaloze optreden van France op het KRAAK festival in 2011. Of je er nu bij was of niet, deze unieke droneband moet je gehoord hebben.

En nu we het dan toch over drones hebben, halen we Mana-Yood-Sushai van Bong er gelijk bij. De massieve gitaarklanken klonken nog nooit zo helder, waardoor het doommetal geluid opeens aardig de diepte ingaat. Wel een misser dat dit album voorlopig nog niet op vinyl uitkomt, of zou dat zijn omdat de twee enorm lange nummers er niet op passen? Voor de liefhebbers van het zwarte goud is ORO: Opus Primun van Ufomammut wellicht een prima – net iets steviger en directer – alternatief.

Nog meer naargeestige gitaarmuziek vinden we op het afscheidsalbum van Fear Falls Burning, genaamd Disorder Of Roots. Antwerpenaar Dirk Serries gaat nog eenmaal op zoek naar de essentie van abstracte gitaardrones, en maakt er een langgerekt en imposant gelaagd verhaal van. Ook Machinefabriek waagt zich op de 3” cdr Elastiek aan drones, één lange welteverstaan. Normaal gesproken is de muziek van Rutger Zuydervelt wel wat beweeglijker; dit aangename uitstapje doet men focussen op de minieme details.

Voor minimalisme kunnen we ook bij En terecht. Dit duo, bestaande uit Maxwell Croy (runt het Root Strata label) en James Devane, heeft zojuist het tweede album Already Gone uitgebracht. Dromerige, spacy ambient vermengd met organische en akoestische geluiden, alsof Fennesz (check ook die In Hell lp) er een keyboardspeler erbij heeft gekregen. Bij het Bersarin Quartett gaat het er iets bombastischer aan toe. Dit soloproject van Thomas Bucker nestelt zich met II in het neo-klassieke en ambient genre, met referenties als Bohren Und Der Club Of Gore (zonder de jazz) en Ulver’s Perdition City. Bij vlagen erg mooi.

Het verlangen naar warme, exotische bestemmingen wordt met dit typische Nederlandse weer bijna ondraaglijk. Misschien dat de Turkse componist Erdem Helvacioğlu met Timeless Waves daar wat aan kan doen. Het is de stereoversie van een 47 kanaals / 53 speakers installatie, tentoongesteld op een plein in Istanbul. De zes stukken – variërend van noisy geritsel tot geïmproviseerd drummen en vrolijk gitaarspel – reflecteren zes menselijke emoties: angst, liefde, woede, verdriet, verbazing en vreugde. Nee, voor de echte exotica moeten we dit keer naar Afrika. De compilatie African Electronic Music 1975-1982 verzamelt geweldig pionierswerk van de uit Kameroen afkomstige Francis Bebey. Nu nog bijpassende temperaturen.

Bridges

De prijs voor de mooiste verpakking wordt dit jaar al in september vergeven. Bridges, een audiovisueel concept van de voormalige studiegenoten Gerco Hiddink en Rutger Zuydervelt (Machinefabriek), gaat namelijk niet meer overtroffen worden. Het is een waar genot om de loodzware gatefold platenhoes, gevuld met twee picturediscs, in handen te hebben. Helemaal leuk wordt het wanneer het vinyl draait, als de vele kleine afbeeldingen (geplaatst in een ring) een zich herhalende film vormen. En dat op vier kanten.

Er staat trouwens ook nog muziek op. Rutger maakte met The Breathing Bridge cdr al eens een indrukwekkend stuk voor het Internationale Filmfestival Rotterdam, gebruik makend van de geluiden van de Erasmusbrug. Geïnspireerd door Gerco’s visualisaties op zijn reis van Nijmegen naar Sinderen maakte hij ditmaal opnames bij vier verschillende bruggen, met ieder zijn eigen unieke geluiden. Daar stopt het echter niet. Acht verschillende artiesten, ook met elk een uniek talent, werden gevraagd te reageren op de field recordings. Rutger verzamelde het materiaal, vormde paren van de muzikanten en voegde alles samen met de oorspronkelijke opnames.

Gezien de line-up van Bridges is aardig wat avant-garde en improvisatie te verwachten. Zeker het feit dat de acht muzikanten niet met elkaar hebben samen gespeeld maakt het geheel onvoorspelbaar. Fluitist en saxofonist Jim Denley is al sinds de jaren zeventig actief in de improvscene, in een tijdperk dat de aan hem gekoppelde Espen Reinertsen geboren werd. Laatgenoemde is inmiddels wel een behoorlijke expert te noemen in moderne improvisatie en speelwijzen op de sax en fluit. Experimentele percussionisten Burkhard Beins en Jon Mueller vormen het tweede duo, waarbij de geluiden van de brug over het Netterden kanaal (of eerder een sloot) nauwelijks meer te herkennen zijn. Mats Gustafsson (sax) en Nate Wooley (trompet) zijn misschien wel de bekendste namen op Bridges. Het meest opvallende stuk komt echter van Erik Carlsson en Steven Hess, die met percussie-instrumenten als crotales en rototom het geluid van de auto’s die over de brug bij Nijmegen razen proberen te overstemmen.

Het is eigenlijk niet mogelijk het prachtige resultaat van het Bridges project in woorden te vatten. Zowel muzikaal als visueel gebeurt is er veel te beleven en te ontdekken. Diegenen die één van de handgenummerde 250 exemplaren in bezit hebben gekregen, mogen zich dus gelukkig prijzen. Wie hier heeft mis gepakt, zal het moeten doen met een download op bandcamp.