Tag archieven: improvisatie

Chris Corsano – Cut

Solo drummers met een hoog improvisatiegehalte doen het goed in huize mrbungle dit jaar; ik noemde al eerder Kris Vanderstraeten en Will Guthrie. Vanwege zijn nieuwe album Cut is het nu de beurt aan Chris Corsano, ongetwijfeld de meest bekende van de drie. Dat is natuurlijk vooral vanwege zijn samenwerkingen met onder andere Paul Flaherty, Thurston Moore, Ben Chasny en Keiji Haino. Maar ook in z’n eentje weet hij een behoorlijk onderhoudend album neer te zetten.

Cut bestaat uit akoestische opnames (zonder overdubs) en is opgedeeld in negentien verschillende stukken, die bij elkaar bijna drie kwartier duren. Het album ligt in dezelfde lijn als bijvoorbeeld The Young Cricketer – waarop het drumstel is gemodificeerd met verschillende metalen objecten en snaren die over de drums zijn gespannen. En mocht je twijfelen aan welke objecten er worden gebruikt, dan staan ze per nummer vermeld.

Het album begint furieus en chaotisch, zo op het eerste gehoor, maar onderhuids speelt een spannend ritme, dat tot in het minste detail is uitgewerkt. Corsano weet met al zijn ervaring in klank en toon te variëren, ook al klinkt het nummer als een tornado die over het drumstel raast. Qua variatie is er sowieso genoeg te beleven, want al in het derde nummer gebruikt hij de vibraties van het drumstel om de snaren die er over heen zijn gespannen te bespelen met een strijkstok. Verderop kleedt hij zijn geluid aan met verschillende mondstukken voor blaasinstrumenten. Het bewijst maar weer eens dat Chris Corsano niet alleen een drummer is, maar een muzikant die alle mogelijkheden van zijn instrument wil benutten.

Dat laatste zorgt ervoor dat Cut niet “dat onluisterbare album van die spastische drummer” is. Het eenzaam lange middenstuk These Things Are Not Fancy is een prachtig voorbeeld van hoe inventiviteit met een drumstel kan klinken. Diegenen die bang zijn om drie kwartier lang drumsolo’s aan te horen, hebben dus geen excuus meer. Cut is uitgebracht via Chris Corsano’s eigen label Hot Car Warp Records.

Charles Gayle Trio – Streets

Streets van het Charles Gayle Trio is in vele opzichten een bijzonder album. Het is een terugkeer naar het instrument – de tenorsax – dat de inmiddels 73-jarige Amerikaan naam en faam bracht. Het is ook een reflectie op zijn leven, en dan vooral de tijd dat hij dakloos over straat zwierf. Streets is een hommage aan de gelijknamige clown, een alter ego waarmee hij vandaag de dag zijn sociaal-culturele en religieuze opvattingen kracht bijzet, al dan niet bij optredens. Bovenal is Streets een waanzinnige demonstratie van wat ooit revolutionaire jazz was.

Toen het Gayle eind jaren zestig niet lukte aansluiting te vinden bij de toen florerende freejazz scene in New York zag hij weinig andere mogelijkheden dan op straat te gaan spelen voor een aalmoes. Ruim twee decennia schijnt hij dakloos te zijn geweest, totdat hij eind jaren tachtig door onder andere Michael Dorf van The Knitting Factory op een echt podium werd gezet en niet veel later ook in een studio. Na een drietal albums voor het Zweedse Silkheart label volgde in 1991 zijn doorbraak met het album Touchin’ On Trane.

Toen al klonk Gayle’s woeste spel alsof de twintig jaar ervoor niet hadden bestaan; ook Streets grijpt duidelijk terug naar de tijd van bijvoorbeeld Albert Ayler ten tijde van Spiritual Unity en de latere John Coltrane. De toon van Gayle’s sax is hard en confronterend, doch vol karakter. Zijn zwervende bestaan in het verleden zou dan ook zomaar eens een bewuste keuze kunnen zijn geweest. Gayle wil met dit album een verhaal vertellen over New York, zo lijkt het. En hoewel de blues invloeden duidelijk hoorbaar zijn, is het niet per se een droevig verhaal. Het gaat over veelzijdigheid, en de zoektocht van een individu naar zelfexpressie.

Dat dit met horten en stoten gaat wordt meteen al tijdens het tweeluik Compassion I & II duidelijk. Geen melodie wordt mooi afgerond; gepassioneerd en furieus springt Gayle van het ene idee naar het andere, daarbij geholpen door een al even vurige ritmesectie. Larry Roland, nog niet zo lang geleden onderdeel van de live optredens van Giuseppi Logan (net zo’n excentriekeling op de sax), is een gelouterde contrabassist die zich niet laat overstemmen door de eveneens zeer ervaren drummer Michael T.A. Thompson. Zij houden de geraamtes van de zeven improvisatiestukken overeind, en laten Gayle de verdere aankleding doen. Deze heren helemaal op de achtergrond zetten zou ze echter onrecht aandoen, want ondanks hun respectabele leeftijd spelen ze even energiek als exquis. En dankzij de uitstekende productie is dat ook te horen.

Hoogtepunten zijn er legio op Streets. In Glory & Jesus bijvoorbeeld, of de hyperactieve afsluiter Tribulations, worden alle registers open getrokken; een schreeuwend statement van Gayle’s rauwe natuur en/of opgekropte boosheid. In het titelnummer haalt hij zijn liefde voor bepop en gospel doorschijnen, terwijl Coltrane-achtige melancholiek de kop op steekt in Doxology. Het nummer met de meest herkenbare structuur is waarschijnlijk March Of April, dat begint met ritmes uit een marcheerband en zich verderop transformeert tot een wervelstorm van saxofoonklanken, die willekeurig door het luchtledige slingeren.

Streets is geen origineel album, maar laat wel een fenomenale indruk achter. Een album waarop het Charles Gayle Trio de spirit van de freejazz van meer dan veertig jaar geleden heeft weten te vangen, zonder zich vast te pinnen op het verleden.

Streets is recentelijk op cd verschenen bij Northern Spy Records.

Will Guthrie – Sticks, Stones & Breaking Bones

Sla zijn discografie er maar eens op na: de Australische Will Guthrie ging van jazzdrummer naar DIY-elektronica, werkte met vele en zeer verschillende artiesten samen, speelde overal ter wereld en lijkt zich nu te settelen in Nantes en met geïmproviseerde percussie. Het bewijs hiervoor wordt geleverd in de vorm van Sticks, Stones & Breaking Bones, zijn nieuwste soloalbum.

Er zijn drie stukken van bij elkaar iets meer dan veertig minuten, maar als je denkt dat er rustig wordt opgebouwd heb je het behoorlijk mis. Sticks ontpopt zich al snel als een neurotische demonstratie van alle klanken die Guthrie uit zijn percussie instrumenten kan toveren. Er zit wel een soort drive in, waardoor het nummer sneller is afgelopen dan je zou verwachten. Stones begint met elektronisch aandoende klanken, die langzaam naar het geluid van een cimbaal toewerken. Na een minuut of tien slaat de gekte echter weer toe en zien we weer alle hoeken van het drumstel. Je zou er zenuwachtig van worden.

Maar de momenten waarop je gefocust bent op de techniek, dat kleine ogenblik waarop je alle details op en neer hoort gaan, de flow en ritmiek als in een slowmotion, zijn subliem. De radartjes in het hoofd staan heel even stil, de chaos en intensiteit overdenkend, terwijl de plaat gewoon doordraait. Op die manier is Sticks, Stones & Breaking Bones – ondanks al zijn eenvormige complexiteit – prima luisterbaar. Laat het repeterende slagwerk als rustgevende ambient over je heen komen en beschouw die gekoesterde seconden van bewustwording  als toeval, telkens weer op een ander punt.

Met afsluiter Breaking Bones neemt Will Guthrie nog wel even moeite de luisteraar angst aan te jagen. In een niet te stoppen rechtlijnig dreunend ritme van zestien minuten haalt de drummer hier alles uit zijn lichaam. Hier is een beest aan het werk (Chewbacca wordt nog genoemd in de linernotes, tussen andere personen die hem inspireren). Het interessante aan dit enorm brute en nietsontziende nummer is dat Guthrie zijn uithoudingsvermogen de variaties op het thema laat bepalen. Naarmate de minuten verstrijken krijgt hij het fysiek steeds zwaarder om het tempo en speelwijze vol te houden, waardoor er “foutjes” ontstaan. De steekjes die hij hier laat vallen zorgen er evenwel voor dat ook dit derde stuk blijft boeien.

Stick, Stones & Breaking Bones is vanzelfsprekend geen album dat de mainstream bereikt. Liefhebbers van improvisatiedrummers als Chris Corsano, of de onlangs gerecenseerde Kris Vanderstraeten zijn potentiële doelgroepen. Die kunnen het 180 grams vinyl (500 stuks) of de cd (1000 stuks) krijgen via Antboy, Lespourricords, Gaffer Records of Electric Junk. Alleen al de prachtige albumhoes is de aanschaf waard.