Maand: november 2008

Misophone – Be Glad You Are Only Human

Eén van de meest verachte, verfoeide, ergernisopwekkende en veelgehate attracties van de Middelburgse binnenstad is wel het draaiorgel. Elke zaterdag tilt het apparaat en zijn infantiele exploitanten je precies weer over de irritatiegrens, waarbij dagjesmensen en vrolijke zaterdagmiddagshoppers je al bij de paspoortcontrole hadden gebracht. Groeperingen werden opgericht, posters opgehangen, bomaanslagen gepland, zelfs hulp van Al-Qaida werd ingeroepen (Osama bleek telefonisch wat moeilijk bereikbaar), maar vandaag de dag rijdt het klereding nog altijd dezelfde rondjes. Je kunt er de klok op gelijk zetten dat wanneer je op zaterdagochtend rond 11:00 door de Langeviele slalomt – op naar de kaasboer – de dubieuze klanken de uitsteeksels op je hoofd reeds van ver af doen verschrompelen. Japanners, Koreanen, kinderen en andere huisdieren vinden het allemaal prachtig. Sinterklaas- en kersttijd maken de keuze voor de voorgeprogrammeerde deuntjes makkelijk, maar in andere seizoenen rolt er net zo makkelijk een draaiorgelversie van The Editors uit, of Madonna.

Wat waarschijnlijk nooit uit het draaiorgel zal komen is het duo Misophone uit het immer herfstige Carlisle, een van de weinige steden ter wereld die vernoemd is naar de voormalige zangeres van The Go-Go’s. De heren M.A. Welsh en S. Herbert vormen het tweetal en hun namen zijn al even mysterieus als hun discografie. De bio vertelt dat ze al dertien albums hebben opgenomen in vijf jaar tijd, waarvan het grootste gedeelte is weggegeven aan vrienden en kennissen. De klassieke componist Herbert zou meer dan twintig verschillende instrumenten kunnen bespelen en Walsh is schrijver en dichter, maar kan ook zingen, de banjo bespelen en dierengeluiden maken. Hoe serieus moeten we dit allemaal nemen? Het eerste album dat op een label is verschenen, net een jaar geleden, doet voorkomen dat het bovengenoemde allemaal menens is. Schrik niet van de lange titel, wilde je ‘m nog op je verlanglijst voor Sinterklaas zetten: Where Has It All Gone, The Beautiful Music Of Our Grandparents? It Died With Them, That’s Where It Went. Dit album werd op Kning Disk uit Göteborg uitgebracht en trok eigenlijk pas mijn aandacht op het moment dat er een release van Machinefabriek op hetzelfde label verscheen. Een bescheiden internethype zorgde ervoor dat het gelimiteerde album moeilijk verkrijgbaar werd. Dat is meestal een goed teken. Zojuist hebben ze een nieuw album uitgebracht, genaamd Be Glad You Are Only Human.

Waarom al dat geouwehoer over dat draaiorgel? Het orgel is een belangrijk element in de muziek van Misophone; de parafernalia van de band, zogezegd. Het lastig om de muziek van Misophone te omschrijven. Het is vooral indie met een vleugje folk, wel dermate goed in het gehoor liggend dat je van pop zou kunnen spreken. Het verrassende element van Misophone zit hem dus in het gebruik van orgelklanken en invloeden uit de wereldmuziek, vooral de Balkan. De orgelmelodieën vliegen om je oren en kunnen zomaar voor een slechte trip zorgen, waarbij jezelf waant in een Hongaars gipsycircus met Pipo de Clown & Mamaloe als ceremoniemeesters. Of het carrouselpaleis in de Efteling waar je eindeloos op een paardje in rondjes wordt gedraaid. Prik je daar doorheen, dan komt er toch wel erg prettige muziek naar voren. Be Glad You Are Only Human klinkt net als de voorganger vrolijk doch draagt de muziek ook een zekere melancholie, zeker in de teksten. De muziek van Misophone heeft ook absoluut de sfeer van vervlogen tijden, dat ook in artwork terugkomt. Ik moet vooral denken aan de tijd van Jules Verne.

Omdat het album weinig opzwepend begint, duurde het even voordat ik Be Glad You Are Only Human net zo ging waarderen als de voorloper. Na een aantal luisterbeurten dringt de bewondering voor de creativiteit van de makers het gevoel dat je naar circusmuziek aan het luisteren bent, weg. Het wel swingende Spisske Nova Ves – verwijzend naar een district in Slovenië – trok mij het eerste over de streep. Ook het prachtige Grey Clouds is een aanrader. Referenties als Beirut, Sufjan Stevens en A Hawk And A Hacksaw zijn voorwaar niet de minste te noemen; Misophone is de internethype onderhand ontgroeid en heeft een waardig opvolger van hun voorganger geproduceerd. Ze bewijzen met hun nieuwe album opnieuw dat orgelmuziek niet meteen in een gesticht thuishoort. Over de types die het draaiorgel in Middelburg “draaiende houden” kan ik een heel boek schrijven, maar dan doe dan ik misschien wel een andere keer. Wat je wel gemakkelijk kan aanzien voor werk van die half-tamme bedelaars, is de video van Misophone’s I Sleep Like The Dead. Ik hou het maar bij de muziek.

De Digitale Revolutie (in de muziekindustrie)

Het winterse weer houdt de mens binnenshuis. En aangezien Adult Channel op de televisie bij mij is geblokkeerd, stort ik me in dat soort situaties op de computer. Na 48 uur trok ik de conclusie dat ik een luxeprobleem heb. Meerdere zelfs, maar ik heb het nu even over mijn favoriete onderwerp, muziek.  De digitale revolutie heeft namelijk, behalve de muziekindustrie, ook mij – nog geen eens dertiger – in de narigheid gebracht.

Nog geen zestien jaar was ik. Toen was ik het hele weekend bezig met veertien TDK-90 cassettes op te nemen om ze vervolgens voorzichtig verpakt naar Chili of een andere uithoek van de wereld te sturen. Daar kreeg ik er dan weer veertien voor terug, allemaal gevuld met muziek dat nog niet in mijn collectie aanwezig was. Echt veel naar luisteren deed ik er niet naar, het ging erom dat je een collectie had die interessant was voor de mensen met een écht grote verzameling. En dan kon je daar weer mee uitwisselen. Alles voor de verzameling.

Een tweetal jaar later had ik een eigen computer en een cd-brander. De cassettebandjes gingen over in cd’s met in kleuren gekopieerde hoesjes. Ruim zeshonderd opgenomen cassettes verdwenen in een vuilniszak; ik gunde natuurlijk niemand anders mijn zorgvuldig verzamelde muziek. In die tijd werd ook mijn muzieksmaak verbreed, zodat de beperking van het metal genre werd weggenomen. Al snel was daar het internet. In het begin waren alleen nog maar de websites van Adult Channel en De Telegraaf te raadplegen, en een nummer “downloaden” (toen nog een hip woord), duurde gemiddeld 67 minuten.

Nee, die periode duurde niet lang. Downloadlimieten gingen de deur uit en de snelheden waarmee het internet gelezen kon worden werden angstaanjagend hoog. Toen kwamen de P2P-netwerken. Napster en Kazaa genoten grote populariteit. Soms zag je zelfs nerds met een t-shirt ervan rondlopen, de weinige momenten dat ze de buitenwereld bezochten. Leden van de IDM (“Intelligent Dance Music”)-mailinglist verzamelden zich op Soulseek.  Allereerst om hun eigen gemaakte remixen aan alle vriendjes te tonen, maar later ook steeds meer om obscure Autechre tracks uit te wisselen. Toen naast Napster (Soulseek is trouwens ontwikkeld door een ex-Napster ontwikkelaar) ook Audiogalaxy de lucht uit ging, werd Soulseek écht populair. Tegenwoordig kan je er nagenoeg alles op vinden, van onvindbare demo’s van een black metal band uit Peru tot de laatste single van Britney Spears. Ik schrok me dan ook een hoedje toen ik dit bericht van Edwin las. Als Soulseek stopt is dat geen einde van een tijdperk, maar van alle tijdperken. Dacht ik even.

De hedendaagse muziekindustrie verdient vandaag de dag bijna meer aan merchandise en concerten dan aan de muziek zelf. We kennen allemaal het verhaal van de laatste Radiohead wel. Voor noppes te downloaden. De tastbare release vond echter net zo gretig aftrek. Ik ben er ook zo een die nog steeds Cd’s koopt. Vroeger deed ik dat blind vanuit het foldertje van Displeased Records, tegenwoordig kan ik alles van te voren beluisteren. Ik luister ruim honderd nieuwe albums per maand, waarvan ik er tien ook daadwerkelijk aanschaf. Ik besef dat het kopen van een Cd in de toekomst wellicht een vorm van nostalgie wordt. Platenlabels en muziekwinkels leggen steeds meer de nadruk op de verkoop van digitale muziek. iTunes loopt als een tierelier. Dat heeft veel voordelen. Een album kost niet veel meer dan acht euro, in plaats van twintig voor een plastic doosje met een schijfje erin. Mp3’s nemen geen ruimte in beslag in je zorgvuldig uitgebalanceerde woonkamer. Als je één nummer van het album niet leuk vindt koop je hem niet. Handig toch?

Kid606 zei ooit in een interview dat hij in één dag een album kon maken. De software is dermate goed geworden dat een paar nummers in elkaar draaien een fluitje van een cent is geworden. Dat is te merken, want het aanbod van muziek is enorm. Je hebt zelfs al een 4-track recorder voor de ei-foon. De mensenwereld is één grote bol woekerende talenten. Talenten die gezien en gehoord willen worden. Een paar maten je muziek laten luisteren is vaak niet genoeg. Netlabels schieten daardoor uit de grond als paddenstoelen in een vochtige herfst. Het is niet ongewoon dat de muziek gratis wordt aangeboden, dikwijls met artwork. Neem nu het Portugese Test Tube. Elke week ziet een nieuwe release het daglicht. Hoewel toch ook weer de elektronische muziek het voortouw neemt, is er geen gebondenheid met enig genre. Voor de mensen die te lui zijn om alle albums te downloaden, kan de liefhebber voor nog geen tientje twee DVD-R’s bestellen met bij elkaar zeventig uur muziek. En dan mag je ook nog eens je eigen artwork uitzoeken. Ga er maar eens aanstaan, zeventig uur…

Waar is de tijd gebleven dat we in een koude burcht, aan onze lichamen krauwend van de builenpest, naar een nar met een banjo keken? Is de vrije muziekmarkt een zegen of funest voor de kwaliteit? Ik geniet met volle teugen, maar af en toe duizelt het ook voor mijn ogen. Op dit moment bezit ik ongeveer vijfendertighonderd Cd’s, tweehonderd Lp’s en share ik ruim een ton in aantal en 700.000.000.000 in bytes aan mp3’s op Soulseek. Op een andere harde schijf staat nog eens een terabyte met muziek de temperatuur in de kast van mijn pc naar eenzame hoogten te brengen. En ik ben niet eens een opschepper.

Je bent alleen goed wanneer je niet slecht bent, zou Johan Cruijff zeggen. Goede muziek ontdek je alleen maar door het feit dat je ook slechte hebt gehoord. Om die reden is ook de nar met de banjo uit het straatbeeld verdwenen, hoewel het schijnt dat er zo nu en dan eentje opduikt in de Middelburgse binnenstad. Mijn wil om te verzamelen ging niet pleite samen met de ondergang van de cassette; hij wordt juist groter naarmate het aanbod blijft groeien. Slechte muziek gooi ik nooit weg. En om de goede muzikanten te steunen, zal ik ook altijd blijven kopen. Net als het vinyl zal – hopelijk – de Compact Disc nog lang blijven bestaan. De mp3 zal het gros van de luisteraars bedienen, speciale edities op Cd of Dvd zullen blijven bestaan en de liefhebbers verblijden. Zo kan ik het bijvoorbeeld niet laten om – de prijs van € 65,00 voor lief nemend – de special edition van Sigur Rós’ laatste album te bestellen.

Lang leve de muziekindustrie! En zalig zijn de onwetenden…

Stationsrestauratie Middelburg

De huidige kredietcrisis doet de tegenwoordige mens besparen op de gekste dingen. Niet alleen worden er minder LSD televisies verkocht, maar ook auto’s, sexartikelen en dure whisky’s. In diezelfde sfeer moeten ook de luxe restaurants het ontgelden. De consumerende Nederlander heeft een hekel aan koken maar zoekt snel een uitweg wanneer een dienstverlenende sector als de horeca een beroep doet op de portemonnee. Vandaag de dag behoren enkele budgettenten dan ook tot de toppers in de Middelburgse horeca. Omdat ik toch overal over mee wil praten, besloot ik de proef op de som te nemen in de stationsrestauratie aldaar, “de ontmoetingsplek bij uitstek” volgens de website.

Op zich heeft de stationsrestauratie in Middelburg een locatie waar Van Der Valk nog van zou dromen. Gemakkelijk bereikbaar met trein, bus en taxi en op een steenworp afstand van het centrum. In de zomer bieden de tafels aan het raam een schitterend uitzicht op de passerende bootjes in het kanaal en eventuele auto-ongelukken. De ligging aan de rand van de wijk Dauwendaele doet echter ook klandizie daarvandaan het etablissement bevolken. Ik ben me terdege van bewust dat we leven in een multiculturele samenleving, maar soms bekruipt hier het beklemmende gevoel dat ik op het station van Tabriz bevind. Nu had ik mij ten doel gesteld om de keuken van een objectief oordeel te voorzien, dus schoof ik enig vooroordelen over buitenlanders voor vandaag aan de kant.

Ik begon maar eens met een bakje koffie, zoals ik wel vaker doe wanneer de dag het middaguur nog niet gepasseerd is. Dit werd gepresenteerd op een hardplastic dienblad en in een kopje die je ook dikwijls in het ziekenhuis voorbij ziet komen. Op de menukaart staat vol trots aangekondigd dat “elk kopje vers gezet wordt van gemalen koffiebonen”. Gelukkig, ze zijn gemalen. Als ik ergens een hekel aan heb is het wel hele koffiebonen in m’n bakkie. Op het moment dat ik het eerste slokje door mijn gevoelige oesophagus liet glijden, zag ik opeens een korte maar felle, witte flits. In paniek peilde ik de reacties van andere klanten en medewerkers, echter gaven die geen sjoege. Het zal wel aan mij liggen, dacht ik nog. Ik wierp nog eens een blik op de kaart om niet te laten voorkomen dat ik zenuwachtig begon te worden. Het zweet brak me alsnog uit toen het woord koffie op de menukaart voor heel even leek te veranderen in Black Tears of Jesus.

Niet benauwd worden, dacht ik bij mezelf, en het stelde me gerust dat de twee uitgangen binnen twee seconden te bereiken waren vanaf de plek waar ik zat. Inschattingsvermogen siert de mens, is mijn mening. Ik liet mij niet uit het veld slaan en besloot waardig mijn opdracht te voltooien. Wederom dook ik met mijn blik in de geplastificeerde menukaart. Andermaal begon het te duizelen. Water veranderde zomaar in wijn en bij melk stond opeens het eeuwige zuigelingenschap vermeld. Ik wreef maar eens goed in mijn ogen. Nu was het weer weg. Vanuit een ooghoek zag ik dat de grijze man met een ongeschoren kin, die zowel de bar bediende alsmede de tijdschriften bijvulde, mij indringend aankeek. Ik keek niet terug, maar bladerde snel door naar lunchgerechten.

Hoewel mijn eetlust inmiddels grotendeels was verdwenen, raapte ik mijn moed bijeen om bij de serveerster de Honki-burger met frites te bestellen. Ik zat nog even te twijfelen over de Restauratiesnack (bestaande uit 2 sneetjes brood, de één belegd met ham en spiegelei, de ander met kroket, en daarbij een bolletje huzarensalade) doch het feit dat de Honki-burger exclusief verkrijgbaar was bij “Het Station” deed mij overstag gaan. De geur van de serveerster deed het kleine beetje honger dat nog over was als sneeuw voor de zon verdwijnen. Ik bestelde dan ook maar een klein flesje wijn, rood of en wit, plus een glaasje jonge jenever, om de maaltijd maar eens goed te kunnen doorspoelen.

In de tijd die ik overhad terwijl mijn Honki-burger werd bereid, kon ik eens goed mijn oordeel vellen over het interieur dat de stationsrestauratie enig aanzien moest geven. Ik concludeerde dat de groene semi-leren stoelen en de zachte vloerbedekking in het patroon van een dambord in de jaren 80 waanzinnig trendy moet zijn geweest. Het is toch jammer dat de drie immigranten die de tafeltjes op dat moment rijk waren, niet beseften dat dit ooit een populaire uitgaansgelegenheid van allure was. Gelukkig, diegene die hier verantwoordelijk was voor het interieur had door dat de jaren 80 weer helemaal terug aan het komen waren. De fancy foto’s van een spiegelei en een broodje kroket, vaal van slijtage, sierde dan ook – echt retro – de muren. De bruine gordijnen en post-moderne plantenbakken (voor de jaren 70 dan) deden daar nog een schepje bovenop.

Wéér iemand anders uit de sociale werkplaats kwam mijn Honki-burger brengen. Het rook naar een verkoolde embryo van een Eskimo, al heb ik geen idee hoe dit in werkelijkheid zou moeten ruiken. Het dunne plakje synthetische rundvlees op het aangebrande doch sappige broodje was dermate veel gekruid dat zelf Hapsalon Cleopatra om het recept zou bellen, zou ze van het bestaan afweten. De rauwkost verzachtte dit enigszins, maar de zogenaamde honkisaus wist ik niet thuis te brengen. Een soort smakeloze whiskysaus, zonder whisky. Na een kwart van mijn broodje gegeten te hebben plantte ik de rest van het gerecht onopvallend in de retro-plantenbak naast mij en dronk de bestelde drankjes op. Op het moment dat ik gedistingeerd de honkisaus van mijn lippen afpoetste,  stond uit het niets de grijze man met de ongeschoren kin voor me, woedend wijzend op de plantenbak. Hij werd groter en groter, alsof hij leek op te stijgen. Zijn kop werd steeds roder en uit het midden van zijn handpalmen leek een eveneens rode vloeistof te komen.

Ik rende in paniek naar buiten richting het spoor, maar de klapdeur gaf iets teveel mee en ik rolde als een bowlingbal van het perron de rails op. Aan het geluid van reizigers kon ik afleiden dat de trein er aan moest komen. Ik durfde niet te kijken en rolde mezelf op als een foetus en hield mijn ogen dicht, net alsof dat zou helpen wanneer je botten door een Intercity uit Amsterdam verbrijzeld gaan worden. Opeens zag ik diezelfde witte flits als bij de koffie eerder; ik tilde voorzichtig mijn oogleden op en zag de grijze man met de ongeschoren kin eensklaps in een witte jurk op het perron staan, zijn beide handen uitgestrekt in mijn richting. Hij leek te zweven en instinctief greep ik zijn polsen. Toen ik weer op beide benen op het perron stond, leek geen enkele andere reiziger zich bewust van het gebeuren. De grijze man was met zijn ongeschoren kin verdwenen. Ik wierp een blik op het bord dat de vertrektijden aankondigde en zag dat de Intercity heel toevallig 2 minuten vertraging had.

Eenmaal thuis stak ik snel een kaarsje aan en opende een fles jonge jenever, die ik diezelfde dag nog tot de bodem opdronk.