Tag archieven: België

Kris Vanderstraeten: Solo

Al sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw sleutelt Kris Vanderstraeten aan zijn geïmproviseerde, zelfgebouwde miniatuur drumstel, ergens in de krochten van de Belgische vrije muziek. De afgelopen tien jaar heeft hij regelmatig samengewerkt met Timo van Luijk (Af Ursin) en samen met Jean-Michel van Schouwburg en Jean Demey vormt hij ook nog het trio Sureau. Wat tot nu toe ontbrak in zijn discografie is een solo plaat. Het label Ultra Eczema stoorde zich ook aan dit gat en zorgt nu voor opvulling.

Treffende titel, is het eerste wat opvalt. Dat neemt niet weg dat Vanderstraeten’s spel op Solo soms dermate volgepropt zit met details, dat je het gevoel hebt dat er meerdere spelers hun geluk op het drumstel beproeven. Niets is minder waar, waardoor de fascinatie voor dit album groeit. Omschrijven is lastig, want alle tikjes, kraakjes, gebonk en geritsel zijn aan een constante transformatie onderhevig. Concentratie is essentieel voor enige inleving. De inleg roept dan ook “speel het luid aub!” en dat is geen overbodige kreet. Het is even schrikken bij een verdwaalde toeter of een korte uitbarsting, doch dat tovert ook weer een glimlach op het gezicht van de luisteraar.

Solo is in één klap opgenomen op een middagje in Heusden-Zolder, met uitzondering van het vijfde en laatste stuk. Deze is later nog bewerkt door de eerder genoemde Timo van Luijk, die ook de registratie verzorgde. Qua instrumentatie is hij echter helemaal alleen met de door de jaren heen gemodificeerde (mini)trommels. Hij laat zich dus niet leiden door andere klanken of externe factoren, maar improviseert puur op instinctieve ideeën die rondspoken in zijn brein. En dat zijn er heel wat.

Is dit het werk van een kinderlijke gek of luisteren we hier naar een uniek artiest in de abstracte klankkunst? De oplage van 150 exemplaren geeft wellicht aan dat het opzoeken van deze grens voor slechts weinigen is weggelegd. Toch is dat geen reden om Solo te laten liggen. Het is een boeiend document van een uitzonderlijk kunstenaar die in zijn spel niets behalve zijn eigen intuïtie vertrouwt.

Kraak festival 2012: preview

Traditioneel kunnen we ons begin maart weer verheugen op het leukste festival van het jaar. Niet op een zomerse, hip gesponsorde weide, maar in het doorgaans futloze en grauwe Aalst, in het midden van België. Een stad die zo rond carnaval een kleurrijke gedaanteverwisseling ondergaat, en dankzij KRAAK de belangrijkste artiesten van verleden en heden herbergt. Traditioneel ook, duik ik met een nieuwsgierig en onderzoekend oor de line-up in, de taart proevend voordat deze wordt aangesneden.

Meer dan ooit staan er artiesten op het KRAAK festival die in meer of mindere mate mijn muziekdragers al bevolken. Iemand als Alvarius B. bijvoorbeeld, stond bij menig kenner hoog in de jaarlijstjes vorig jaar met zijn album Baroque Primitiva. Als medeoprichter van Sun City Girls (volgens de website dé favoriete band van minstens de helft van het KRAAK festivalpubliek) zou hij een perfecte headliner zijn, ware het niet dat het festival niet met headliners werkt. Verwacht avant-garde singer-songwriter muziek met humor en exotica.

Amen Dunes oftewel Damon McMahon is een artiest wiens laatste album Through Donkey Jaw misschien wel mijn meest onderschatte plaat van vorig jaar is. Een uniek stemgeluid en zwevende jams op de echoënde gitaar laten de emmer van melancholie en psychedelica overstromen als de Dender een paar jaar geleden. Angels In America is een duo uit Brooklyn en ook zij komen uit bij geestverruimende muziek, al is de weg ernaar toe hier meer elektronisch van aard. Wavepop in slowmotion, en door een noisefilter.

De tot seksuele zelfhulp gedoemde leden van het Deense Girlseeker mochten vorig jaar in huize mrbungle de wisselbeker ophalen voor de prijs van coolste band. Ze kwamen niet opdagen, maar met de gedachte in het achterhoofd dat ze diezelfde beker in 2012 niet hoeven in te leveren, is dat ook niet erg. Het KRAAK festival vormt namelijk decor voor de re-release van hun album 1-800-GREED op vinyl (goddank geremastered). Girlseeker staat garant voor cheesy popmuziek zoals u nog nooit gehoord heeft, en lachstuipen.

Ik noem nog een act die ik eerder op mrbungle.nl heb besproken: de kosmische neger Jamal R. Moss, bekend als Hieroglyphic Being. Mijn recensie van zijn laatste album op audioMER moet voldoende zijn om u ervan te overtuigen dat deze Sun Ra-adept een niet te missen act is. Wat ik ook niet wil missen is (Tom) Darksmith. De noisy tape collages en ruisende field recordings zijn op zich niet zo bijzonder, maar de agressieve performance zal menigeen achteruit doen deinzen. Darksmith koestert een diepe haat tegen live optredens; hij scheldt uit volle borst, gooit met wat voorhanden is en nog niet zo lang geleden kwam hij met een hand in het gips thuis van een show.

Het KRAAK festival staat ook altijd garant voor verrassende ontdekkingen. Mijn favoriet is ongetwijfeld Lukas Ligeti, zoon van de vermaarde Gyorgy Ligeti. Op het album Afrikan Machinery op Tzadik bijvoorbeeld, laat de componist/percussionist zijn talent voor experiment en polyritmiek horen op de marimba lumina, een midicontroller met ingebouwde synthesizer. Wie ook gegarandeerd de wenkbrauwen gaat doen fronsen, is de Utrechtse kunstenaar Peter Fengler. Zijn optreden in de Vleeshal in Middelburg heb ik helaas moeten missen, maar ik mag nog een poging wagen. Misschien luisteren we het hele optreden wel naar een tikkende metronoom, maar wie daar de humor van inziet, zal ook het kunstzinnige ervan kunnen waarderen.

Räjäyttäjät is gemakkelijker te typen dan uit te spreken. Gelukkig is het Finse trio geen band om over te discussiëren, maar om van uit je plaat te gaan. Onvervalst effectieve en rommelige lo-fi rock-’n-roll. Waar ook ongebreideld gejamd wordt, is in het Wild Classical Music Ensemble. Muziek door mensen met écht een verstandelijke beperking; iedere muzikant die denkt dat een zorgvuldig uitgedachte compositie het summum is, zal lelijk op zijn neus kijken. Paul Dutton behoort niet tot die groep; de Canadese schrijver staat bekend om zijn geïmproviseerde stemkunst. Zonder instrumenten zal hij menigeen versteld doen staan met zijn diversiteit aan klanken.

Roscoe Mitchell (1940) mag gerust één van de beste saxofonisten ter wereld genoemd worden. In de jaren zeventig en tachtig maakte hij furore in het Art Ensemble Of Chicago, doch ook solo zal hij ongetwijfeld zijn legendarische status bevestigen en het festival naar een climax leiden. Als Rodger Stella zijn bizarre noise op het publiek loslaat, ontstaat er misschien wel een anticlimax. Deprimerende scapes die het brein uithollen is de specialiteit van dit voormalig lid van Macronympha, dat bekend stond om de gewelddadige en obscene act.

We zijn nog niet klaar. Gelukkig maar, want de droneblues van Keijo willen we niet aan ons voorbij laten gaan. Zijn vele releases kenmerken zich met klagelijke keelzang en een primitieve combinatie van traditionele en hedendaagse elementen. Op het festival zal hij vergezeld worden door de psychedelische Finse all-star band The Rambling Boys. Van de audiovisuele kunst van Sally Golding is het een kleine stap naar het filmprogramma, dit maal in handen van Cinema Nova. Er zijn ook nog tentoonstellingen en kunstenaar Joris van de Moortel laat zijn rijnaak nog even in de Dender liggen voor onder meer zijn Audi 80 installatie. Genoeg te beleven dus.

De veertiende editie zal op 3 maart aanstaande plaatsvinden in het centrum voor hedendaagse kunst, Netwerk. Via de website zijn op het moment van spreken nog kaarten verkrijgbaar, doch zou ik iedereen willen aanbevelen niet te lang te wachten met bestellen. De kans bestaat dat u heel 2012 weer achter de feiten aan rent wat betreft relevante muziek en een aantal onwaarschijnlijke shows mist.

Floris Vanhoof

Een van de meest creatieve figuren in het hedendaagse Vlaamse kunstlandschap is ongetwijfeld Gentenaar Floris Vanhoof. Als filmmaker en muzikant weigert hij zich te concentreren op een eenduidige output, en is zijn muziek daarom slechts onderdeel van een breder, bonter geheel. De verbindende factor is het experiment, de mogelijkheden en beperkingen van de technologie aftastend, met een knipoog naar een primitieve en analoge werkwijze. Zo maakt hij onder meer films zonder camera, bouwt hij zelf elektronische instrumenten en moet men er niet van staan kijken wanneer er allerhande huis-tuin-en-keuken objecten gebruikt worden voor zijn creaties.

Naast enkele films (een paar zijn terug te vinden op archive.org) heeft Floris Vanhoof een aantal tapes, cdr’s, een lp op Ultra Eczema en een split single met Dolphins Into The Future op zijn naam staan. Zijn muziek krijgt meestal de stempel elektronica mee, vanwege de borrelende synthesizers en donkere industriële effecten. Maar de onorthodoxe wijze waarop bijvoorbeeld een Time Slime tot stand is gekomen – een doos met een cimbaal en houtsnippers van de trap gooien is net zo goed geluid – maakt van Floris Vanhoof een uniek artiest. De verder regelmatig terugkerende knipperende field recordings vormen een duidelijk raakvlak met de 16mm stroken die de weg naar zijn projector vinden. Zijn hybride optredens zijn dan ook – voor zover ik dat na twee stuks kan beoordelen – een verrassende combinatie van zowel beeld als geluid.

Het laatste wapenfeit op muzikaal gebied is een felgele cassette op het Amsterdamse Stenze Quo label, genaamd Hootcha. Althans, ik ga er voor het gemak maar even van uit dat we de juiste tape hebben ontvangen, want het psychedelische artwork geeft nul info. De veertig minuten liggen duidelijk in het verlengde wat Vanhoof op de split 7” met Dolphins Into The Future liet horen: luchtige synthklanken, met zo te horen oude sciencefiction films en new age als inspiratie. Hootcha neemt daarmee enigszins afstand van de donkere en noisy releases uit het begin van zijn discografie. Een hint voor de toekomst zal het echter allerminst zijn, want de onvoorspelbaarheid van dit fantasierijke brein is wat hem juist zo interessant maakt.