Mattias Gustafsson – Nattmusik

De uit Zweden afkomstige Mattias Gustafsson (niet te verwarren met zijn landgenoot en saxofonist Mats Gustafsson) zullen de kenners onder ons vooral onder de naam Altar Of Flies in de kast hebben staan. Met tapes en electronica maakt hij doorgaans een soort musique concrète met een ruw industrial-randje, dat zowel spijker-etende fijnproevers als emotioneel beladen minimalisten aanspreekt. Vanuit het pittoreske Mjölby runt hij ook nog het noiselabel Hästen & Korset. Deze maand verschijnt Nattmusik op het Belgische label B.A.A.D.M., een vinyldebuut als je op zijn geboortenaam afgaat. Gustafsson en zijn projecten zijn goed voor een stuk of twintig albums in de afgelopen tien jaar; we zullen eens luisteren of hij de kwaliteit hoog weet te houden.

Van B.A.A.D.M. kunnen we net als op de eerdere releases natuurlijk weer een conceptalbum verwachten. De lat lijkt dit keer hoger te liggen dan ooit. De artiest in kwestie kreeg de ambitieuze opdracht mee de connectie tussen het menselijke temperament en de aarde om ons heen muzikaal te vertalen. Een kalm individu bijvoorbeeld, zou volgens de Grieks/Romeinse arts Claudius Galenus verband houden met een koude winter, opvliegendheid met een hete zomer. Gustafsson probeert deze onontkoombare verwevenheid en de verstrekkende gevolgen ervan in 36 minuten uit te leggen, terwijl ik zelf vergeefs de verbinding tussen mijn karakter en de grond onder mijn voeten probeer te vinden.

Eén ding is zeker: Gustafsson gaat hier minder vijandig te werk dan bijvoorbeeld op zijn laatste Altar Of Flies album Rörelsen Mellan Rummen. Tussen de het geruis en gekraak in de opening Hålrum klinkt namelijk een melancholieke piano, en ook in Äntra Tunneln lijkt een orgel de instrumenten van na de industriële revolutie te overstemmen. Laatstgenoemde is dan ook meteen het minst subtiele stuk van de plaat, want zoals de titel al impliceert is het een album voor de nachtelijke uren en lieflijk staren in de duisternis. Zonder zorgen en zonder angst, zo vertelt het afsluitende nummer; emotioneel en menselijk verval is onlosmakelijk met de wereld en haar toestand verbonden en de ondergang derhalve onvermijdelijk. Akoestische klanken worden langzaam overstemd door vervormde elektronische geluiden tot de schijnbare tegenpolen zich na 11 minuten volledig vermengen met elkaar.

Waarom er de laatste paar jaar sprake lijkt te zijn van een opleving in de Zweedse experimentele muziek, ik weet het niet. Misschien is het mijn eigen focus, misschien zijn de Scandinaviërs als geen ander in staat om het huidige kille klimaat (niet alleen de weersgesteldheid) muzikaal weer te geven. In ieder geval hebben we met Nattmusik weer een fascinerend persoonlijk werk te pakken, dat op een prachtige manier treurige melodieën met grimmige electronica verbindt. Wat zou nu de homo sapiens voorstellen en wat de aarde? Ik heb wel een idee. In die zin is Gustafsson ook geslaagd in de opzet van het album.

De lp en de bijkans fantastische glossy hoes eromheen kun je bestellen bij B.A.A.D.M. totdat de 300 exemplaren zijn uitverkocht.

Jaarlijst 2016

Albums
1. Gate – Saturday Night Fever
2. Sea Urchin – Yaqaza
3. Neutral – Neutral
4. Ignatz – The Drain
5. Miaux – Hideaway
6. Francesco Cavaliere – Gancio cielo
7. Tav Exotic – Biocosmos
8. Stefan Fraunberger – Quellgeister #2 “Wurmloch”
9. Matthew P. Hopkins – Blue-Lit Half Breath
10. Andrew Pekler – Tristes tropiques
11. Ánde Somby – Yoiking With the Winged Ones
12. Bear Bones, Lay Low – Hacia la luz
13. Chris Abrahams – Fluid to the Influence
14. Brendan Dougherty – Sensate
15. Alkerdeel – Lede
16. John Duncan – Bitter Earth
17. Razen – Endrhymes
18. 75 Dollar Bill – Wood / Metal / Plastic / Pattern / Rhythm / Rock
19. Susan Alcorn – Evening Tales
20. Typhonian Highlife – The World of Shells
21. Willie Lane – A Pine Tree Shilling’s Worth of Willie Lane
22. Widt – Widt
23. Keiko Higuchi – Between Dream and Haze
24. Kaitlyn Aurelia Smith & Suzanne Ciani – FRKWYS Vol. 13: Sunergy
25. Af Ursin – Classement Vertical
26. Vanessa Amara – You’re Welcome Here
27. Francis Plagne – Funeral Mutes
28. The Dwarfs of East Agouza – Bes
29. Hiele – Saints
30. Marisa Anderson – Into the Light
31. Fursaxa – Immured
32. Roy Montgomery – R M H Q: Headquarters
33. Les Halles – Transient
34. Bart De Paepe – Stekene
35. Idea Fire Company – The Synthetic Elements
36. C Joynes / Nick Jonah Davis – Split Electric
37. Graham Lambkin – Community
38. Qluster – Echtzeit
39. Richard Youngs – Plays Parallel Winter
40. Thomas Brinkmann – A 1000 Keys
41. Noel Meek – The Mysteries of Extremophilic Folk
42. Korea Undok Group – Korea Undok Group
43. David Toop – Entities Inertias Faint Beings
44. Bruce Russell – Howling and Instability at High Volume Settings
45. Valerio Tricoli – Vixit
46. Jacques Brodier – Xhos de Villemahu
47. Ashtray Navigations – Presents the Mechanical Abrasions Of (Volume One)
48. Kristin Thora Haraldsdottir – Solo Acoustic Vol. 14
49. Richard Youngs – The Rest Is Scenery
50. Jung An Tagen – Das Fest der Reichen
51. Anna Högberg Attack – Anna Högberg Attack
52. Puce Mary – The Spiral
53. Grykë Pyje – Fragments of High Sensitivity
54. Cocaine Piss – The Dancer
55. Shirley Collins – Lodestar
56. Calhau! – Ú
57. Philip Corner – OM Entering. and Once Enterd
58. Leif Elggren – Das Baank
59. Arv & Miljö – Arv & Miljö
60. Valerio Tricoli – Clonic Earth
61. Charlemagne Palestine – Cathédrale de Strasbourg
62. 鈴木昭夫 – あいしゃ (a i sha)
63. Remörk – Principium 2.1
64. Daniel Bachman – Daniel Bachman
65. Amateur Hour – Amateur Hour
66. Mats Erlandsson – Valentina Tereshkova
67. Chihei Hatakeyama & Dirk Serries – The Storm of Silence
68. Hiele – Ritmische Bezinning
69. F.E. Denning – Under the Linden Tree
70. Ytamo – Mi Wo
71. Milan W. – Intact
72. Kaitlyn Aurelia Smith – Ears
73. Linus & Nils Økland – Felt Like Old Folk
74. Adam Asnan – REV Sets
75. Circle Bros – Rust
76. The Gerogerigegege – 燃えない灰 (Moenai Hai)
77. Hashish – A Product of Hashish
78. Aluk Todolo – Voix
79. Stijn Hüwels – Six Pieces for Guitar
80. Deux Filles – Space & Time
81. Julien Palomo – Scutigère
82. De Portables – The Killing Horizon
83. Glenn Jones – Fleeting
84. Hantrax – Ticker Tape Parade
85. David Grubbs – Prismrose
86. Glitterbust – Glitterbust
87. Steve Gunn – Eyes on the Lines
88. Félicia Atkinson + Jefre Cantu-Ledesma – Comme un seul narcisse
89. Part Wild Horses Mane on Both Sides – Pike / Portent
90. Icepick – Amaranth
91. Köhn – Arbres
92. Christian Fennesz & Jim O’Rourke – It’s Hard for Me to Say I’m Sorry
93. Laurent Fairon – Musique Isotype
94. Regler – Regel #6 (Techno) / Regel #7 (Drone)
95. Pierre Henry – Continuo / Capriccio
96. N.M.O. – Nordic Mediterranean Organization / Numerous Miscommunications Occur
97. Annelies Monseré – Debris
98. Carla dal Forno – You Know What It’s Like
99. アンドリュー チョーク – 夕焼け空 一緒に帰ろう (Everyone Goes Home When the Sun Sets)
100. él-g – Mauve zone

Archief, compilaties en heruitgaven
1. Jack Rose – Jack Rose & I Do Play Rock and Roll & Dr. Ragtime and His Pals & Raag Manifestos & Opium Musick & Red Horse, White Mule
2. This Heat – This Heat & Deceit & Health and Efficiency
3. John Bender – I Don’t Remember Now / I Don’t Want to Talk About It
4. Catherine Christer Hennix – Live at Issue Project Room & Central Palace Music
5. Tony Conrad with Faust – Outside the Dream Syndicate
6. Lee Hazlewood – Cowboy in Sweden
7. Henri Chopin – OH Audiopoems
8. Bruce Nauman – Soundtrack From First Violin Film
9. Dennis Oppenheim – Theme For A Major Hit
10. La Monte Young / Marian Zazeela / Theatre of Eternal Music – Dream House 78′ 17″
11. Egisto Macchi – Il deserto / Pittura contemporanea / Pittura moderna N.1 / Pittura moderna N.2
12. Mike Cooper – New Kiribati
13. Steve Reich – Four Organs / Phase Patterns
14. Träd, Gräs och Stenar – Djungelns Lag / Mors Mors / Kom Tillsammans
15. Various – EXO2
16. Gas – Box
17. Daniel Schmidt and the Berkeley Gamelan – In My Arms, Many Flowers
18. Paul Bowles – Music of Morocco: From the Library of Congress
19. Anna Homler & Steve Moshier – Breadwoman & Other Tales
20. Freiwillige Selbstkontrolle – Stürmer
21. Simply Saucer – Saucerland
22. Various – 5 Jaar Gekerm
23. Joe McPhee – Zurich (1979)
24. The Tapes – Selected Works 1982​-​1992
25. Cluster – 1971 – 1981
26. Various – An Introduction Into the Insane World of Alain Neffe
27. Michael Morley – A Word to You Who Have Great Possessions (Gate 1979-2009)
28. Vivien Goldman – Resolutionary (Songs 1979-1982)
29. Caroline K – Now Wait for Last Year
30. Osamu Kitajima – Benzaiten

Cassettes, CDR’s & singles
1. France – Live à l’Ottfest
2. Leda – City / Clear
3. W. Ravenveer – Fuzzy Hair Electronics Vol. 1
4. Hellvete / Bear Bones, Lay Low – Spliff Tape
5. Front de Cadeaux – Cogitate
6. Sarah Mary Chadwick – This Fits / This Is Familiar
7. Viper Pit – Snakebite
8. Fluwelen Koord – Luxe Poesjes
9. Yeongrak – Brainsoutclock
10. Ilta Hämärä – Origo
11. JSCA – Iser
12. Myttys – Sloggilukio
13. Alastair Galbraith / Mike & Cara Gangloff – Slavery / In Sulfur House
14. Half High – Folds
15. DSRlines – Delta Wave / Broken Gong
16. Joachim Nordwall – The Power of Repetition
17. Shetahr – Hidden Dragon
18. Matt Krefting / Matthew Hopkins – Leon
19. Èlg – Pièces détachées
20. Brahmen Raag – Brahmen Raag
21. Bird People – Down of the Hamsa
22. Matthew P. Hopkins – W’s
23. Blod – Käre Jesus / Mandys Bil
24. David Colohan – Hill of the Moon
25. Norin – Skisser och idéer från Frankrigshusene
26. Hellvete / Woven Skull – Oude Tijden / Hail to All Moving Things
27. City Hands – By Time Influenced Memories
28. Stuart Chalmers – In the Heart of Wilderness
29. Part Wild Horses Mane on Both Sides – Oh Sylvia
30. Radiator Greys – Denying the Other

(France in Les Ateliers Claus, foto door Laurent Orseau)

Live
1. France @ Les Ateliers Claus, Brussel, 5 oktober 2016
2. Cocaine Piss @ Incubate festival, Tilburg, 10 december 2016
3. Nibul @ Eastern Daze III festival, Gent, 25 november 2016
4. Viper Pit @ KRAAK festival, Brussel, 27 februari 2016
5. Typhonian Highlife @ Eastern Daze III festival, Gent, 25 november 2016
6. Guttersnipe @ KRAAK festival, Brussel, 26 februari 2016
7. Shetahr @ KRAAK festival, Brussel, 26 februari 2016
8. Bear Bones, Lay Low @ Strange Sounds From Beyond festival, Amsterdam, 26 juni 2016
9. Volmacht @ KRAAK festival, Brussel, 26 februari 2016
10. Yeah You @ KRAAK festival, Brussel, 26 februari 2016

Neutral – Neutral

Eén van mijn favoriete bands sinds de laatste Zweedse verkiezingen is het duo Neutral, en heeft daardoor misschien wat last van overbelichting op deze site. Ik stak mijn enthousiasme over het debuutalbum niet onder stoelen of banken en aanverwante projecten (ik noem Sewer Election & Leda) en de Göteborg subcultuur worden op de voet gevolgd. Van neutrale berichtgeving is allang geen sprake meer, helemaal niet wanneer ik het felbegeerde tweede album mag vasthouden. Kan het titelloze vervolg van Dan Johansson en Sofie Herner de hoge verwachting waarmaken?

Voor wie niet genoeg kan krijgen van het unieke geluid die op het debuutalbum werd gecreëerd is er alvast goed nieuws; de formule is nauwelijks gewijzigd (alleen de trompet ontbreekt) en dus worden we opnieuw geconfronteerd met een ijskoud en afstandelijk genre dat raakvlakken heeft met no wave, gitaarnoise en field recordings. Wat wel direct bij de eerste luisterbeurten opvalt is dat de nummers nog meer ondoordringbaar lijken dan op Grå Våg Gamlestaden. Vormen van herkenning zijn van de prioriteitenlijst geschrapt, waardoor album nummer twee luistert als een collage, gesmeed van in elkaar overvloeiende en geïmproviseerde klanken. Al kan dat gevoel ook liggen aan overvloedig draaien van de eerste plaat.

Desondanks zijn er heus nog wel wat hits te vinden om een verjaardagspartij van een grillig sfeertje te voorzien. Op År dwingt een uiterst onheilspellende en minimalistische baslijn de mondhoeken omlaag, tegelijkertijd proberen orgel en ruis er wanhopig bovenuit te stijgen. Noise- en industrial liefhebbers zullen echter van een softe bedoeling spreken en pas opveren totdat het brommende Gaze voorbij komt. Alsof er veel te langzaam een rol prikkeldraad ritmisch de route aflegt tussen het linker- en rechteroor. Meeslepend, deprimerend en een potentiële floorfiller in hipster bdsm clubs. Het korrelige Utsökt Jävla Tråkma sluit nog het best aan bij de meest opvallende nummers van het debuut (Repa en Jalusie), maar met Ingen Rätt maakt Neutral duidelijk dat ze hier niet met die bedoeling zijn gekomen. Lo-fi doom metal en een oude trage stoomlocomotief die piepend, krakend en dreunend een bergpad omhoog tuft zijn de enige associaties die dit loodzware stuk recht aandoen.

De tegenhanger van het lawaai is nog altijd de zalvende poëzie van Sofie. Dat zolang het Zweedse gedeelte van de talenknobbel nog niet is geactiveerd, want de realistische teksten sluiten prima aan op de muziek. “De lucht is koud en helder wanneer je inademt en warm en benauwd wanneer je uitademt” spreekt wat dat betreft boekdelen, en laat het geografische aspect sterk aanwezig op het eerste album niet geheel verwateren. De gesproken passages zijn zeker niet het enige waarop Neutral vooruit is gegaan. Op Samma horen we zelfs iets wat voor zingen zou kunnen doorgaan.

Om weer terug te komen op de vraag aan het einde van de eerste alinea: ja. Neutral klinkt op de tweede plaat nog steeds hetzelfde, al beperken ze zich niet meer tot één wijk in Göteborg. Neutral gaat voor een globale deconstructie, beginnend bij de eigen sound. Abstracter en doeltreffender dan het debuut doet Zweden hier wederom een gooi naar de beste plaat van het jaar.