Tag archieven: ambient

Grouper – A I A

Ik kan mij even geen release bedenken waar ik meer naar uitgekeken heb dan A I A van Grouper, het solokunststukje van Liz Harris. Nu is dat niet zo gek natuurlijk; de vorige die als een echt album te bestempelen is, dateert alweer van 2008. Dragging A Dead Dear Up A Hill is nog steeds een genot om naar te luisteren, iets wat het verlangen naar een opvolger tot groteske proporties drijft. Welnu, die opvolger ligt nu voor me. Niet één, maar twee lp’s staren mij aan. Als twee zwarte gaten waarvan niet te ontsnappen valt, aangesterkt door de hoezen met korrelige beeltenissen van iets wat uit het heelal zou kunnen komen. Zwaartekracht of niet, alleen al de fascinatie van deze verschijnselen oefenen een enorme aantrekkingskracht uit.

A I A dus. Het staat symbool voor de twee albums die los kunnen worden gezien (en gehoord) en tevens onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Alien Observer het eerste aan de beurt. De titel maakt al veel duidelijk: we zijn op een ruimtereis, de Moon Is Sharp, doch het is hier eenzaam en misantropische gedachten steken de kop op. Gelukkig zijn we dicht bij de hemel, althans, zo laat Liz Harris het klinken. Al in de openingstrack lijken er geen g-krachten te bestaan en zweven we over vederlichte drones, die gezelschap krijgen van een bijna onhoorbare engelenstem, diep van binnen dark wave ademend.

Je zou kunnen spreken van singer-songwriter muziek, zeker wanneer we luisteren naar de titeltrack van de misschien wel onbedoelde eerste lp van de set. Zo’n mooi en vredelievend liedje (ja, een echt liedje) kwam nog niet voor in haar discografie. Zou ze verder geen koortsopwekkende en afstandelijke sfeer neer zetten, dan zou het vinyl waarschijnlijk nog sneller gaan dan het recordtempo waarin deze nu is verkocht (er schijnt al een herdruk aan te komen in de zomer, verder zal je het moeten doen met de digitale versie).

Grouper – Alien Observer

Alien Observer gaat verrassend nagenoeg op dezelfde voet verder, met soms hoorbare teksten en structuren die aan folky dreampop doen denken. Bij het aanraken van de gitaar en Wurlitzer wordt er wel ruim gebruik gemaakt van echoënde effecten en vervormingen (wat van de droom misschien wel een trip maakt), “space” creërend voor een ontdekkingsreis die bij iedere luisterbeurt nieuwe indrukken prijsgeeft. Indrukken waarbij soms lastig beelden zijn te vormen, want de muziek van Grouper blijft uitermate abstract. We worden nog wel even uit balans gebracht door de introductie van een muziekdoos in Mary, On The Wall, daarna zweven we weer rustig verder.

Nummer twee van het geperste duo, Dream Loss, klinkt op één of andere manier gemener, en zo ziet de buitenkant er ook uit. Als deze twee albums bij elkaar horen dan dringen we met het ruimteschip uit Alien Observer nu vijandig gebied binnen, voelbaar door de afstand die er geschept wordt tussen muzikant en luisteraar. Dragging The Streets valt dan nog wel mee; daarna doemen er meer noisy drones op die zich aangenaam laten vermengen met diepe ambient klanken en onaardse, spookachtige zang. Dat alles blijft op subtiele wijze gebracht worden; goed en kwaad in harmonie zoals dat alleen in sciencefiction kan.

Dream Loss is duidelijk killer, donkerder en monotoner dan Alien Observer, maar nestelt zich daarom wel dieper in het brein. Moeten we de twee wel met elkaar vergelijken? Volgens Grouper zelf – tevens verantwoordelijk voor artwork en geheel zonder platenlabel – zijn het echt individuele albums. Dan wel een twee-eiige tweeling die niet zonder elkaar kan, want de ultieme belevenis bereik je door ze achtereenvolgens te luisteren. Als een echo in de lege ruimte vullen ze elkaar aan, verrijken de slow motion droomwereld waarin je belandt en verlengen deze bovendien met veertig minuten.

Hoe ambitieus A I A ook mag zijn, Liz Harris lijkt geen enkele moeite te hebben om de hoge verwachtingen in te lossen. De veer in de reet krijgt ze niet omdat haar stijl een indrukwekkende ontwikkeling heeft doorgemaakt; wel voor dat ze het karakteristieke geluid van Dragging A Dead Dear Up A Hill in stand weet te houden en naar ongekende hoogte weet te stuwen. Vooralsnog dé kandidaat om bovenaan te eindigen in mijn persoonlijke lijst waarin de beste albums van dit jaar staan.

Dovemansoren

Terwijl iedereen naar die oppervlakkige plaat van James Blake luistert, zet ik het langverwachte Owl Splinters van Deaf Center op. Die bevalt een stuk beter. Het is alweer een tijd geleden dat het Noorse duo, bestaande uit Erik Skodvin en Otto Totland, van zich liet horen. Het lange wachten op de opvolger van Pale Ravine uit 2005 blijkt gelukkig de moeite waard. Meer dan ooit zoeken de heren de confrontatie tussen pikzwarte ambient en neoklassieke klanken van piano en cello op; een tweestrijd tussen onheil en fortuin, gespeeld met intense droefenis over datzelfde gevecht.

Owl Splinters is opgenomen in de studio van Nils Frahm dat op het eerste gehoor vooral de piano beter naar voren laat komen. Ook klinken de ambientstukken minder dof, iets wat ik overigens niet als storend ervoer op de inmiddels zo goed als legendarisch mooie voorganger. Ik moet echter toegeven dat de betere productie het geluid van Deaf Center aangenaam breder maakt. Het album is krachtiger dan ooit tevoren en roept daardoor nog meer beelden op van schemerige en verlaten plekken, al dan niet in de natuur van Noorwegen. Owl Splinters zou de soundtrack kunnen zijn van een onberekenbare film zonder acteurs, spraak of kleur. Net nu de dagen weer langer worden.

Let ook op hoe het aantal luisteraars op Soundcloud afneemt naarmate het album vordert.

Deaf Center – Owl Splinters by _type

Elektrisch

De belofte van enige tijd geleden dat er na alle elektronische muziek weer wat meer folk op de website zou verschijnen, ben ik niet geheel nagekomen. Of geheel niet, dat mag u zelf invullen. In mijn onvoorspelbare muzikale belevingswereld spelen de laatste tijd heel voorspelbaar opnieuw albums af, die sterk gerelateerd zijn aan elektronische muziek. Of het ís gewoon elektronische muziek, dat mag u zelf invullen.

Warp (ja, die weer) pakt groots uit met het debuut van Brian Eno op het label. Zijn pionierende ambient albums alsMusic For Airports en Apollo: Atmospheres and Soundtracks staan nog steeds fier te pronken in mijn kast, maar die verbleken bij de drie verschillende en sommige zeer uitgebreide edities van Small Craft On A Milk Sea. Pionier kun je Brian Eno vandaag de dag niet meer noemen. En toch, voor een kerel van boven de zestig gaat hij nog aardig met zijn tijd mee. Small Craft On A Milk Sea klinkt als een modern album dan zeker niet tijdloos is. Gitaren kwamen wel vaker terug in zijn muziek, ook wat de ambient albums betreft. Op zijn nieuwe album neemt het instrument – na een paar opwarmertjes – echter een dermate grote rol op zich dat ik de vergelijking met een ander geniaal shoegaze-dance album van dit jaar niet meer uit de weg kan gaan. Trentemøller deed dat met zijn Into The Great Wide Yonder al. Dat doet niets af aan de kwaliteit van Brian Eno’s kunstje.

Piiptsjilling’s Wurdskrieme is van een hele andere orde. De muziek is weliswaar elektronisch van aard, maar is tevens erg organisch. Piiptsjilling is het project van een viertal zeer getalenteerde muzikanten en kunstenaars uit verschillende delen van Nederland. Het zijn de Friese broers Jan en Romke Kleefstra die een stempel op het geluid drukken, daar waar de klanken van Rutger Zuydervelt aka Machinefabriek er omheen improviseren. Mariska Baars behoort ook tot collectief, waarin zij met haar stem en gitaar volledig is geïntegreerd. Op electro-akoestische wijze worden dromerige soundscapes gecreëerd, waarin de natuur centraal staat. De gedichten in Friese taal van Jan Kleefstra, somber en schijnbaar misantropisch voorgedragen, versterken dit. De taal geeft Wurdskrieme zeker iets bijzonders mee. Het meeste luisterplezier wordt echter bereikt door muziek en poëzie als geheel te zien, want ze zijn op deze plaat om ingenieuze wijze met elkaar verweven.

Naar bovenstaande releases luisterde ik met enige vooroordelen. Brian Eno en Machinefabriek hebben bij mij gewoon een naam, en worden daarom bij voorbaat al subjectief benaderd. Datzelfde gebeurt bij De Tuinen, maar dan om een andere reden. Koen van Bommel woont weliswaar niet meer in Middelburg, maar is er nog regelmatig te vinden, al dan niet als dj Sir Winston Churchill. Met zijn botanische project maakt hij kosmische ambient die mij doet denken aan het oudere werk van Raison D’être gecombineerd met krautklanken. Zijn albums zijn gewoon gratis verkrijgbaar; het luisteren ervan is een uitstekende voorbereiding voor het optreden eind november op het Avonduren festival.